دوشنبه, ۲۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 13 May, 2024
بررسی تکامل پول
احتیاجات انسانی كه در جامعه زندگی می‌كند، حتی در جوامع اولیه و با تقسیم كار محدود، بسیار زیاد و گوناگون است. چنین انسانی قادر نیست كلیه نیازهای خود را به تنهایی(By himself) تامین نماید. از این رو انسانی كه در جامعه زندگی می‌كند بخشی از نیازهای خویش را با كمك سایرین تامین می‌كند و متقابلا خود نیز به تامین نیازدیگران اقدام می‌كند، پس مبادله و معامله ك نیازاساسی و انجام و شكل‌گیری آن برای انسان امری اجتناب‌ناپذیر است. خصوصا هنگامی‌كه عرصه‌های زیستی بشر، هرچه بیشتر، متنوع‌تر و پیچیده‌تر شد. بنابراین هر انسانی برای زیستن در جامعه(هرچند جامعه بدوی) نیاز به مبادله و معامله با دیگران دارد، حال روش‌ها و شیوه‌های مختلفی برای معاوضه با دیگران می‌تواند به كار رود. این شیوه‌ها به طور همزمان و متناسب با پیشرفت تكنولوژی، فرهنگ، اجتماعی‌تر شدن و انقلا‌ب‌های علمی، پیشرفت كردند. از جمله این شیوه‌ها می‌توان به مبادله كالا با كالا، پول كالا‌یی و پول اعتباری اشاره كرد.
برای بررسی و آشنایی بیشتر با روال تاریخی شیوه‌های مبادله در تاریخ زندگی انسان، در این مقال شیوه‌های معاوضه در قالب سه نظام معاوضه بررسی می‌شود.
۱) نظام پایاپای ( مبادله كالا با كالا)
در قدیمی‌ترین شیوه معاوضه انسانها با یكدیگر، هر شخصی مازاد تولید بر مصرف خویش را كه به آن نیاز ندارد با مازاد تولید سایرین كه به آنها احتیاج دارند معاوضه و مبادله می‌نماید یعنی كالا‌یی می‌دهد و در مقابل از خدمت یا كالا‌ی دیگران استفاده می‌كند. این معاملا‌ت و مبادلا‌ت كه به صورت معاوضه صورت می‌گیرد یعنی همزمان با فروش كالا، كالا‌ی دیگری خریداری می‌شود، معاملا‌ت پایاپای مستقیمDirect barter) )یا تهاتری مستقیم یا پایاپای خالص نامیده می‌شود. در این نظام مبادله، كالا‌ها و خدمات با یكدیگر به طور مستقیم معاوضه شده و از واسطه‌ای برای انجام خرید و فروش یا محاسبه استفاده نمی‌شود. اما به تدریج به دلیل بروز یك سری از مشكلا‌ت از جمله عدم تطبیق مضاعف احتیاجات، عدم توانایی در محاسبه، عدم ذخیره نمودن ارزش اقتصادی، ناتوانایی در پرداخت‌های آتی و مشكل تقسیم ناپذیری، منجر به این شد كه كالا‌هایی در جوامع مختلف به عنوان واسطه مبادلا‌ت، مقیاس ارزش شوند و بدین ترتیب نظام تجاری پایاپای غیر مستقیم یا نظام پول كالا‌یی بوجود آمد.
