شیرینی كاربی منّت

لازمه نوكری برای مردم, خدمت بی منت برای آنها است در اندیشه اسلامی كسانی كه توفیق خدمت گزاری به مردم را می یابند, مشمول منت الهی هستند چرا كه خداوند متعال آنها را محل رفع حاجات بندگان خود قرار داده و بدین صورت بر مقام و منزلت اخروی آنها افزوده است

لازمه نوكری برای مردم، خدمت بی منت برای آنها است. در اندیشه اسلامی كسانی كه توفیق خدمت گزاری به مردم را می یابند، مشمول منت الهی هستند. چرا كه خداوند متعال آنها را محل رفع حاجات بندگان خود قرار داده و بدین صورت بر مقام و منزلت اخروی آنها افزوده است. مقام معظم رهبری با استفاده از دعای پر مضمون مكارم اخلاق، در این باره می فرماید:

در اوایل این دعا چند جمله هست كه خوب و بد را در مقابل هم قرار می دهد، مثلا (و اجر للناس علی یدی الخیر) یعنی خدایا، كار خیر را برای مردم، بر دستان من جاری كن. این، كار خوب، بعد بلافاصله می فرماید (و لا تمحقه بالمن) یعنی این كار نیك را با منت گزاری بر آن كسانی كه بر ایشان كار نیكی انجام گرفته است، ضایع نكن. باید، عبارت است از كار خیر كردن برای مردم. نباید، همان منت گذاشتن است. ۱۲۴

بنابراین، مسئولان نظام اسلامی نه تنها منتی بر مردم ندارند بلكه رهین منت آحاد مردم هستند. ۱۲۵ علاوه براین، خدمت رسانی بی منت به مردم جزو خواسته های اساسی اسلام است كه برای مسئولان به عنوان یك فرض و تكلیف شرعی قلمداد می شود. از این رو رهبر معظم انقلاب اسلامی می فرماید:

ما هر چه از دستمان بر بیاید، باید برای مردم انجام دهیم . . . ما موظفیم، تكلیف ماست و به هیچ كس هم منت نداریم. اگر توفیق خدمت گزاری پیدا كنیم، خدای متعال بر ما منت دارد. ۱۲۶

نظام اسلامی باید مأمن انسان های بی ادعا و مخلصی باشد كه دست و بازویشان، شرافت بوسه امام راحل را داشته باشند. ۱۲۷ كسانی كه عشق خدمت به ملت بزرگ ایران را - كه به حق ذخایر اخلاقی جهان هستند - در دل بپرورند و آرزویی جز خدمت خالصانه و بی غل و غش نداشته باشند. بی شك تنها چنین مردانی می توانند شعار خدمت بی منت را سر دهند و بدون هیچ گونه انتظاری در دریای متلاطم سختی ها شنا كنند. كار برای مردم تنها زمانی در كام ایشان شیرین و گوارا خواهد بود كه بی منت باشد، والا كار با منت، دل چسبی آن را از بین خواهد برد و از ارزش متعالی آن خواهد كاست. از این رو رهبر معظم انقلاب تأكید می نماید:

(مسئولان) باید كار را با دل سوزی برای مردم انجام بدهند، باید بدون منت انجام بدهند و مراجع خود را احترام و تكریم كنند، آنها را تحقیر نكنند، بر آنها منت نگذارند. ۱۲۸

كار بی منت برای مردم به معامله با خداوند متعال بازمی گردد؛ چرا كه تنها كسانی می توانند در قبال خدمتی كه به مردم می كنند، منتی نگذارند كه پاداش خود را از خدا مطالبه كنند. مدیران اصول گرا با خدا معامله كرده اند و جز خشنودی او - كه همان خدمت خالصانه و بی منت برای مردم است - نمی جویند و این همان راز كار بی منت است كه تنها در پیش اعراف بندگان خدا یافت می شود. ۱۲۹ مدیران اصول گرا باید در سریر قدرت و میدان عمل، شیرینی كار بی منت را به آحاد مردم بچشانند۱۳۰ و با ترسیم معیار خوبی ها، بر خوب ترین ملت جهان، بر بلندای كرسی سروری بنشینند. ۱۳۱

