فدکیه دفاع از حق مظلومان و محرومان

سرزمین فدک که خالطه رسول الله بوده و طبق نقل مفسرین شیعه و سنی به فاطمه زهرا بخشیده است

سرزمین فدک که خالطه رسول الله بوده و طبق نقل مفسرین شیعه و سنی به فاطمه زهرا بخشیده است (الدررالمنثور-ج۴-ص۱۷۷ و تفسیرابن کثیر-ج۳-ص۳۶) ازجهاتی چند اهمیت دارد (زهرا برترین بانوی جهان- ایت الله مکارم شیرازی- ص۱۱۱)

اولا : از زاویه معنوی. همین که رسول الله فدک را به فرمان الهی و طبق ایه ۲۶ سوره اسراء به فاطمه زهرا بخشید، خودش یک امتیاز و شرافت معنوی است و نشانگر مقام آنان نزد خدای بزرگ.

ثانیا: از زاویه سیاسی. فدک چنانچه به فاطمه زهرا بازگردانده می شد می باید ولایت امیرالمومنین نیز بازگردانده می شد. به این نکته ابن ابی الحدید معتزلی در شرح نهج البلاغه اش اشاره کرده است( شرح نهج البلاغه –ج۳- ص۷۸)

ثالثا: از زاویه اقتصادی. فدک پشتوانه اقتصادی اهل بیت بوده که اگر چنانچه در مضیقه اقتصادی قرار گرفتند توان غلبه بر تحریم ها و فشارها را داشته باشند لذا غصب آن به منزله گرفتن پشتوانه اقتصادی آنان بوده است.

چنانچه مورخین و مفسرین نوشته اند فدک به مصرف مستمندان بنی هاشم، شوهردادن دختران و ازدواج پسران و مصارف دیگر رسیده سپس به فاطمه زهرا بخشیده شده است( زندگی فاطمه زهرا- سیدجعفرشهیدی-ص۹۷ و ۱۱۴)

استفاده ای که فاطمه زهرا در ایام حیات خویش از این سرزمین داشته ، جهت امور خیریه و رفع مشکلات اقتصادی بوده است. درآمد آن صرف امور مسلمین شده است لذا یک منبع اقتصادی است که به کار مظلومان و محرومان بیاید.

ازاین بیان می توانیم نتیجه بگیریم که خطبه فدکیه فاطمه زهرا دفاع وی بوده از حق مظلومان و محرومان. زندگی امیرالمومنین و فاطمه زهرا هر دو نشان میدهد که آنان تمام هم و غم خویش را صرف رفع نیازمندی مردم کرده اند. علی ابن ابی طالب چنانچه معروف است شبها کیسه نان و خرما به دوش می گرفت تا به یتیمان برساند. مسئله شخصی در میان نبوده است. آنچه این دو معصوم انجام داده اند نه دفاع از منافع خویش که دفاع از منافع مردم بوده است به خصوص آنان که مظلوم و محروم اند و و جزو اقشار ضعیف جامعه محسوب می شوند.

نقطه مقابل ، پیدایش طبقه سرمایه داری است که از این تاریخ به جمع آوری مال و منال پرداختند و به جای توزیع عادلانه ثروت ها، روی به طبقاتی کردن ثروت ها آوردندو جنگ فقر و غنا در اسلام را بنیان نهادند. نهایت آن در حاکمیت خلیفه سوم و مروانیان و امویان مشاهده می شود.

نتیجه اینکه اولا خطبه فدکیه دفاعیه احقاق حقوق مظلومان و محرومان است ثانیا هشدار به شکل گیری طبقه زرسالار و سرمایه دار که خود را تافته جدابافته بدانند و بکوشند شکاف طبقاتی ایجاد بنمایند.

میثم امانی