كشف حجاب

«تهاجم فرهنگی علیه ملت ما شخصاً از دوران رضاخان شروع شد البته قبل از او مقدمات تهاجم فراهم شده بوده و قبل از او كارهای فراوانی كرده بودند و روشنفكرهای وابسته را در داخل كشور ها كاشته بودند » مقام معظم رهبری

رضاخان در ابتدای بدست گرفتن قدرت راه خدعه را در پیش گرفت. با پای پیاده همراه با دستجات عزاداری حركت می كرد، در مجالس و تكیه ها حاضر می شد، خود را مقید و پای بند به اصول مذهب نشان می داد لكن بعد از پا گرفتن قدرتش، همه تقیدات و رسوم مذهبی را كنار گذاشت و كار را به جایی رساند كه حكم صریح و ضروری قرآن یعنی لزوم حجاب برای بانوان را زیر پا نهاد. رضاخان و دستگاه حاكمه او برای اجرای ماموریت مسخ فرهنگی ملت مسلمان ایران، اقدامات خشونت باری را انجام دادند، كه این اقدامات بشرح ذیل است:

۱- ممنوعیت استفاده از كلاه پهلوی و اجبار در استفاده از كلاه تمام لبه یا شاپو و صدور قانون «متحدالشكل نمودن البسه» در ۸ بهمن ۱۳۰۷ و دستور جلب اشخاص بدون كلاه یا با كلاه پهلوی.

۲- محصلین دختر مدارس از داشتن حجاب ممنوع شدند.

۳- كلیه كارگزاران حكومتی در هر منطقه ای موظف شدند همراه با همسران بدون حجاب خود در مراسم حاضر شوند.

۴- افسران ارتش از راه رفتن با زنان با حجاب ممنوع شدند.

۵- معلمان زن مجبور به حضور در كلاس ها بدون داشتن حجاب بودند.

۶- از حضور زنان با حجاب در پارك ها، سینماها، تأتر و هتل ها و سایر مراكز عمومی جلوگیری می شد و...

آنچه در تمام اقدامات فوق مورد توجه رضاخان بود پیشرفت برنامه «كشف حجاب» به هر صورت بود و هر كس از دستورات سرپیچی می كرد بازداشت و مورد آزار، شكنجه، تبعید و حتی انفصال از خدمات دولت قرار می گرفت.

رضاخان برای اینكه بتواند حمایت روحانیت به عنوان نیرومندترین قشر اجتماعی را نیز جلب كند یا حداقل مانع از مخالفت آنان با خود شود، بارها به دیدار روحانیون قم می شتافت و خود را در حضور آنان مردی متدین و مدافع شریعت و پاسدار آن معرفی می كرد. وی با این شیوه منافقانه توانست حمایت اقشار اجتماعی را جلب كند و در نتیجه بخش عمده ای از مردم... به حمایت از او برخاستند. (۱)

نظر رضاشاه: چادر و چاقچور، دشمن ترقی و پیشرفت مردم برای برداشتن حجاب بانوان، مجالس جشن و سخنرانی ابتدا در تهران و شهرهای شمالی ایران و سپس بتدریج در سایر شهرها برقرار می شد. روز ۱۷ دیماه ۱۳۱۴ كه شاه به اتفاق ملكه و شاهدخت ها در جشن دانشسرای مقدماتی حضور یافتند. در این روز دو اتومبیل سلطنتی كه اولی رضاشاه و دومی ملكه تاج الملوك و شمس و اشرف پهلوی در آن بودند، بدون حجاب وارد دانشسرا شدند. (۲)

رضاخان برداشت خود را از كشف حجاب چنین تحلیل می كند كه اصلاً چادر و چاقچور، دشمن ترقی و پیشرفت مردم ماست. درست حكم یك دمل را پیدا كرده كه باید با احتیاط به آن نشتر زد و از بینش برد. (۳)

●نطق رضا شاه:

روز هفدهم دیماه ۱۳۱۴ در زندگانی زنان ایران اهمیت بسزایی دارد شاه به دانشسرای عالی رفت تا گواهینامه فارغ التحصیل ها را بدست خود به دانشجویان بدهد، ملكه ایران و دو دختر بزرگش كه با لباس اروپایی و بدون حجاب بودند همراه شاه به دانشسرای عالی آمدند.

«... شما زنها باید این روز را كه روز سعادت و موفقیت شماست روز بزرگی بدانید و از فرصتی كه بدست آورده اید برای خدمت به كشور خود از آن استفاده كنید... شما خواهران و دختران من حالا كه داخل جامعه شده اید وبرای پیشرفت خود وكشورتان این قدم را برداشته اید باید بفهمید كه وظیفه شما این است كه برای كشور خودتان كار كنید، سعادت آینده در دست شماست.» (۴)

رو به دیوار ایستادن زنان در تمام طول سخنرانی رضا شاه:

در تمام طول سخنرانی شاه بعضی از بانوان چنان از بی حجابی خود ناراحت بودند كه رو به دیوار ایستاده و حتی چهره خود را بر نمی گرداندند و از گریه خود نمی توانستند جلوگیری كنند. از فردای آن روز، بر سر كردن چادر در خیابان های تهران ممنوع شد. (۵)

