۲۴ فوریه ۱۷۳۹ ـ نبرد کرنال، پیروزی ارتش ایران و تصرف هندوستان

به نوشته «میرزا مهدی» منشی و وقایع نگار نادرشاه که «لکهارت» مولف تاریخ این شاه ایرانزمین و مرد نیرومند شرق مطالب او را هم سند تالیف خود قرارداده است نبرد کرنال (به فتح «ک») میان ارتش …

به نوشته «میرزا مهدی» منشی و وقایع نگار نادرشاه که «لکهارت» مولف تاریخ این شاه ایرانزمین و مرد نیرومند شرق مطالب او را هم سند تالیف خود قرارداده است نبرد کرنال (به فتح «ک») میان ارتش های دو امپراتوری ایران و هندوستان از پانزدهم ذیحجه (مصادف با ۲۴ فوریه ۱۷۳۹ و امسال برابر با ششم بهمن) آغاز شده بود. محل صف آرایی دو ارتش، دشت مجاور شهر (امروز ۲۲۰ هزار نفری) کرنال واقع در ایالت هاریانا (آریانا) و ۲۰ فرسنگی (۱۲۰ کیلومتری) شمال دهلی بود. محمدشاه امپراتور گورکانی (تیموری ـ مغول تبار) هندوستان شخصا در صحنه نبرد حضور داشت. خان دوران، سعادت خان و نظام الملک از فرماندهان ارتش او بودند. علیخان کیانی (طبق برخی شجره نامه ها، جدّ ژنرال پرویز کیانی فرمانده کنونی ارتش پاکستان) و احمدخان درّانی دوتن از ژنرالهای نادرشاه در نبرد کرنال بودند. به نظر مورخان نظامی معاصر این نبرد را که بیش از یک روز و چند ساعت طول نکشید نبوغ نظامی نادر برنده شد و تاکیک های او و ازجمله دوانیدن شترهای حامل تنورهای سفری شعله ور به سوی ستون های هندی فیل جنگی. به علاوه، نادر در این نبرد از توپهای سبک قابل حمل بر پشت شتر معروف به زنبورک استفاده کرد که جا به جایی آنها سریع و آسان بود. شمار تلفات هندیان را در این جنگ؛ ده تا سی هزار تن نوشته اند. تلفات ارتش ایران به دو هزار نفر هم نرسید. بامداد هفدهم ذیحجه (۲۶ فوریه) محمدشاه به دیدار نادر شتافت و تاج سلطنت هند را به او داد و کناره گیری و تسلیم شدن خودرا اعلام داشت. با اینکه به نوروز ۲۴ روز مانده بود، نادرشاه تصمیم گرفت که در این روز ملی و سعد وارد دهلی شود و تا آن روز در اردوگاهش، خارج از شهر دهلی بسر برد.

علت لشکرکشی نادر به هندوستان، با اینکه قبلا ایالات غربی از جمله پنجاب داوطلبانه به قلمرو نادر پیوسته بودند و مناطق شمال غربی دره سند (نواحی پیشاور و راولیندی و ...) بخشی از ایران خاوری (افغانستان امروز) بودند، این بود که شورشیان قندهار به قلمرو هندوستان فرار کرده بودند و امپراتور این کشور حاضر به استرداد آنان نبود. نادر قبلا این شورشیان را سرکوب و قلعه آنان در قندهار را ویران و در آنجا شهر تازه ای ساخته بود. نادر هنگامی به هندوستان لشکر کشیده بود که محمدشاه گرفتار فساد و نفاق داخلی و سرکشی برخی از راجه ها بود و انگلیسی ها مترصد ضعف داخلی جهت بسط نفوذ خود در آن شبه قاره. پیروزی نادرشاه که قبل از بازگشت از دهلی (که هفته اول ماه مه آن سال صورت گرفت) محمد شاه را در سلطنت هندوستان ابقاء و به مناطق غرب رود سند و تخت طاووس و کوه نور بسنده کرد.

زیان حمله نظامی نادر به هندوستان این بود که امپراتور این کشور بیش از پیش تضعیف شد و راه بر تصرف تدریجی شبه قاره بر انگلیسی ها که قبلا تحت نام کمپانی هند شرقی و تجارت قدم به بنگال گذارده بودند هموار شد و ....