یک سال گذشت

از غروب حزن انگیز خورشید زندگی آیت الله محمدرضا توسلی یک سال گذشت

● سخنانی که با مرگ ، در مجمع تشخیص ناتمام ماند

بازخوانی متن سخنان خواندنی مرحوم آیت الله توسلی

درگذشت آیت الله توسلی در جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام و در حین سخنرانی اعتراضی خود، یکی از اتفاقات نادر در تاریخ انقلاب به شمار می رود. متن زیر نطق کامل ایشان در جلسه شنبه ۲۶ بهمن ماه ۱۳۸۶ مجمع تشخیص مصلحت نظام است که عینا از نوار پیاده شده است .به گزارش فرارو به نقل از نوروز، این متن در حاشیه مراسم تشییع وی پخش گردید.

متن کامل این سخنان به شرح زیر است:

آقای توسلی ایستادند در مقابل دشمنان خارجی که این چنین به انقلاب اسلامی وفادار هستند و حضرت امام(ره) که فرمودند: «جانم فدای تک تک این ملت.» امام(ره) این ملت را شناخت و با عرض تسلیت به پیشگاه مقام معظم رهبری و ملت عزیز لبنان و حزب الله ، در رابطه با شهادت عماد مغنیه و با تاسف از اینکه در ایام دهه فجر(که از روز ورود حضرت امام (ره) تا ۲۲ بهمن، روز خوشحالی ملت ایران و همه به یاد امام(ره) بودند.) جای تاسف است که در چنین ایامی به بیت رفیع حضرت امام (ره) آن طور اهانتها و تهمتها و دروغ پردازیهایی شد که حتی رادیوهای بیگانه همه کلمات این سایت را نقل کردند. همانطور که حضرتعالی فرمودید ما نمی دانیم که چه کسی هست. اما متوجه می شویم که یک دستی در کار است که بیت امام (ره) و شخصیت های مبارز اسلام را که به انقلاب دلبستگی داشتند، آنها را از صحنه خارج کنند.

آقای حاج حسن آقای خمینی، دو تا مطلب ذکر کرد. که حالا منشا» آن هم، من یک خوابی که ایشان دیده بودند بگویم حدود دو ماه قبل، بعضی از بزرگان اطلاع دارند، ایشان گفتند که من خواب دیدم امام(ره) به من فرمودند که: «حسن من را دارند از این خانه بیرون می کنند» گفتم آقا چه کسی شما را از این خانه بیرون می کند. باز خواب دیدم دوباره که امام(ره) فرمودند: «حسن من را دارند از این خانه بیرون می کنند.» تا سه مرتبه من این خواب را دیدم. البته من نمی گویم که خواب حجت است، اما گاهی خوابهایی است که انسان از آنها چیزهایی را متوجه می شود. من در کلمات حضرت امام(ره) مطالعه کردم و دیدم که این پیش بینی را خود امام(ره) کرده است:« در تاریخ ۲۳ آبان ۶۱، اینجانب هیچگاه میل نداشتم و ندارم که درباره نزدیکان خود سخنی بگویم یا دفاعی کنم. لکن علاوه بر آنکه در پیشگاه مقدس حق (جل و علا) مقصر و مجرم هستم و از درگاه متعالش امید عفو و بخشش دارم و تمام سرمایه ام اعتراف به تقصیر و عذر از آن است. و در نزد مسلمان و ملت عزیز نیز اعتراف به قصور، تقصیر و از آنان امید عفو و طلب آمرزش دارم. اما در پیش گروههایی و اشخاصی گناهانی نابخشودنی دارم. و احتمال قوی می دهم که پس از من برای انتقام جویی از من به بعضی نزدیکان و دوستانم تهمت ها که من آنها را ناروا می دانم بزنند. و به آتشی که باید مرا بسوزانند، آنان را بسوزانند. و احیانا به صورت دفاع از من، انتقام مرا از آنها بگیرند.» این نامه ای است مفصل از امام(ره).

