کودکان از چه سنی حرف زدن را آغاز می کنند

پسر ۱۷ ماهه ام را نزد پزشک بردم و با ناامیدی و ناراحتی گفتم حتی مامان و بابا هم نمی گوید دکتر از زمان به حرف آمدن خودم و شوهرم پرسید و یادآور شد که در برخی خانواده ها بچه ها دیر به حرف می آیند و خلاصه اینکه هنوز دیر نشده و جای نگرانی نیست و مراقب باشم به سفارش بزرگ تر ها تخم کبوتر به فرزندم ندهم که بی فایده است…

اگر شما هم مثل من نگران دیر به حرف آمدن فرزندتان هستید, گفت وگوی ما را با دکتر رامین مظفری, متخصص اطفال و عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران بخوانید تا در مورد این موضوع اطلاعاتی کسب کنید

▪ آقای دکتر! کودکان از چه سنی حرف زدن را آغاز می کنند؟

تکلم، گفتار، زبان و صحبت، عالی ترین بخش تکامل کودک هستند. این مهارت را کودکان از ۶ تا ۸ ماهگی برای اولین بار به دست می آورند. البته قبل از آن تن گریه و صدای شیرخوار مفهوم خاصی دارد و مادر به تدریج متوجه می شود هر بار مفهوم گریه نوزاد چیست و دلیل آن از گرسنگی است یا درد یا نیاز به تعویض پوشک و… از ۶ ماهگی به بعد، شیرخوار بیان کلمه هایی مانند «دا»، «قا»، «با»، که یک سیلابی اند، آغاز می کند. در ۸ ماهگی کلمه هایی که بیان می کند دوسیلابی می شوند مثل «دادا»، «قاقا»، «بابا» و…حتی ممکن است در این سن شیرخوار کلمه هایی را که مادر و پدر به کار می برند، به صورت نامفهوم تکرار کند. در یک سالگی، انتظار می رود کودک ۳ کلمه مانند بابا، دد، قاقا که هر یک مفهومی خاص دارند بگوید. از یک سالگی به بعد، کلمات مامان و بابا را به صورت اختصاصی برای پدر و مادر استفاده و تا ۱۵ ماهگی ۶ کلمه ادا می کند و در

۱۸ ماهگی دامنه لغات او افزایش می یابد و به ۳۰ کلمه می رسد. جمله های ۲ کلمه ای مانند «بابا کو» و «این چیه» را از ۲ سالگی به بعد می تواند بگوید و به تدریج که دامنه وسعت کلماتش بیشتر می شود، صحبت کردن هم روان تر خواهد شد و می تواند از ۵/۲ تا ۳ سالگی جمله های ۳ کلمه ای بسازد.

▪ این روند عمومیت دارد و در تمام کودکان صدق می کند؟

این روند در بیشتر کودکان دیده می شود اما به هر حال قانون کلی نیست و در مورد همه صدق نمی کند. در برخی خانواده ها کودک با تاخیر به حرف می افتد. معمولا کودکانی که در خانواده های پرجمعیت زندگی می کنند و برادر و خواهر دارند، زودتر شروع به حرف زدن می کنند اما کودکان تک فرزند که در خانواده های کم جمعیت زندگی می کنند، دیرتر به حرف می آیند.

▪ این تاخیر تا چه زمانی و در چه شرایطی طبیعی است؟

تاخیر در حرف زدن تا ۳ سالگی طبیعی است و به گفتاردرمانی نیازی ندارد اما اگر بعد از این سن کودک به حرف نیامد یا دچار مشکلاتی در گفتار و ادای کلمات یا جمله سازی یا تکرار برخی کلمات و لکنت زبان بود، باید حتما به متخصص اطفال، روان پزشک یا روان شناس و گفتاردرمانگر مراجعه کرد.

▪ اگر تاخیر در تکلم طبیعی نباشد، نشانه چه مشکلی است؟

شایع ترین دلیل تاخیر گفتاری، سابقه خانوادگی است اما برخی اختلال ها به خصوص اختلال های شناختی مانند اوتیسم می توانند خود را با تاخیر در حرف زدن بروز دهند.

▪ از کجا بفهمیم تاخیر در به حرف افتادن فرزندمان طبیعی است یا نه؟

صحبت با کودک و صحبت خواستن از او و طرح سوال هایی مانند «توپت کو؟»، «این چیه؟» یا نشان دادن تصویر و درخواست از کودک برای بیان نام حیوان یا حتی تکرار صدای آن در به حرف آمدنش موثر است. کودکی که قدرت شناخت دارد و متوجه سوال های مادر و پدر می شود و تلاش می کند به آن پاسخ دهد، دچار مشکل نیست اما کودکی که قدرت شناخت ندارد و اصلا متوجه سوال نمی شود، ممکن است دچار اختلال های روانی باشد و دیر صحبت کردن او نشانه مشکل است.

▪ لطفا مهارت هایی را عنوان کنید که در سریع تر به حرف آمدن کودک موثر باشد.

نشان دادن تصویر و گوش دادن به آهنگ و شعر به کودک کمک می کند ادای کلمات را آغاز و سریع تر صحبت کند. والدین می توانند با فرزندشان صحبت کنند و از او بخواهند به آنها جواب دهد.

▪ می گویند مصرف تخم کبوتر و بلدرچین برای زبان باز کردن یا برای درمان لکنت خوب است.

نه، اینها هیچ تاثیری ندارند و اگر والدین آگاهی و اطلاعات خود را بالا ببرند و بدانند مکانیسم صحبت کردن چگونه است و این روند تکاملی جز با تکرار و تمرین به دست نمی آید، از خوددرمانی های این چنینی پرهیز می کنند. برای لکنت زبان هم که اختلالی چند بعدی است فقط گفتار درمانی توصیه می شود. البته اگر کودک اضطراب دارد یا والدین مشکلات رفتاری دارند بهتر است از روان پزشک کودک هم کمک بگیرند.

ایران ویچ