چه کسی مسؤول گرانی برنج است

بهای برنج, مانند برخی کالاها چون مسکن, افزایش غیرمترقبه و باورنکردنی داشته است قیمت هر کیلو برنج داخلی درجه یک که در شهریور و مهر ماه سال گذشته از ۱۵۰۰ تا ۱۷۰۰ تومان متغیر بود, هم اکنون بین ۳ تا ۴ هزار تومان معامله می شود این در شرایطی است که برنج وارداتی ایران از کشورهای تایلند, اُروگوئه, هند و پاکستان نیز از قیمت پایه هر کیلو ۶۰۰ تومان به ۳ هزار تومان افزایش یافته است

طی هشت ماه گذشته، قیمت برنج به عنوان یکی از دو مایحتاج اصلی غذای خانوار ایرانی، تا چهار برابر افزایش یافته است.

بهای برنج، مانند برخی کالاها چون مسکن، افزایش غیرمترقبه و باورنکردنی داشته است. قیمت هر کیلو برنج داخلی درجه یک که در شهریور و مهر ماه سال گذشته از ۱۵۰۰ تا ۱۷۰۰ تومان متغیر بود، هم‌اکنون بین ۳‌ تا ۴‌ هزار تومان معامله می‌شود. این در شرایطی است که برنج وارداتی ایران از کشورهای تایلند، اُروگوئه، هند و پاکستان نیز از قیمت پایه هر کیلو ۶۰۰ تومان به ۳ هزار تومان افزایش یافته است.

گزارش‌های دریافتی از سطح شهر تهران نیز خبر از جمع‌آوری برنج از فروشگاه‌های زنجیره‌ای و دیگر فروشگاه‌های عرضه‌کننده این کالا دارد، به طوری که سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان را مجبور به صدور اطلاعیه‌ای کرده که طی آن، از مردم خواسته شده تا احتکارکنندگان برنج را از طریق تلفن ۱۲۴ معرفی کنند تا با آنها برخورد شود.

● ‌علل گرانی ‌ ‌

خشکسالی اخیر که به گفته مسؤولان، در ۴۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده، یکی از عوامل کاهش عرضه برنج در کشور است. ‌ ‌فعالان واردکننده برنج به کشور معتقدند که افزایش قیمت برنج، یک مسأله جهانی است و کشورهای تولیدکننده برنج، از چندی پیش، این محصول را به صورت عمده نمی‌فروشند و به همین دلیل در بازارهای جهانی، کمبود به وجود آمده است.

به طور مثال، دولت هند صادرات دو نوع برنج شربتی که برنجی ارزان قیمت است و برنج دانه بلند ۱۱۲۱ که در ایران پُرمصرف است را ممنوع کرده است. آنها ‌می‌گویند که قیمت تمام شده واردات برنج دانه بلند ۱۱۲۱ هندی که در سه ماه آخر سال ۸۶ کیلویی ۲۴۳‚۱ تومان بود در فروردین ماه به ۴۱۵‚۱ تومان و در حال حاضر به ۴۰۰‚۲ تومان رسیده است. قیمت تمام شده برنج پاکستانی سوپر کرمل که در ایران پُرمصرف است در سه ماهه آخر سال ۸۶ کیلویی ۸۲۹ تومان، در فروردین ۱۴۰۹ تومان و در اردیبهشت ماه ۰۳۹‚۲ تومان بوده است. اما جمیل علیزاده شایق، دبیر انجمن برنج ایران، بالا بودن قیمت برنج در این مقطع از سال را منطقی نمی‌داند و می‌گوید: کشاورزان هیچ سودی از این افزایش قیمت کاذب نمی‌برند، چون آنها تولید خود را حداکثر تا پاییز سال ۸۶ به فروش رسانده‌اند. ‌وی بالا رفتن قیمت برنج را به دلایل رشد هزینه تولید، کاهش تولید ناشی از خشکسالی و رشد قیمت جهانی برنج می‌‌داند، ولی معتقد است که در حال حاضر زمان کشت برنج تازه شروع شده و هنوز برنج‌های گران جهان وارد کشور نشده‌اند. ‌ ‌

● اقدامات دولت برای پیشگیری از افزایش قیمت ‌ ‌

اگرچه اسکندری، وزیر جهاد کشاورزی، پیش از این، وعده خودکفایی تولید محصول برنج در سال جاری را به عرصه خبری و تبلیغی کشانده بود، اما حال و روز برنج‌کاران در روزهای گذشته از سال جدید، چندان تعریفی ندارد. به همین منظور، در وزارت بازرگانی، خبر واردات برنج برای کنترل بازار و کاهش قیمت آن شنیده می‌شود و به منظور مقابله با خشکسالی نیز ذخیره مناسب و کافی در انبارهای دولتی صورت گرفته است. از سوی دیگر، گمرک نیز تصمیم گرفته از افزایش حقوق گمرکی برنج جلوگیری کند و بر اساس تصمیم، افزایش قیمت جهانی برنج در حقوق گمرکی لحاظ نخواهد شد و مانند گذشته، برای ورود هر تن برنج ۴۰۰ دلار در نظر گرفته می‌شود. به گزارش خبرنگار <اقتصاد ایران>، هم‌اکنون قیمت هر کیلوگرم برنج هاشمی‌‌‌‌‌– که برنج رایج و عمده در بازارهای استان گیلان را تشکیل می‌دهد – از ۱۲ هزار ریال در فروردین به ۳۰ هزار و ۹۰۰ ریال تا ۴۰ هزار ریال افزایش یافته است. این نوع برنج، کل هفته گذشته تاکنون، تا ۱۰ هزار ریال رشد داشته است. انواع دیگر مانند برنج علی کاظمی نیز کمیاب شده‌اند. ‌ ‌

هر کیلوگرم برنج علی کاظمی از ۱۹ هزار ریال، به ۳۰ هزار و ۲۰۰ ریال، برنج خارجی احمدهندی از ۱۴ هزار ریال به ۱۹ هزار ریال و برنج تایلندی از چهار هزار و ۹۰۰ ریال به ۱۰ هزار ریال رسیده است. در پایان، این سوال مطرح است که در شرایطی که قیمت برنج حدوداً طی هشت ماهه گذشته، سه برابر شده، چه کسانی مسؤول هستند. تولیدکننده، بنکدار، خرده فروشان، واردکنندگان یا خارجیان؟ چه کسی باید پاسخگوی سفره های مردم باشد و نقش دولت در این ماجرا چیست؟ البته، در کنار افزایش قیمت جهانی برنج، بستر تورمی کشور را نیز باید مقصر شناخت. ‌ ‌