آقای هاشمی(رئیس) این نامه کجا است؟ آیا این نامه چاپ شده؟

آقای توسلی بله، عین نامه هست. البته این نامه مفصل است و من قسمتی از آن را خواندم.

آقای هاشمی(رئیس) این در صحیفه نور و اینها هم هست؟

آقای توسلی در صحیفه امام (ره) هست، و در وعده دیدار امام (ره) هست. این نامه در وعده دیدار امام (ره) هست و این نامه ای است.

آقای صانعی در دو سه جا هست.

روز شنبه ۲۷ بهمن ۱۳۸۶ جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام در حالی به پایان رسید که در میانه جلسه، آیت الله توسلی رئیس دفتر امام(ره) و از همراهان دیرین بنیانگذار انقلاب اسلامی، سخنان خود را به پایان نبرد و به دلیل عارضه قلبی به بیمارستان منتقل شد، اما ساعاتی بعد، جان به جان آفرین تسلیم کرد.

آیت الله محمدرضا توسلی متولد سال ۱۳۰۹ هجری شمسی بود که از زمان ورود امام(ره) به قم از اعضای ارشد دفتر معظم له بود و عضویت در چند دوره مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای بازنگری قانون اساسی و مجلس خبرگان را در کارنامه خویش داشت.

وی از نزدیکترین یاران امام بود که تا آخرین روزهای عمر خویش مسوولیت دفتر حضرت امام(ره) در جماران را به عهده داشت و همواره در دفاع از امام و آرمان های وی پیشقدم بود.

در نخستین سالگرد غم بار این یاور صادق و مخلص امام و انقلاب، یادش را گرامی می داریم و رحمت و غفران الهی را برایش آرزومندیم.

گوشه هایی از آخرین گفت وگوی مرحوم توسلی است که به مناسبت بیست و نهمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، با خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، انجام داده بود.

● تاثیرات عمیق مدیریت حضرت امام (ره) فقط مربوط به پس از انقلاب نیست

آیت الله محمدرضا توسلی، مسوول دفتر حضرت امام خمینی(ره)، با بیان اینکه شناخت از انقلاب اسلامی مستلزم شناخت افکار و اندیشه حضرت امام (ره) است، تاکید کرد:«امام (ره) را آنگونه که بوده، باید شناساند; ایشان را از راه نوشته هایی که در وصیت نامه سیاسی-الهی اش به یادگارمانده و ازطریق کسانی که از ابتدای انقلاب با حضرت امام(ره) بوده اند و اطلاعات کافی داشتند، باید شناخت، زیرا ممکن است امروز افرادی که اصلا با ایشان ارتباط هم نداشتند ادعا کنند و نظراتی راجع به امام(ره) ارایه دهند.» این عضو مجمع روحانیون مبارز با تاکید براینکه «مدیریت حضرت امام (ره) یکی از مسائلی بود که توانست انقلاب را به پیروزی برساند» و « تاثیرات عمیق مدیریت حضرت امام (ره) فقط مربوط به پس از انقلاب نیست» خاطرنشان کرد: «مدت های مدید تبلیغات کرده بودند که اصلا اسلام و دین به سیاست ربطی ندارد و روحانیت حق دخالت در سیاست را ندارند. حوزه های علمیه و مساجد و روحانیون با سیاست ارتباط نداشتند، اما افکار امام (ره)غیر از این بود. ایشان معتقد بودند سیاست و مسایل سیاسی اسلام بیشتر از مسایل عبادی آن مطرح است، اما حکومت های ظلم و جوری که بر کشورهای اسلامی حاکم بودند، همواره تبلیغ می کردند که اصلا دین ربطی به سیاست ندارد، درحالی که اسلام برای اداره جامعه برنامه دارد، سیاستش مربوط به تدبیر و اداره کردن جامعه است، لذا امام (ره) همواره در فکر این مساله بودند.»