امیرالمؤمنین علی(ع)می فرماید:

معیار خوبی كردن، منّت ننهادن به واسطه آن است. ۱۳۲

.۳ كار خستگی ناپذیر

خستگی ناپذیری و عدم دلسردی از ویژگی های دیگر پركاری است كه مدیران اصول گرا باید خود را به زیور آن آراسته كنند. چرا كه خستگی، دلسردی، سستی و تنبلی، آفات پركاری محسوب می شود۱۳۳ و به همین دلیل، جایگاهی در اندیشه اسلامی ندارد. رهبر معظم انقلاب اسلامی می فرماید:

خستگی و افسرده شدن، واقعاً در این راه هیچ معنا ندارد. شاید كسانی كه اهل دنیا هستند، اگر راه دشواری پیش پایشان قرار بگیرد، سختی های آن راه، كم كم انگیزه آنها را كم كند. راه خدا این طور نیست، هر چه سخت تر باشد، انسان های مؤمن، علاقمندتر و پر انگیزه تر می شوند. ۱۳۴

كسانی از كار زیاد خسته، رنجور و دلسرد می شوند كه همّت خود را مصروف دست یازی به تمنیّات دنیا نمایند والا تلاش گران عرصه دین كه برای كسب خشنودی خدا جانفشانی می كنند، راهی به سوی خستگی و دلسردی ندارند. امام خمینی (ره) می فرماید:

دلسرد نشوید، كاری كه برای خداست، دلسردی ندارد. اگر برای دنیا یك كاری بكنید، البته وقتی دیدید دنیا خیلی تأمین نشد، دلسرد می شوید. امّا كسی كه برای خدا كار می كند، دلسرد نباید بشود. معنا ندارد دلسردی. هر چه زحمت زیادتر، ارج زیادتر، هر چه گرفتاری زیادتر، پیش خدا ارجمندتر خواهد بود. ۱۳۵

اسلام چشمه جوشان مردانی است كه نمونه بارز خستگی ناپذیری و سخت كوشی هستند. كسانی كه در هنگامه كار، خستگی را خسته كردند و دلسردی، نامیدی و یأس را از خود مأیوس نمودند. امام خمینی (ره) و فرزندان اصیل او، از تیره چنین مردانی محسوب می شوند. ۱۳۶ مدیران اصول گرا باید به عنوان فرزندان معنوی امام راحل، كار خستگی ناپذیر و شبانه روزی را شعار محوری خود سازند و با تلاش های مستمر خود، خیمه تمدن بزرگ اسلامی را برافراشته نمایند. موقعیتی كه امروز در پرتو نظام مقدس اسلامی، برای خداجویان فراهم شده است، فرصتی استثنایی و بی همانند در همه ادوار تاریخ است، از این رو دولتمردان اصول گرا نباید ساعتی از وقت خود را به بطالت بگذراند۱۳۷ و با سستی و تنبلی خود، این قطعه حساس تاریخی را، از وجود ناجی خود محروم سازند.

امروز كار خستگی ناپذیر، تنها علاج دردهای مزمن كشور ائمه اطهار: است. از این رو كسانی كه ادعای حب¤ این مرز و بوم را دارند، باید در میدان عمل، صدق ایمان خود را به اثبات رسانند، والا چه بسیارند افرادی كه در ورطه سخنوری و شعار، شعله سوزان آتشند و در هنگامه عمل، یخبندانی سرد و منجمد.

هنوز این كشور از درد زخم های كهنه دوران سیاه استعمار رنج می كشد۱۳۸ و جراحت ناشی از هشت سال جنگ نابرابر را با خود دارد و این در حالی است كه كشورهای صنعتی جهان در صددند تا هر روز فاصله خود را با ما طولانی تر كنند. بنابراین راهی جز كار خستگی ناپذیر فراروی این ملت بزرگ باقی نمانده است. مدیران اصول گرا باید با وارد شدن در این میدان پر مخاطره، به وضوح نشان دهند كه نیروهای ارزشی و آرمان گرا، هم چون گذشته توانایی حل¤ معضلات بزرگ و استعداد عبور دادن نظام اسلامی، از گردونه های صعب و دشوار را دارند. ۱۳۹ رهبر معظم انقلاب می فرماید:

ما هیچ كاری در مقابل خودمان نداریم كه از اصل پیروزی انقلاب، بزرگ تر و از تشكیل نظام جمهوری اسلامی، سخت تر باشد. این ملت توانست سخت ترین كارها را انجام بدهد؛ یعنی یك نظام اسلامی و یك جزیره امن و امان الهی در وسط این اقیانوس متلاطم مادی گری و كفر و طغیان به وجود بیاورد، شما ملت، شما جوانان، شما مؤمنان، شما پدران و مادران فداكار و از جان گذشتگان برای خدا، توانستید این كار بزرگ را انجام بدهید. آن را حفظ كنید، رشد بدهید و از خطرات حراست نمایید. كدام كار بزرگ است كه از این بزرگ تر و دشوارتر باشد تا كسی خیال كند كه ملت ایران از عهده انجام آن عاجز است؟۱۴۰

مدیران اصول گرا باید عزم خود را جزم كنند و با شعار مردان جنگ۱۴۱ سخت كوشی را بیرق خود سازند كه «ما هنوز در اوایل راهیم (و). . . برای پیاده كردن اسلام، كار زیادی پیش روی خود داریم». ۱۴۲ بنابراین، باید كار خستگی ناپذیر را در زمره عادات خود در آوریم تا گلستان تمدن اسلامی شكوفه نماید، والا در غیبت كار و تلاش خستگی ناپذیر، عنوان اصول گرایی راه به جایی نخواهد برد. امام علی(ع)می فرماید:

هر كس كارش او را كند برد، نسبش (حسبش) او را شتابان نبرد. ۱۴۳

.۴ كار محكم و مستمر

محكم كاری و پیگیری كار، از ویژگی های دیگر پركاری است كه مدیران اصول گرا باید آن را سرلوحه شعایر خود سازند. رسول گرامی اسلام (ص) می فرماید:

خداوند تعالی دوست دارد كه هرگاه فردی از شما كاری كند آن را محكم (و بی عیب) انجام دهد. ۱۴۴

.۱۲۴ در دیدار با اقشار مختلف مردم، ۳ فروردین .۷۴

.۱۲۵ امام خمینی (س): «ما رهین منت این توده های بزرگواری هستیم كه همه چیزشان را می دهند و چیزی هم نمی خواهند. » (صحیفه امام ۱، ج ۱۷، ص ۶۱)

.۱۲۶ در جمع مردم روستای عشایرنشین استان لرستان، ۳۱ مرداد .۷۰

. ۱۲۷ امام خمینی (س): «من دست و بازوی همه كسانی كه بی ادعا و مخلصانه در صدد استقلال و خودكفایی كشورند را می بوسم. » (صحیفه امام ۱، ج ۲۱، ص ۲۳۳ )

.۱۲۸ در دیدار عمومی با مردم، ۶ دی .۷۲

.۱۲۹ امام علی (ع): «ایثارگران از مردان اعراف اند. »

(میزان الحكمه ، نوشته محمدی ری شهری، ج ۱، ص ۲۸، ح ۴۰)

.۱۳۰ مقام معظم رهبری: «اگر ما مردم را به تلاش بی مزد و منت - در آن جایی كه نظام احتیاج دارد - دعوت می كنیم، خود ما هم آن جایی كه احساس می كنیم نظام و كشور اسلامی به تلاش ما نیازمند است، بدون دغدغه آن نیاز را بر طرف كنیم و منتی سر كسی نگذاریم. » (دیدار با روحانیون و مبلغان اسلامی، ۲۷ دی ۷۴)

.۱۳۱ رسول گرامی اسلام (ص): «سرور قوم، خدمت گزار آنهاست»

(میزان الحكمه ، نوشته محمدی ری شهری، ج ۶، ص ۲۶۱۵، ح ۸۹۷۹)

.۱۳۲ همان، ج ۸، ص ۳۶۹۱، ح .۱۲۶۵۵

.۱۳۳ امام صادق(ع): «دشمن كار، تنبلی است. »(میزان الحكمه ، ج ۱۱، ص ۵۱۸۵)