● برداشتن روسری از سرزنان توسط پلیس

امر داده شده بود كه از اول فروردین ۱۳۱۴ مردها كلاه شاپو به سربگذارند و زن ها بدون چادر از خانه خارج شوند. زن ها ابتدای امر، وقتی از خانه خارج می شدند، پیراهن های بلندی پوشیده، «روی سری» بر سر می نهادند. ... پلیس اجازه یافت روسری ها را با زور از سرزنان بردارد درگیری میان زنان و پلیس تا مدتها ادامه داشت و نتیجتاً بسیاری از بانوان كه نمی خواستند به هیچ وجه بدون حجاب خارج شوند تصمیم به ماندن در خانه گرفتند تا به تمام درگیری ها خاتمه دهند. برای عده ای، این خانه ماندن تا رفتن رضاشاه از ایران ادامه داشت و عده ای رفت و آمدهای خود را فقط در شب ها انجام می دادند و چه بسیار خانه هایی كه اجباراً اقدام به ساختن حمام كردند كه زنان جهت حمام مجبور نشوند از خانه ها خارج شوند. (۶)

● محمدرضا و كشف حجاب

اقداماتی كه پدرم بترقی و پیشرفت معنوی بانوان به عمل می آورد، طبعاً با مخالفت هایی مواجه می شد ولی با آن شهامت و دوراندیشی فطری كه داشت موانع را از پیش برداشته و راه را هموار می ساخت.

پدرم بدواً به رفع حجاب زنان اقدام كرد و در اثر تشویق و تحریص وی در سال ۱۳۰۹ نخستین بار بعضی از بانوان طبقه اول در خانه های خود و مجالس مهمانی به لباس زنان اروپایی درآمدند و عده كمی هم جرئت كرده، بدون حجاب در خیابان ها ظاهر می شدند. در سال ۱۳۱۳ آموزگاران و دختران دانش آموز از داشتن حجاب ممنوع شدند و افسران ارتش با زنانی كه حجاب داشتند راه نمی رفتند.(۷) در اتوبوس زنان با حجاب را راه نمی دادند و در معابر پاسبان ها از اهانت و كتك زدن به زن هایی كه چادر داشتند با نهایت بی پروایی و بی رحمی فروگذار نمی كردند. حتی بعضی از مأموران بخصوص در شهرها و دهات زن هایی كه پارچه روی سرانداخته بودند، اگر چه چادر معمولی نبود از سر آنها كشیده و پاره پاره می كردند و اگر زن فرار می كرد او را تا توی خانه اش تعقیب می كردند و به این هم اكتفا نكرده اتاق زن ها و صندوق لباس آنها را تفتیش كرده، اگر چادر از هر قبیل می دیدند پاره پاره می كردند یا به غنیمت می بردند.(۸)

حجت الاسلام والمسلمین حاج آقا هادی فقهی: والده ما می گفتند از خویشانشان در حال دویدن پاسبا های بی ایمان را دیده اند كه موی سر (سابقاً موی سرشان را می بافتند و پشتشان می انداختند) اینها را می گرفتند و می كشیدند ،كنده شده بود موی سر آن زن. ولی یك نكته دیگری هم مادر من می گفت، كه هر پاسبانی این عمل را انجام می داد به زور كشف حجاب می كرد عاقبت خیلی بدی پیدا می كرد و بعضی هایشان به مرض های عجیبی گرفتار شدند و خدا مبتلایشان كرد و بعضی به مرض پیسی و غیره گرفتار شدند و به فلاكت و بدبختی از دنیا رفتند.(۹)

● آیت الله امام خمینی ( ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی :

در رژیم طاغوتی پهلوی آن ظلمی كه به بانوانی كه مقید بودند به اینكه بر طبق اسلام عمل كنند و موافق آنچه كه اسلام امر كرده است ذی خودشان را قراردهند، در آن زمان رضاشاه به وضعی و در زمان محمدرضا به وضع دیگر. و بحمدالله بانوان ایران مقاومت كردند و جز یك دسته ای كه جزء دارودسته خود آنها بودند و غربزده بودند و با رژیم او مناسب بودند، سایر خواهرها مقاومت كردند.

بنابراین اسلام در ایران زنده شد، آن خدمتی كه به بانوان كرده است و خواهد كرد ارزشش به اندازه ای است كه نمی توانیم ما توصیف كنیم. اگر نبود این انقلاب و نبود این تغییر و تحولی كه درایران واقع شده بود، بعد از چند سال دیگر اثری از اخلاق اسلامی درایران نبود.(۱۰)

پی نوشت:

۱-تاریخ معاصر ایران

۲- تاریخ ۲۰ ساله ایران، حسین مكی، صفحه .۲۵۸

۳-همان، ص ۲۶۱- .۲۶۲

۴-رضا شاه كبیر یا ایران نو. ال پی ایول ساتن (مستشرق انگلیسی) ترجمه عبدالعظیم صبوری.

۵- حجاب و كشف حجاب در ایران، فاطمه استاد ملك.

۶- همان

۷- مأموریت برای وطنم، محمدرضا شاه معدوم، بنگاه ترجمه و نشركتاب

۸- واقعه كشف حجاب، سازمان مدارك فرهنگی انقلاب اسلامی

۹- حكایت كشف حجاب، واحد تحقیقات فرهنگی قدر ولایت

۱۰- صحیفه نور، ج۱۸، صفحه.۲۶۱