● نظر امام (ره) این بود که افکار و سلیقه های مختلف را باید با هم جمع کرد

توسلی ادامه داد: «اولین جلسه ای که تشکیل شد با مراجع تقلید قم بود. در همان جلسه اول ۹ نفر از بزرگان حوزه نهضت را شروع کردند. این مدیریت صحیح امام (ره) بود که تعیین کرد از چه راهی باید وارد شد. نظر امام (ره) این بود که افکار و سلیقه های مختلف را باید با هم جمع کرد. سلیقه ها مختلف است، لذا پس از پیروزی انقلاب، امام (ره) متوجه بود که یکی از راه های نگهداری این انقلاب حفظ نیروها با سلایق مختلف است. انقلابی که نگهداری آن بالاتر از بوجود آوردنش است و با این مشکلات باید مدیریت صحیح انجام گیرد. یکی از بینش های مدیریتی امام (ره) این بود که دراین جامعه ای که انقلاب کرده اند، سلایق مختلفی وجود دارد. امام (ره) هیچ جمعی را در انقلاب طرد نکردند.»

● امام(ره) و انشعاب در جامعه روحانیت مبارز

وی همچنین دربیان خاطرات خود از این شیوه مدیریتی امام(ره) با اشاره به وقایع مقطع انشعاب مجمع روحانیون مبارز از جامعه روحانیت، گفت: «جامعه روحانیت مبارز متشکل از بسیاری از بزرگان انقلاب بود، اما سلایق مختلفی در آن وجود داشت. حتی در سال ۶۶ بعضی از بزرگان مثل آیت الله موسوی خوئینی ها با امام (ره) ملاقات و عنوان کردند که در روحانیت بالاخره سلیقه ها ی مختلفی وجود دارد. عده ای بنا دارند تشکیلات جدایی از روحانیت ایجاد کنند، زیرا سلیقه ها متفاوت است و افکارشان با هم سازگار نیست. ابتدا نامه ای به امام(ره) نوشتند. امام (ره)این موضوع را تایید کردند. حضرت امام(ره) در جواب نامه شان نوشتند: «روحانیون مبارز تهران، سیر قضیه به همین صورتی است که در نامه آورده اید. انشعاب تشکیلاتی برای اظهار عقیده مستقل و ایجاد تشکیلات جدید به معنای اختلاف نیست. اختلاف در آن زمانی است که خدای نکرده هر کس برای پیشبرد نظرات خود به دیگران پرخاش کند که به حمد الله با شناختی که من از روحانیون دست اندر کار انقلاب دارم چنین کاری صورت نخواهد گرفت.»

توسلی اضافه کرد: «امام(ره) در ادامه آن نامه آوردند که من برای شما و همه کسانی که دلشان برای اسلام عزیز می تپد دعا می کنم و توفیق آقایان را از خداوند متعال خواستارم. از اینجا می فهمیم که در مشی امام (ره) تنها یک گروه خاصی وجود نداشت. وقتی می بیند سلایق مختلف، افکار و اندیشه های مختلف وجود دارد، می گوید باید اندیشه ها مختلف باشد. اصلا رشد جامعه به این است که افکار مختلف در میان جامعه باشد. لذا می بینیم که امام (ره) بر آنچه که سال ۶۷ و در تشکیلات مجمع روحانیون مبارز انجام شد، صحه گذاشتند. گروه های مختلف که راه و افکارشان را راه و افکار امام(ره) تشخیص دادند و همیشه هم دنباله رو خط امام(ره) بودند در قالب مجمع روحانیون مبارز تلاش می کردند که اندیشه های امام (ره) را به مردم برسانند.»

