بر سر چند راهی

چگونه تصمیم درستی بگیریم

همیشه در تمام لحظات زندگی ما، موقعیت‌هایی هستند که ما باید در مورد آن‌ها تصمیم بگیریم از تصمیم‌گیری‌های بزرگ در زندگی‌مان مثل انتخاب رشته تحصیلی، انتخاب همسر و انتخاب شغل بگیرید تا تصمیم‌های کوچکی مثل انتخاب لباس و ماشین و... خلاصه همیشه چیزهایی هستند که ما باید در موردشان تصمیم بگیریم و بین چند گزینه مختلف دست به انتخاب بزنیم، اما همه آدم‌ها این مهارت را ندارند که درست و خوب انتخاب کنند، برای همین بعد از تصمیم گیری اشتباه دچار افسردگی و ناراحتی می‌شوند. انتخاب موضوع مهارت «تصمیم‌گیری» برای این شماره جزرومد پیشنهاد یکی از خوانندگان بود. گفتیم تا بدانید چه‌قدر ما به مخاطب‌هایمان اهمیت می‌دهیم.

● تصمیمت را بگیر!

تصمیم‌گیری در واقع همان انتخاب کردن است یعنی شما بالاخره باید بین چند گزینه یکی را انتخاب کنید و برای این انتخاب شما باید تصمیم بگیرید که از بعضی موقعیت‌های دیگر بگذرید و بی‌خیال آن شوید تصمیم‌گیری در مورد مسائل کوچک مثل انتخاب کفش کتانی مشکی یا سفید شاید در زندگی ما خیلی تأثیرگذار نباشد، اما تصمیم‌گیری در مورد بعضی مسائل با آینده ما ارتباط مستقیمی دارد که اگر درست در موردش تصمیم نگیریم مطمئنا گند زده‌ایم به آینده‌مان و یک عمر خودمان را بدبخت کرده‌ایم برای همین نمی‌شود بی‌خیال و بی‌تفاوت از آن بگذریم مثلا اگر رشته دانشگاهی خوبی برای خودمان انتخاب نکنیم فاتحه آینده تحصیلی‌مان را خوانده‌ایم و یک خرما هم رویش خورده‌ایم! راستش را بخواهید انتخاب و تصمیم‌گیری در مورد هر آدمی با آدم دیگر فرق می‌کند، یعنی شاید در یک موقعیت مشابه شما تصمیمی بگیرید و دوست‌تان تصمیم دیگری! چون تصمیم‌گیری‌های ما بر مبنای توانایی‌ها، استعدادها، علائق، ارزش‌ها و اهدافمان گرفته می‌شود و به‌خاطر این‌که این ویژگی‌ها در آدم‌های مختلف متفاوت است تصمیم‌ها هم متفاوت است، پس فکر نکنید همیشه آن دیگران در شرایط مشابه شما انتخاب می‌کنند و در مورد موضوع مشابهی تصمیم می‌گیرند همان چیزی است که به درد شما هم خواهد خورد.

● آدم‌های نابلد، تصمیم‌های نادرست

اول ببینید شما جزو کدام دسته از آدم‌هایید، آن‌هایی که مهارت تصمیم‌گیری درست را دارند یا نه، آن‌هایی که بلد نیستند درست تصمیم بگیرند و بهترین انتخاب را کنند این‌ها ویژگی آدم‌هایی‌اند که نمی‌توانند درست تصمیم بگیرند و این مهارت را ندارند اگر شما این طوری هستید فکری به حال خودتان بکنید چون این آدم‌ها همیشه تصمیم‌گیری‌های‌شان افتضاح است.

۱) آدم‌هایی که مهارت تصمیم گیری ندارند در مواجهه با مشکلات بیشتر از این که به فکر گرفتن یک تصمیم درست باشند شروع می‌کنند به سرزنش خودشان! مثلا اگر گند زده‌اند به انتخاب رشته دانشگاهی‌شان هی می‌نشینند به آه و ناله کردن که خاک بر سرمان این چه کاری بود که کردیم و... به جای آن‌که بروند فکر کنند و تصمیم درستی بگیرند و راه درستی برای آن پیدا کنند تا در این موقعیت چه کاری بکنند هی خودشان را ترور شخصیتی می‌کنند.