.۱۳۴ دیدار با اعضای هیئت دولت، ۱ شهریور .۶۹

.۱۳۵ صحیفه امام ۱، ج ۱۵، ص .۱۰۱

.۱۳۶ امام خمینی (س): «من كه قریب هشتاد و پنج ساله هستم، با ضعف بسیار، آن قدر كه برای من ناراحتی و خستگی هست، برای شما نیست. اگر بنا باشد كنار برویم من باید كنار بروم. ولی همه وارد در میدانی شده ایم كه اگر یك قدم عقب بنشینیم، شكست می خوریم. » (همان، ج ۱۸، ص ۲۷۴ )

مقام معظم رهبری: «رهبر این امت و انقلاب مردی بود كه در هشتاد سالگی سخت ترین كارهای دنیا را به دوش گرفت. آن روز كه امام۱ وارد ایران شد، تقریباً هشتاد سالش بود، نگفت من پیر و خسته ام. . . كاری كه برای خدا باشد، خستگی ندارد و زمان بردار نیست».

(دیدار با جمعی از فرماندهان و پرسنل ارتش، ۵ مهر ۷۴)

.۱۳۷ مقام معظم رهبری: «هیچ ساعتی از ساعات مفید زندگی من و شما (مسئولان) بایستی بدون كار مفیدی برای این مردم نگذرد. »

(دیدار با اعضای هیئت دولت، ۱ شهریور ۶۹)

.۱۳۸ مقام معظم رهبری: «ما برای ترمیم خرابی هایی كه در طول ده ها سال به وسیله ایادی استعمار و استكبار در این كشور انجام گرفته است، كارهای بسیاری داریم و باید قدم های زیادی برداریم. »

(دیدار با فضلا، طلاب و اقشار مختلف مردم قم، ۱۹ دی ۶۹)

.۱۳۹ مقام معظم رهبری: «از خصوصیات شهید رجایی؛ این كه آدم پركاری بود. به قدری این مرد در كار خستگی ناپذیر بود كه آدم را به شگفت می آورد. آن روزی كه ایشان رییس جمهور شده بود و شهید باهنر نخست وزیر، من می دیدم كه گویا هنوز او نخست وزیر است و چقدر از كارهایی را كه شهید باهنر؛ باید انجام می داد؛ در حالی كه هنوز گرم كار و آشنایی به كار جدید نخست وزیری نشده بود، تمام این كارها را مرحوم رجایی؛ انجام می داد و خود ایشان مسائل را هنوز رتق و فتق می كرد و به همین دلیل، هر وقتی از شبانه روز شما تلفن می كردید، این آدم حضور داشت و مشغول كار بود. . . ساعت دوازده شب بود و چراغ اتاقش به علامت بیداری وی هنوز روشن بود. یك پتوی سربازی! كف اتاقش پهن بود و یك بالش هم كنارش و او مشغول مطالعه نامه ها بود».

(رمز جاودانگی، نوشته حسن عسكری راد، ص ۵۲ و ۵۳)

.۱۴۰ دیدار با فضلا، طلاب و اقشار مختلف مردم قم، ۱۹ دی .۶۹

.۱۴۱ «كار برای خدا خستگی ندارد».

(فرهنگ جبهه، تابلو نوشته ها ۲، نوشته سید مهدی فهیمی، ص ۶۴)

.۱۴۲ دیدار با فضلا، طلاب و اقشار مختلف مردم قم، ۱۹ دی .۶۹

.۱۴۳ میزان الحكمه ، نوشته محمدی ری شهری، ج ۹، ص ۴۰۵۱، ح .۱۴۲۶۳

.۱۴۴ همان، ص ۴۰۷۷، ح .۱۴۳۷۱

امام صادق(ع): «چون ابراهیم، فرزند پیامبر خدا ۹ در گذشت، پیامبر در گور او شكافی دید و آن را با دست پر و هموار كرد. سپس فرمود: هرگاه كسی از شما كاری كرد، محكم كاری كند. » (همان، ح ۱۴۳۷۲)

