گوهرشاد آغا (۷۵۷-۸۳۵)

مهدعلیا، گوهرشادآغا یا گوهرشاد بیگم از اشراف زنان خراسان بوده است
وی زنی بسیار باتمکّن، باوقار، خردمند، باثروت و بااحتیاط بود که به کثرت رحم و اطعام و انعام و صدقات و خیرات …

مهدعلیا، گوهرشادآغا یا گوهرشاد بیگم از اشراف زنان خراسان بوده است

وی زنی بسیار باتمکّن، باوقار، خردمند، باثروت و بااحتیاط بود که به کثرت رحم و اطعام و انعام و صدقات و خیرات و مبرات موصوف و در حسن تدبیر و سیاست و حیا، مقامی والا داشت.

به گفته مرحوم حاج ملاهاشم خراسانی، وی مسلما شیعه بوده و در کمال اخلاص و حسن عقیده مسجدی را در مشهد مقدس بنا نهاده و می‌توان گفت، که این مسجد (مسجد گوهرشاد) قدیمی‌ترین مسجد موجود شیعه در این ناحیه است.

وی به سال ۷۸۰ قمری دیده به جهان گشود و در روز نهم رمضان سال ۸۶۱ قمری در سن ۸۱ سالگی بر اثر وسوسه جمعی، میرزا سلطان ابوسعید بن سلطان محمد بن میر انشاه بن امیر تیمور که برادرزاده شاهرخ بود در هرات فرمان قتل او را داد و سرانجام، وی را به شهادت رساندند.

پیکر وی را در مدرسه گوهرشاد که خود، آن را ساخته بود در هرات، کنار مزار شوهرش به خاک سپردند. پسرش، میرزا بایسنقر نیز در این مدرسه، در جوار قبر مادر و پدرش مدفون گردیده است.

پدر گوهرشادآغا، امیر غیاث‌الدین ترخان است که یکی از امرای عهد تیموری بوده و در جنگ‌های بزرگی شرکت داشته و چنگیزخان او را ـ ترخان ـ کرده بود.

ترخان یا آغاجی یا آغجی، عنوان منصب خاصی در دستگاه امرای ماوراِءالنهر و خراسان بوده است که صاحب این منصب، واسطه میان سلطان و رعیت بوده، و به خاطر حشمت و نفوذی که داشته، بدون التزام به رعایت نوبت و رخصت، نزد سلطان بار می‌یافته است، اصولاً در دوره مغول، برای متصدی عنوان ـ آغاجی ـ غالباً لقب ـ ترخان ـ tarxan را به کار می‌برده‌اند.

مادر گوهرشادآغا، بانو خان زاده بیگم است که در ماه رجب سال ۸۱۴ قمری در مشهد مقدس وفات کرده و در جوار مرقد مطهر حضرت رضا(ع) مدفون گردیده است.

همسر گوهرشادآغا، امیرزاده شاهرخ بن امیر تیمور گورگانی می‌باشد که در ۱۴ ربیع الثانی سال ۷۷۹ متولد و در سال ۸۵۰ در شهر ری درگذشت که جنازه‌اش را به هرات حمل نمودند و در مدرسه گوهرشادآغا دفن گردید، دوران سلطنت شاهرخ ۴۳ سال بوده است.

وی دارای دو پسر بوده است؛ یکی به نام میرزا ابراهیم یا ابراهیم سلطان و پسر دیگرش میرزا بایسنقر بود.