نظام پول كالا‌یی
۲) ( نظام مبادله پایاپای غیر مستقیم )
با توجه به مشكلا‌ت و نقایص مذكور در نظام تجاری پایاپای مستقیم و پیشرفت جوامع و افزایش جمعیت، به تدریج نظام تجاری مبادله مستقیم متحول شد و نظامی‌متناسب با نیاز جوامع شكل گرفت. این نظام جدید، نظام پایاپای غیر مستقیم یا نظام پول كالا‌یی نامیده می‌شود. در این نظام مبادله، فروشندگان كالا، كالا‌های خویش را مستقیما با كالا یا كالا‌هایی كه بدان نیاز دارند معاوضه نمی‌كنند بلكه كالا یا كالا‌های مازاد بر مصرف خانوارشان را فروخته و در عوض كالا یا كالا‌هایی را می‌خرند كه فكرمی‌كنند این كالا‌ها مورد احتیاج خانوارهایی خواهد بود كه آن خانوارها كالا یا كالا‌های مورد درخواست آنها را برای فروش در اختیار دارند. بطور مثال; در مبادله ك كره و یك كفش، ممكن است مثلا تنباكو عامل واسطه ا عامل مبادله باشد. در این مبادله، فروشنده‌ای كه دارای مازاد كره است و خود نیاز به كفش دارد، ابتدا با این فكر كه فروشنده كفش نیاز به تنباكو داشته باشد، كره مازاد بر نیاز خود را با تنباكو معامله كرده و تنباكوی بدست آمده از مبادله را در مرحله بعدی با فروشنده كفش معاوضه می‌كند. از این طریق نیاز فروشنده كفش به تنباكو و همچنین نیاز فروشنده كره به كفش تامین میگردد. آنچنان كه ذكر شد در این مبادله تنباكو نقش واسطه در مبادله را داشته و باعث تسهیل در امر مبادله كره با كفش شده است. در این مبادله تنباكو به عنوان واسطه بین كره و كفش عمل نموده و موجب تسهیل امر تجارت می‌شود، اگر عمیق‌تر شویم، به این نتیجه می‌رسیم كه همین كالا‌ی واسطه تحول می‌یابد و در نهایت به عنوان واسطه تمامی‌مبادلا‌ت مورد قبول عامه مردم قرار می‌گیرد و از آن به عنوان پول كالا‌یی یاد می‌شود. به عبارت دیگر می‌توان نظام پول كالا‌یی را شكل تكامل یافته‌ای از نظام مبادله غیر مستقیم دانست.
در نظام مبادله پول كالا‌یی كه نسبت به نظام مبادله پایاپای، ساده‌تر و پیشرفته‌تر می‌باشد، در هر جامعه‌ای كالا‌یی وسیله مبادله‌ای بهتر بگوییم كالا‌یی به عنوان واسطه مبادله و داد ستد قرار می‌گیرد كه به این كالا‌ی واسطه عامه پذیر (بدین معنی كه مورد قبول عامه مردم می‌باشد)، پول كالا‌یی گفته می‌شود. به طور كلی در جوامع مختلف و در زمان‌های مختلف كالا‌های بسیاری نقش پول كالا‌یی را ایفا نموده‌اند از جمله آنها می‌توان به چهارپایان، غلا‌ت، روغن زیتون، شراب، كنیز، برده، نمك، تنباكو، چرم، مس، مفرغ، آهن، نیكل، برنج، الماس، نقره و طلا اشاره كرد، از میان موارد مذكور طلا و نقره مدت مدیدی به طور مستقیم نقش پول كالا‌یی را ایفا نمودند و با معرفی اسكناس دارای پشتوانه فلزات طلا و نقره قابل تبدیل، بدین معنی كه در هر لحظه امكان تبدیل سكه و اسكناس به طلا و نقره وجود داشت، به طور غیر مستقیم ایفای نقش كردند و این دوران به عنوان دوره شكل گیری پول فلزی مشهور شده است. به مرور زمان، تحولات و تغییرات اساسی درتولید سكه‌های طلا و نقره بوجود آمد و از آلیاژهای مختلف در تولید سكه و اسكناس بهره گرفته شد. بعد از این دوران، تحولا‌تی كه در گسترش مبادلا‌ت برون مرزی بوجود آمد و مشكلا‌تی چون حمل و نقل سكه‌های رایج و نیز كمبودهای شدید آن عناصر فلزی كه در اثر رواج هرچه بیشتر مبادلا‌ت خود را نشان می‌داد، زمینه را برای تحولا‌تی دیگر در روش مبادله و مخصوصا وسیله مبادله بوجود آورد كه از جمله آنها می‌توان به رواج گونه‌ای دیگر از وسیله مبادله بنام پول اعتباری اشاره كرد. بعبارت دیگر، در یك فرآیند تكاملی و خود جوش از نظام مبادله پایاپای به نظام مبادله مبتنی بر پول كالا‌یی و سپس به نظام مبتنی بر پول كاغذی و اعتباری و پول الكترونیكی می‌رسیم.