● به برکت روش و مشی امام(ره) پختگی در تشکیلات و نظام پیدا کردیم

توسلی ادامه داد: «مهندس میرحسین موسوی که پس از انقلاب مسوولیت نخست وزیری را برعهده داشتند، یادداشت هایی از مدیریت امام(ره) دارند. ایشان می گویند نکته برجسته و بارز امام(ره) در مدیریت، بسط حوزه تصمیم گیری و دخالت نکردن در اموری که مطابق نهادهای بوجود آمده باید کسانی دیگر انجام می دادند، بود. ایشان گفتند ما به برکت این روش و مشی امام(ره) پختگی در تشکیلات و نظام پیدا کردیم. مقصود ایشان این است که امام (ره) می گفتند کارهایی که مربوط به هر نهادی است باید درهمان نهاد انجام شود و نباید در کارهایی که مربوط به آنها نیست، دخالت کنند.این یکی از اصول مدیریتی برجسته حضرت امام بود که مهندس موسوی تاکید می کنند که به برکت این روش و مشی امام(ره) پختگی در تشکیلات و نظام پیدا کردیم. امام(ره) با دادن اقتدار و عدم دخالت در غیر موارد ضرورت و نظارت دقیق، به نیروها رشد می دادند و آنها را پخته می کردند.»

● امام (ره) از دخالت در وظایف دستگاه ها ابا داشتند

وی افزود: «مهندس موسوی ذکر می کنند که دخالت های امام (ره) در کارهای دولت همیشه در موارد استراتژیک بود و ایشان از دخالت در وظایف دستگاه ها ابا داشتند. ایشان می گوید مراجعاتی که همیشه به دفتر امام(ره) می شد از طریق دستگاه های ذی ربط و مسوول آن به جریان انداخته می شد. حتی امام(ره) به اعضای دفتر خود فرمودند حق دخالت در کارها را ندارید و اگر کسی نامه ای و مساله ای داشت به دستگاه مربوطه ارجاع دهید. در آن دستگاه هیچ کس حق دخالت نداشت.» مسوول دفتر حضرت امام (ره) در ادامه گفت وگو با ایسنا به نقل از مهندس موسوی اظهار داشت: «ایشان می گوید من ندیدم دفتر امام (ره)خود را درگیر وظایف دولتی کند. حتی به یاد ندارم در مورد انتصاب یک فرد به یک پست یا برکناری او دخالت کنند. جز در یک مورد که آن هم استثنایی بود. آقای موسوی می گوید امام(ره) در باب وزارت اطلاعات به من فرمود هر کسی را که برای وزارت اطلاعات پیشنهاد کردید با من هم مشورت کنید اما خود امام (ره) حتی دخالت نمی کردند.به نظرمن اینگونه بود که امام(ره) توانستند این انقلاب را نگهداری کند و به ما تحویل دهند و تاکید داشتند حفظ این انقلاب هم از اهم واجبات است یعنی حفظ این انقلاب از نماز، روزه و حج واجب تر است. این انقلابی است که با خون عده ای از عزیزانی که شهید شدند پیروز شد. باید دید رویه امام چگونه بوده است و چه دستور داده است.»

وی با تاکید بر اینکه امام(ره) هیچ گاه با حذف یک گروه در انقلاب موافق نبودند، خاطر نشان کرد: «ایشان کسانی که در خط انقلاب بودند، ولو اینکه مخالف با امام (ره) بودند را به شرطی که دست به اسلحه نبرده بودند، برای انقلاب نگه می داشتند. ایشان بر این باور بودند که این به دستور امیرالمومنین(ع) است و نامه ایشان به مالک اشتر باید برای افراد در حکومت عبرت شود. حضرت وقتی به مالک اشتر نامه می نویسند و او را به عنوان حاکم مصر مشخص می کند تاکید می کنند که مواظب باشد رحمت و محبتش شامل حال همه مردم شود و عنوان می کند که تو در کشوری وارد می شوی که در آن دو صنف هستند یا متدین هستند یا اینکه انسان هستند. هر دو دارای حق خود هستند.»