.۱۴۵ همان، ص ۴۰۶۱، ح .۱۴۲۹۲

امام باقر (ع): «محبوب ترین كارها در پیشگاه خدای عزوجل كاری است كه بنده بر آن مداومت ورزد، گرچه اندك باشد. » (همان، ح ۱۴۲۹۵)

.۱۴۶ مقام معظم رهبری: «فرمود: رحم الله امرا عمل فأحكمه؛ خدا رحمت كند آن مردی را، آن كسی را، كه كاری را انجام بدهد و آن را محكم و متقن انجام بدهد؛ خوب انجام بدهد. شما اگر یك پیچ را می گردانید و سفت می كنید، اگر یك چرخ را می چرخانید، اگر جایی یك بخیه می زنید، اگر ماشینی را گریس كاری می كنید، اگر كتابی را چاپ می كنید، اگر كتابی را می نویسید، اگر سر كلاس درس می دهید، اگر توی بیمارستان به بیماران می رسید، اگر در شهرداری مشغول تمییز كردن معابر شهری مردم خودتان هستید، اگر گوینده اید، اگر نویسنده اید، اگر محققید، اگر روحانی هستید، اگر مشغول تحصیل و درس خواندن هستید، اگر در دانشگاه یا مدرسه هستید، اگر در كار هنر مشغولید، اگر فیلم سازید، اگر داستان نویس هستید، اگر روزنامه نگارید، هر چه هستید و هر كه هستید و هر جا كار می كنید، باید سعی كنید كاری را كه انجام می دهید، درست انجام بدهید، كامل انجام بدهید، محكم انجام بدهید و كم نگذارید».

(دیدار با كارگزاران و فرهنگیان كشور، ۱۵ اردی بهشت ۷۲)

.۱۴۷ پیام نوروزی، ۱ فروردین .۷۴

.۱۴۸ مقام معظم رهبری: «هر كاری كه شما برای مردم انجام می دهید، در هر پست و سمتی كه باشید، یك حسنه است و علاوه بر این كه به نفع مردم است. چنانچه كار ماندگار و اصیل و ریشه داری هم باشد، یك صدقه جاریه است و در دستگاه عظیم الهی - كه ارتباطات میان كارها و بازده آنها، بسی پیچیده و مبسوط و مشروح است و عقل قاصر ما قادر نیست كه این روابط كار و بازده را بفهمد و تحلیل بكند - این كارهای شما خواهد ماند و آثار نیك خود را خواهد بخشید و ثمرات آن را خواهید دید، هم در دنیا و هم در عالم آخرت؛ همان روزی كه هر انسان محتاج حسنه و صدقه یی است كه از پیش فرستاده باشد. »

(مراسم صبحگاه نظامی نیروی دریایی ارتش در بوشهر، ۱۲ دی ۷۰)

.۱۴۹ دیدار با جمع كثیری از كارگران و معلمان، ۱۰ اردی بهشت .۷۶

.۱۵۰ مقام معظم رهبری: «معنای این كلمه این است كه آن كسی كه مشغول كاری است، یك احساس وجدانی نسبت به كار پیدا كند و خود را در قبال این كار، مسئول بداند. این غیر از مسئولیت در قبال كارفرماست، یك چیز دیگر است. علاوه بر جنبه انسانی و تعهد در قبال خود این كار، انسان خودش را مسئول بداند كه كار را درست، كامل، قوی و بهترین انجام دهد، چه بالای سر او كسی باشد و چه نباشد، این معنای وجدان كاری است. »

(دیدار با جمع كثیری از كارگران و معلمان، ۱۰ اردی بهشت ۷۶)

.۱۵۱ گزیده میزان الحكمه ، نوشته محمدی ری شهری، ج ۱، ص ۸۷۸، ح .۱۴۹

.۱۵۲ امام علی (ع): «پسرم. . . برای حق در مشكلات و سختی ها شنا كن. »

(نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی ؛، نامه ۳۱، ص ۵۲۱ )

.۱۵۳ میزان الحكمه ، محمدی ری شهری، ج ۱۱، ص ۵۲۸۹، ح .۱۸۰۸۶

.۱۵۴ نهج البلاغه، نامه ۵۳، ص ۵۸۴ - .۵۸۵

---