چرا از کتابخوانی فاصله گرفته ایم؟

مرور آمارها و نظرسنجی های موجود در خصوص کتاب و کتابخوانی نشان می دهد که میزان مطالعه در کشور ما پایین بوده و طی سالهای اخیر نیز به شدت افت کرده است.در این میان اصلی ترین سوالی …

مرور آمارها و نظرسنجی های موجود در خصوص کتاب و کتابخوانی نشان می دهد که میزان مطالعه در کشور ما پایین بوده و طی سالهای اخیر نیز به شدت افت کرده است.در این میان اصلی ترین سوالی که به ذهن خطور می کند علل و عوامل چنین آفتی است.یکی از مهم ترین این دلایل عدم توزیع مناسب کتاب در کشور و کمبود امکانات کتاب و کتابخوانی می باشد.هم اکنون تعدد کتابخانه های موجود در کشور ما اندک بوده و همین مسئله برای امر مطالعه یک نقطه آسیب محسوب می شود.

در کـشـور ۱۷۰۰کـتــابـخــانـه‌ ‌عـمـومــی‌ وجـود د‌ارد کـه‌ بــا تـوجـه‌ بـه‌ جـمــعـیـت۷۰ ‌مـیـلـیـونــی،‌ ‌ایـن‌ تــعـد‌اد بـسـیــار ‌انـدک‌ ‌اسـت.‌ کـتــاب ‌هــا‌ی‌ مـوجـود در ‌ایـن‌ کـتــابـخــانـه‌ ‌هــا حـدود ۱۹مـیـلـیـون‌ جلد مــی‌ بــاشـد و نـمــایـانـگـر ‌ایـن‌ ‌اسـت‌ کـه‌ بـه‌ ‌از‌ا‌ی‌ ‌هـر ۴ نـفـر یـک‌ کـتــاب‌ وجـود د‌ارد!این آمار چگونه قابل توجیه است؟آیا با وجود کمبود کتابخانه و فضای مطالعه می توان نسبت به‌رشد کتابخوانی در کشور امیدوار بود؟بسیاری از سالخوردگان و حتی جوانان به دنبال فضایی آرام و به دور از هیاهو می گردند تا بتوانند در آن به مطالعه کتاب و جراید بپردازند اما زمانی که چنین فضایی وجود نداشته باشد این دغدغه بی پاسخ خواهد ماند.

علت دیگری که موجب کاهش اقبال مردم نسبت به کتاب و کتابخوانی گردیده است،توسعه شبکه اینترنت و سرگرمیهای ناشی از آن است.اگرچه اینترنت به علت تکثر و تعدد سایتها می تواند ابزار سرگرمی‌مخاطب خود را فراهم آورد،اما هیچ گاه درک عمقی و مفهومی مستتر در کتابخوانی را به وی انتقال نمی دهد.از سوی دیگر،معمولا کمتر پیش می آید که افراد جهت استفاده از کتب اینترنتی و خواندن آنها از طریق وب اینترنت مراجعه نمایند!

البته آنچه گفته شدبه معنای مضر بودن اینترنت و ضدبودن آن باکتاب و کتابخوانی نیست.نگارنده معتقداست که در شرایط فعلی لازم است نسبت اینترنت با کتابخوانی تبیین شود.بر این اساس اینترنت می تواند ابزاری جهت ترویج کتابخوانی باشد.چنانچه ایجاد شبکه های کتابخوانی از طریق سرویس اینترنت بسیار مفید بوده است اما این در صورتی است که تمرکز مخاطب صرفا بر روی کتاب و کتابخوانی باشد.پس اینترنت می تواند ابزاری مفید جهت ترویج کتابخوانی یا ابزاری مضر جهت فرار از کتاب و کتابخوانی باشد .

مسئله دیگری که در گریز از مطالعه و کتاب موثر می باشد درگیریها و خستگی های روزمره است که ذهن را دچارنوعی آشفتگی مزمن می سازد.در صورتی که ذهن به آشفتگی های مزمن و مستمر عادت پیدا کند،دیگر مطالعه و پژوهش معنایی نمی یابد.انسان بایدذهن خود را جهت مطالعه آماده سازد .اگر این آماده سازی صورت نپذیرد،مطالب خوانده شده در ذهن ثبت و نهادینه نخواهد شد.این مسئلهای‌ا‌ست که باید نسبت به آن توجه لازم را نمود.

در هر حال عوامل متعددی سبب فاصله گیری مردم و جوانان از کتاب و کتابخوانی می شود.در این خصوص لازم است عوامل مذکور شناسایی و نسبت به مهار و تعریف آنها اقدام نمود.در این میان رسالت دستگاه فرهنگی کشور ،مخصوصا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌و همچنین وزارتخانه های آموزش و پرورش و آموزش عالی بسیار سنگین است.

بنابر این باید میان این سه وزارتخانه و سازمانهایی مانند سازمان تبلیغات اسلامی رابطه‌ای مستمر و منظم شکل گیرد و رغبت مردم به مطالعه و کتابخوانی نیز در سایه این ارتباط مستمر و موثر شکل گیرد.

ریحانه نصیری منصور