● امام (ره) همه را زیر چتر انقلاب نگه می داشتند

این عضو مجمع روحانیون مبارز افزود: «مشی امام(ره) این بود که برای اینکه گروه ها از انقلاب نبرند، همه را در زیر چتر انقلاب نگه می داشت. ایشان می گفت فکر نکنید که ما نباید انتقاد پذیر باشیم; نباید گمان کنیم که هر چه می گوییم و می کنیم کسی را حق اشکال بر آن نیست، بلکه تخطئه موجب رشد انسان ها و هدیه ای الهی است. نظر امام(ره) این بود که این ملتی که انقلاب کرده است انقلابش نباید به گونه ای باشد که به فرمایش مرحوم شهید مطهری فرزندان خود را بخورد و به گونه ای شود که یکباره ببینند آن کسانی که در انقلاب و جبهه ها بودند و جانباز شده اند، مورد بی اعتنایی واقع شوند.»

وی با اشاره به قرارگرفتن درآستانه انتخابات با انتقاد از برخی ردصلاحیت های انجام شده گفت: «باید دید چه کسی آنها را رد کرده است. برای آدم بسیار غصه ناک است که ببینیم افرادی که در زمانی از مخلصین امام(ره) بودند، با عنوان عدم التزام به اسلام رد صلاحیت شوند. امروز برخی افرادی که در نجف و قم با امام (ره) همراه بوده اند و تا آخرین لحظات حیات ایشان در کنار او بودند، متاسفانه با عنوان عدم التزام به اسلام ردصلاحیت شده اند. نمی دانم برخی چگونه می خواهند جواب بدهند. اسلام به آبروی مسلمانان بسیاراهمیت داده است. پیغمبر اسلام رو به کعبه می ایستاد و می فرمود چقدر شان تو بالاست ای خانه! بعد امام می فرمایند که مومن از تو بالاتر است. آبروی مومن بالاتر است. اینها را باید مراعات کرد. اینها همان وسایل نگهداری و حفظ انقلاب اسلامی است.»

رییس دفتر حضرت امام خمینی (ره) در ادامه گفت وگو با ایسنا تاکید کرد: «امام(ره) کسانی را که به انقلاب اعتقاد داشتند و با انقلاب بودند را رد نمی کردند. یادم است اگر یک فرد انقلابی در انتخاباتی رای نمی آورد، بلافاصله امام(ره) پست دیگری به او می داد. امام(ره) تعادل را حفظ و همواره ملاحظه گروه های مختلفی که در انقلاب بودند و زحمت می کشیدند را می کردند.»

وی در ادامه یادآور شد: «در مقطع جنگ که کشور از سوی بیگانگان مورد تهدید قرار گرفته بود امام(ره) بر مساله وحدت تاکید داشتند. ایشان می فرمود اگر وحدتتان را حفظ کنید، انقلابتان محفوظ است. بترسید از روزی که اختلاف بینتان واقع شود و حمایت مردم را از دست بدهید. بارها تاکید کردند مواظب باشید مردم را از دست ندهید. انقلاب ما انقلاب مردمی است اگر مردم را از خودتان دور کردید بدانید که خطری برای انقلاب است.»

توسلی همچنین با یادآوری اهمیت مسایل سیاست خارجی از منظر امام راحل اضافه کرد: «آقای مهندس موسوی در خاطراتشان می گوید که در ابتدایی که من به وزارت خارجه منتقل شدم بحث حضور در سازمان ملل مطرح شد. این اولین حضور ایران در سازمان ملل بود. من این بحث را با امام(ره) مطرح کردم که آیا اجازه می دهید ما به آنجا برویم یا نه؟! امام فرمودند من با اصلش موافق هستم. اما شما پیش بینی کرده اید که آیا اجازه می دهند شما در آنجا صحبت کنید. من کمی توضیح دادم و گفتم ظاهر امر نشان می دهد که بتوانیم کاری انجام دهیم. فرمودند شما فکر کرده اید که اگر پشت تریبون بروید بایستید و یک بار بلندگو را خاموش کنند باعث می شود شما را تحقیر کنند. این نکته برای من تکان دهنده بود که امام(ره) تا این اندازه مقید است که اگر یکی از مسوولان نظام به خارج از کشور رفت، تحقیر نشود. چراکه اگر تحقیر شود نظام تحقیر شده است. اگر وزیر خارجه ای تحقیر شود نظام تحقیر شده است.»