۳) نظام پول اعتباری
چنانكه در بخش‌های قبلی ذكر شد، كالا‌های مختلف در دوره‌های مختلف به عنوان پول كالا‌یی در مبادلا‌ت نقش واسطه را ایفا كرده‌اند و این پول كالا‌ها در دوران مختلف با توجه به پیشرفت تكنولوژی، توسعه فرهنگ مردم، گسترش شهرنشینی، كشف فلزات مختلف و از همه مهمتر گسترش ارتباطات بین مردمی‌و برون مرزی، دچار تغییرات اساسی گردید و بعد‌ها با كشف كاغذ و كاربرد آن در مبادلا‌ت در قالب نقش اعتباری، باعث گرایش پول كالا‌یی به پول كاغذی یا اعتباری شد. این دوران نیز در طی سالیان زیادی دچار تغییرات اساسی شد. شایان ذكر است كه آغاز تغییرات اصلی یا به عبارتی تحول عمیق در واسطه مبادله به قرن هفدهم در اروپا بر میگردد. در این قرن پول كالا‌یی به اسكناس و سكه تغییر ماهیت داد. از این زمان به بعد، پول در شكل اسكناس و سكه به خاطر اعتباری كه در نزد عموم پیدا كرد، ارزش مبادله‌ای مضاعف یافت. بطوری كه این وسیله مبادله، امروزه در تمام نقاط دنیا در قالب پول‌های ملی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
معنای واقعی و ذاتی اعتبار در رواج اسكناس توسعه پیدا كرد بدین معنی كه پول دیگر به خاطر این كه كالا باشد مورد تقاضا قرار نمی‌گیرد بلكه به خاطر قدرت و توانایی آن در مبادلا‌ت كالا‌ها و خدمات می‌باشد كه به عنوان پول مورد پذیرش است. از این دوران موضوع اعتبارات در مبادلا‌ت رایج گشت كه بعد‌ها با رواج ان، و توسعه تكنولوژی و دانش بشری از ابزارهای دیگری نیز با ارزش اعتباری در مبادلا‌ت استفاده شد. از جمله آنها كه امروزه در نقش اسكناس كاربرد دارند می‌توان به چك، تراول چك و غیره اشاره كرد. بعد‌ها با پیش آمدن مشكلا‌تی چون كمبود كاغذ از یك طرف و پیشرفت تكنولوژی و وقوع انقلاب الكترونیكی از طرف دیگر، شیوه‌های مبادله كاغذی یا چكی نیز دچار تغییر و تحول شد و شیوه‌های مبادله اسكناس، چك، و غیره از انقلاب الكترونیكی تغییرات اساسی پذیرفت و منجر به رواج كارت‌های اعتباری، كارت‌های پلا‌ستیكی، پول الكترونیكی و در نهایت پول دیجیتالی شد. در دهه‌های اخیر، پول الكترونیكی بیشتر در مبادلا‌ت بین‌المللی مورد استفاده واقع می‌شود. و امروزه مبادلا‌ت درون مرزی نیز در بیشتر كشورها از این طریق انجام می‌گیرد، برای مثال در اقتصادهای پیشرفته‌ای چون ایالات متحده آمریكا، اسكناس سهم ناچیزی در انتقالا‌ت سالا‌نه دارا می‌باشد، و در عوض به اهمیت و سهم انتقالا‌ت تلكس و تلگرافی افزوده شده به طوری كه این نوع انتقالا‌ت سهم غالب در مبادلا‌ت را تشكیل می‌دهد. ( بیش از ۹۰% از مبادلا‌ت).
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران رهبر انقلاب شورای نگهبان مجلس شورای اسلامی مجلس دولت صادق زیباکلام انتخابات دولت سیزدهم انتخابات مجلس انتخابات مجلس دوازدهم حجاب
هواشناسی تهران بارش باران شهرداری تهران قتل حج تمتع سیل سازمان هواشناسی سلامت پلیس زلزله وزارت بهداشت
خودرو قیمت دلار سایپا قیمت خودرو قیمت طلا بازار خودرو بانک مرکزی مسکن دلار گاز بورس حقوق بازنشستگان
نمایشگاه کتاب کتاب عربستان نمایشگاه کتاب تهران سالار عقیلی تلویزیون سینمای ایران نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران رضا عطاران دفاع مقدس تئاتر سریال
خورشید دانشگاه تهران کره زمین
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین حماس جنگ غزه روسیه آمریکا افغانستان سازمان ملل نوار غزه اوکراین
استقلال فوتبال مهدی طارمی پرسپولیس فولاد خوزستان لیگ برتر رئال مادرید بازی لیگ برتر فوتبال ایران لیگ برتر ایران باشگاه پرسپولیس هوادار
هوش مصنوعی شفق قطبی نوآوری تبلیغات دبی ایلان ماسک ناسا اپل
ویتامین خواب کودک تجهیزات پزشکی شیر کاهش وزن افسردگی فشار خون درمان ناباروری بارداری سلامت روان