۲) انگار دنبال‌شان کرده‌اند که وقتی قرار است تصمیمی بگیرند بدون فکر و خیلی با عجله هم فکر می‌کنند و هم عمل می‌کنند. برای همین بیشتر تصمیم‌هایشان نادرست از آب در می‌آید و بعد به‌خاطر این خرابکاری زانوی غم بغل می‌گیرند.

۳) وقتی موقعیتی پیش می‌آید که باید درباره آن تصمیم‌گیری کنند احساس درماندگی و ناامیدی می‌کنند و فکر می‌کنند چه‌قدر بیچاره‌اند که باید انتخاب کنند و تصمیم گرفتن چه قدر کار سخت و وحشتناکی است برای همین دچار دلهره می‌شوند و نمی‌توانند درست تصمیم بگیرند.

۴) وقتی قرار است بین چند گزینه یکی را انتخاب کنند به خودشان زحمت انتخاب نمی‌دهند و از تصمیم گرفتن فرار می‌کنند و آن را گردن دیگران می‌اندازند. برای همین تصمیم‌شان نتیجه اشتباهی می‌دهد. چون تصمیم‌های دیگران آن تصمیمی نیست که با شرایط و ویژگی‌های آن‌ها درست باشد

● چند مرحله تا انتخاب درست

تصمیم درست گرفتن کار هر کسی نیست اما همه می‌توانند تصمیم درست و خوبی بگیرند! یعنی این که همه آدم‌ها مهارت تصمیم‌گیری ندارند اما همه آدم‌ها می‌توانند این مهارت را یاد بگیرند. اگر می‌خواهید بهترین تصمیم‌ها را بگیرید و بعد از هر تصمیمی احساس نکنید اشتباه کرده‌اید و یا یک فرصت خوب را از دست داده‌اید، می‌توانید با ما مهارت تصمیم‌گیری را تمرین کنید:

● موضوع تصمیم‌گیری را مشخص کنید

برای خودتان دقیقا روشن کنید الان قرار است درباره چه چیزی تصمیم بگیرید و برای رفع چه مشکلی دنبال راه هستید، بعد مشخص کنید این مشکل شما یک راه حل دارد یا چند راه حل و بین چند راه حل شما باید دست به انتخاب بزنید. مثلا شما می‌خواهید تصمیم بگیرید که بروید مسافرت. دقیقا مشخص کنید می‌خواهید این سفرتان چند روزه باشد و چه‌قدر برای آن هزینه کنید. ریز کردن موضوع تصمیم‌گیری شما را از حواشی دور و برای رسیدن به تصمیم درست کمک‌تان می‌کند.

● گزینه‌های تصمیم‌گیری را فهرست کنید

در این مرحله باید گزینه‌های انتخاب را فهرست کنید و قرار هم نیست آن‌ها را غربال کنید، یعنی به این فکر نکنید که گزینه‌های خوب و درست را فهرست کنید بلکه همه گزینه‌ها را فهرست کنید. اتفاقا در این‌جا کمیت یعنی تعداد گزینه‌ها مهم است. مثلا برای این‌که پولدار شوید هم می‌توانید دزدی کنید هم می‌توانید درس بخوانید و شغل خوبی دست و پا کنید هم می‌توانید با یک آدم پولدار ازدواج کنید، هم می‌شود بروید توی کار تجارت و... خلاصه کلی راه حل وجود دارد که بعضی‌هایش خوب است و بعضی‌هایش بد. همه آن‌ها را بنویسید.

● گزینه‌ها را ارزیابی کنید

حالا همه گزینه‌هایی را که در مرحله پیش فهرست کرده بودید بگذارید جلوی روی‌تان و آن‌ها را ارزیابی کنید اگر قرار است مشکلی را حل کنید معایب و مزایای هر راه حل را در نظر بگیرید و به آن راه حل امتیاز بدهید مثلا انتخاب این رشته تحصیلی می‌تواند شما را به این اهداف تان برساند یا باعث می شود شما این موقعیت ها را از دست بدهید، ببینید کدام یک از این انتخاب ها شما را به هدف‌تان نزدیک‌تر می‌کند یا کدام هدف برای‌تان مهم‌تر است. علاوه بر این در انتخاب‌هایتان علائق، استعدادها و ویژگی‌های شخصیتی خود را هم در نظر بگیرید یعنی نروید رشته‌ای را انتخاب کنید که نه با علائق شما جور در می‌آید نه با اهداف‌تان، یا بیشتر از این‌که شما را به هدف‌تان نزدیک‌تر کند، دورتر می‌کند.

نویسنده: ملیحه مقدم