وی یادآور شد: «امام(ره) فرمودند که مردم را نگه دارید. مردم خیلی جلوتر از ما هستند ما عقب آنها می رویم. باید مواظب باشید اگر می خواهید موفق شوید همیشه مواظب باشید که مردم را از دست ندهید. مردم برای امام خیلی اهمیت داشتند و به خصوص همیشه اتحاد و وحدت بین تمام نیروها را می خواستند.»

● امام (ره) حفظ آبروی انقلابیون را واجب می دانستند

این عضو مجمع روحانیون مبارز تصریح کرد: «امام(ره) به اختلاف سلایق قائل بودند، اما می فرمودند که اختلاف به معنای این نیست که به یکدیگر بپرند یا کسانی که در انقلاب بوده اند و برای آن زحمت کشیده اند به خاطر اینکه جزو یک گروه نیستند مورد اتهام و بی مهری قرار بگیرند. امام(ره) از این مسایل خیلی ناراحت بودند و لذا در زمان ایشان سعی می کردند تعادل حفظ شود. امام (ره) حفظ آبروی انقلابیون را واجب می دانست و حتی حاضر نمی شدند که یک امام جمعه را عزل کنند. مگر اینکه خودش استعفا می داد. برای اینکه می گفت او در آنجا آبرو پیدا کرده است و من هیچ گاه حاضر نیستم آبروی یک مسلمان را ببرم.»

وی ادامه داد: «علی رغم اختلاف نظراتی که امام(ره) با برخی از مراجع به لحاظ فقهی و بینشی داشتند، نظرات مجتهدین را برای خودشان حجت می دانست و به آنها پرخاش نمی کردند. یادم است افرادی بودند که به لحاظ فقهی نظراتشان با امام(ره) مخالف بود، اما امام (ره) گاهی به من می فرمودند که راجع به مساله رویت هلال ماه از آنجا بپرسم و ببینم برای آنها رویت ماه ثابت شده است یا نه. وقتی در قم بودیم، امام(ره) به افراد بیرونی خود می فرمودند اگر کسی به مراجع تقلید اهانت کند ولایتش قطع شده است. امام(ره) مواظب بود افرادی که در بیرونی ایشان هستند نسبت به فقها و مراجع دیگر صحبتی نکنند. با افرادی که ذهن ساده ای داشتند و حتی درجریان انقلاب شرکت نکرده بودند وقتی از وضع نا مناسب زندگی آنها اطلاع پیدا می کردند، به من می فرمودند که به فلان کس بگویید ماهی ۵۰ هزار تومان به خانه آن روحانی پیرمرد ببرند. ایشان افراد اینگونه را هم حفظ می کردند.»

توسلی تاکید کرد: «از آنجا که امام (ره) رهبری بودند که صداقتشان را به مردم ثابت کرده بودند و مردم هم به او اعتقاد عمیق داشتند و او را راست گو می دانستند. امام(ره) توانست کاری کند که همه مردم و اقشار مختلف از بازاری و کشاورز هم در انقلاب شریک شوند و می فرمود این مردم انقلاب کردند و صاحب انقلاب هستند من کاره ای نیستم. امام(ره) با بیانات لطیف خودشان توانستند مردم را زیر یک پرچم جمع کنند و انقلاب را به پیروزی برسانند.»

