رشد بهای نفت و رونق بانکداری اسلامی

در بانکداری اسلامی, اعتباردهنده در ریسک وام گیرنده شریک می شود به این معنا که با سپرده گذار شبیه سهامدار رفتار می شود و او بخشی از سود را کسب می کند همچنین قراردادهای مالی شبیه قراردادهای اجاره به شرط تملیک منعقد می شود

رشد بهای نفت موجب رونق بیش از پیش بانکداری اسلامی شده است و به سبب افزایش توان مالی مسلمانان و رشد درآمد سرانه آن‌ها ارایه خدمات مالی اسلامی از سوی بانک‌ها و موسسات مالی بین‌المللی فعالیتی بسیار پرسود محسوب می‌شود. بانک‌های بزرگ از جمله سیتی‌گروپ، HSBC و بانک مرکزی آلمان و نیز پایتخت‌های مالی جهان از جمله لندن، توکیو و هنگ‌کنگ همگی در حال ورود به عرصه بانکداری اسلامی هستند. تخمین‌زده می‌شود که حدود ۳۰۰ موسسه مالی اسلامی دارایی‌‌ای معادل ۵۰۰ میلیارد دلار در اختیار دارند و این رقم هر سال ۱۰ درصد افزایش پیدا می‌کند. غیر از وام‌هایی که مطابق شریعت اسلام پرداخت می‌شود، اوراق قرضه اسلامی، کارت‌های اعتباری اسلامی و حتی مشتقات خدمات مالی نیز وجود دارند. در ایالات متحده وام‌ها و اوراق قرضه اسلامی وجود دارد و بریتانیا، ژاپن و تایلند در حال تلاش و زمینه‌سازی برای انتشار اوراق قرضه اسلامی خاص خود هستند.

کارشناسان مالی معتقدند بانکداری اسلامی صنعتی رو به رشد است که به سبب ثروت عظیم کشورهای مسلمان قطعا رشد قابل ملاحظه‌ای پیدا خواهد کرد. طی سه تا پنج سال گذشته این رشد مشاهده شده و طی چند سال آینده نیز بانک‌های اسلامی در استرالیا، چین، ژاپن و دیگر کشورهای جهان فعالیت خود را آغاز خواهند کرد.

در بانکداری اسلامی، اعتباردهنده در ریسک وام‌گیرنده شریک می‌شود به این معنا که با سپرده‌گذار شبیه سهامدار رفتار می‌شود و او بخشی از سود را کسب می‌کند. همچنین قراردادهای مالی شبیه قراردادهای اجاره به شرط تملیک منعقد می‌شود. تلاش بانک‌ها و موسسات بزرگ مالی جهان برای ورود به این عرصه حاصل ۱۵۰۰ میلیارد دلار نقدینگی موجود در خاورمیانه است که در اثر رشد بهای نفت جمع شده است. اگرچه قبل از یازدهم سپتامبر حجمی عظیم از این پول صرف خرید اوراق قرضه دولت آمریکا، سوییس و انگلستان شده بود اما آمارها نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران ثروتمند عرب ترجیح می‌دهند نزدیک‌تر به کشورشان سرمایه‌گذاری کنند. یکی از علل این تحول آن است که آن‌ها مایلند از رشد سریع اقتصادی کشورهای آسیایی استفاده کنند. طبق برخی تخمین‌ها حدود ۸۰۰ میلیارد دلار از پول کشورهای عرب از ایالات متحده و اروپا به دیگر مناطق جهان منتقل شده است. این تحول به رونق اقتصاد کشورهای اسلامی که ۶/۱ میلیارد نفر جمعیت را در خود جا داده‌اند منجر شده است. نتیجه این روند افزایش تقاضا برای خدمات مالی اسلامی است. در حال حاضر مسلمانان این امکان را دارند که بین خدمات مالی اسلامی و غیراسلامی یکی را انتخاب کنند زیرا پول و دانش کافی در اختیار دارند.

سال گذشته بانک ملی تجاری عربستان که بزرگ‌ترین نهاد وام‌دهنده این کشور است کل فعالیت‌های خرد خود را دگرگون کرد تا سازگار با شریعت اسلامی شود. امسال نیز در تونس و مراکش مجوز نخستین بانک اسلامی صادر شد.

از سوی دیگر اگرچه بزرگ‌ترین بانک‌های اسلامی در کشورهای عرب ثروتمند حوزه خلیج‌فارس قرار دارند، اما جذاب‌ترین بازارهای بالقوه برای این‌گونه خدمات ترکیه و شمال آفریقا و نیز مسلمانان اروپایی هستند و مالزی که اقتصادی رو به رشد دارد به مرکز بانکداری اسلامی جهان تبدیل شده است. در این کشور حتی غیرمسلمانان نیز از طیفی گسترده از خدمات مالی اسلامی استفاده می‌کنند. در مالزی از سال‌ها پیش مراکز تحقیقاتی برای بررسی خدمات مالی بین‌المللی و سازگار کردن خدمات مالی اسلامی با ساختار مالی بین‌المللی مشغول فعالیت بوده‌اند. ارایه خدمات مالی اسلامی باعث جذب جهانگردها، رشد مبادلات تجاری و جذب سرمایه‌ها از خاورمیانه به کشورهای ارایه دهنده این خدمات می‌شود. به این ترتیب حرکت به سوی این بخش برای تمام بانک‌ها و موسسات مالی بین‌المللی بسیار سودده خواهد بود.

منبع:www.iht.com

محمدعلی آذری‌نیا