توسلی افزود: «من خود در مقطع جنگ پیام آور امام (ره) بودم که حاج احمد آقا به من نوشت امام (ره)فرمودند نزد جامعه مدرسین و یکی از احزاب و مجلس شورای اسلامی پیام امام(ره) را برسانید که تضعیف دولت جایز نیست. ایشان گفته بودند که مشکلات زیاد است بکوشید که مشکلات را از طریق سالم رفع کنید مشکلات زیاد است و به این زودی هم دفع نمی شود. باید صبر کرد و مهلت داد. به خصوص ایشان از آقای مهندس موسوی تجلیل کردند و گفتند تعویض ایشان امکان ندارد، باید آقایان خودشان بنشینند نظرات خود را مطرح کنند و ایشان نظرش همیشه این بود که همه با هم باشند و از راه مسالمت آمیز مسایل حل شود.»

● امام(ره) تاکید داشتند که باید دربیت ایشان افراد بی طرف باشند

وی گفت: «امام(ره) تاکید داشتند که باید دربیت من افراد بی طرف باشند. بنی صدر، قبل ازعزل، با امام(ره) ملاقات هایی داشت. امام(ره) اطلاع پیدا کردند که بعضی از افراد دفتر و اعضای سپاه که مسوولیت حفاظت بیت را داشتند با بی اعتنایی با او برخورد کردند. وقتی امام(ره) از این موضوع اطلاع پیدا کردند خطاب به تمام اعضای دفتر فرمودند که تمام افراد باید بی طرف باشند و جانب گروه خاصی را نگیرند. به هیچ کس نباید توهین شود. آقایان اگر نمی توانند اینگونه عمل کنند شرعا موظف هستند از بیت خارج شوند. بنی صدر که امام(ره) او را می شناخت اما چون هنوز رییس جمهور بود یادم هست وقتی به اینجا می آمد گاهی اوقات برادران سپاه یا بعضی از افراد دفتر به او بی اعتنایی می کردند، که ظاهرا به امام(ره) منتقل کرده بود. امام(ره) بلافاصله به اعضای دفتر دستور دادند که به هیچ کس حق اهانت ندارید.» توسلی ادامه داد: «آقای مهندس موسوی می گویند که امام(ره) به ایشان فرمودند که فکر می کنم اصل جاودانی برای همه سیاستمدارانی باشد که می خواهند صادقانه عمل کنند، فرمودند کاری نکنید که نتوانید به مردم توضیح دهید اصل آن است که ما مردم را داشته باشیم. اگر هر کاری می کنیم باید به گونه ای باشد که بتوانیم به مردم جواب دهیم. اما ایشان می فرمودند که گاهی که برای امام(ره) وجوهات را به شکل ارز می آوردند، بازار آزاد با بانک اختلاف قیمت فاحشی داشت. حتی از امام سوال کردند که آیا می توانیم ارزهایی که برای وجوهات برای شما می آوردند در بازار آزاد بفروشیم; یادم است که امام(ره) فرمودند از آقای نخست وزیر بپرسید اگر ایشان موافقت کرد می توانید ارز را در بازار آزاد به نفع سهم امام بفروشید.»

● شجاعت و تدبیر از اصول مدیریتی امام(ره) بود

وی با بیان اینکه شجاعت و تدبیر یکی دیگر از اصول مدیریتی امام(ره) بوده است، گفت: «یکی دیگر از شرایط و صفات رهبری که در اصول ۱۰۹ و ۵ قانون اساسی آمده، تدبیر و شجاعت است. مفهوم آن به فکر کردن به آخر کار و نظر کردن به آن است. قبول قطعنامه و آتش بس از طرف حضرت امام (ره) در سال ۶۷ و در آن بحبوحه تدبیر و شجاعت معظم له را به منصه ظهور رسانید. چرا که شجاعت همیشه به معنای ایستادن و مقاومت در مقابل دشمن و نهراسیدن از آن نیست، گاهی شجاعت اقتضای عکس آن را دارد، که فرد بر اساس آن برای رضای خدا و مصلحت از ایده و تصمیم قبلی خود چشم بپوشد.»