خیلی‌ها سیرند ولی سلول‌هایشان گرسنه است!

بدن برای تمام فعالیت‌های حیاتی‌اش به مقدار مشخصی انرژی نیاز دارد و زمانی که دچار کمبود انرژی می‌شود، همان میزان پروتئین اندک را نیز که وظایف دیگری در بدن دارد، می‌سوزاند تا انرژی دریافت کند و به حیات خود ادامه دهد...

بدن برای تمام فعالیت‌های حیاتی‌اش به مقدار مشخصی انرژی نیاز دارد و زمانی که دچار کمبود انرژی می‌شود، همان میزان پروتئین اندک را نیز که وظایف دیگری در بدن دارد، می‌سوزاند تا انرژی دریافت کند و به حیات خود ادامه دهد...

اگر این روند ادامه پیدا کند، بدن دچار کمبود انرژی- پروتئین می‌شود. از سوی دیگر بدن می‌تواند به صورت مزمن نیز دچار کمبود پروتئین شود. با رژیم‌های کم‌کالری و کم‌پروتئین، بدن نمی‌تواند انرژی مورد نیازش را تامین کند بنابراین از مکانیسم‌های دیگری استفاده می‌کند و سراغ عضلات می‌رود و به این ترتیب بعد از مدتی عضلات تحلیل خواهند رفت. چهره این افراد زود پیر می‌شود و پوست شکم و بازوها دچار افتادگی خواهند شد.

از سوی دیگر، ۸۰-۷۰ درصد مردم ایران دچار سوءتغذیه هستند و ریزمغذی‌های ضروری را دریافت نمی‌کنند یا بیش از حد دریافت می‌کنند. معمولا سوءتغذیه در ۲ گروه ظاهر می‌شود، افراد زیر خط فقر که انرژی لازم را دریافت نمی‌کنند و افرادی که در برطرف کردن گرسنگی ظاهری موفق هستند اما تنوع موادغذایی در سفره غذایی آنها وجود ندارد و سلول‌هایشان گرسنه می‌ماند. بیشتر افراد دچار سوءتغذیه عضو این گروه هستند. نتایج تحقیقات جدید نشان می‌دهد فقط عامل اقتصادی نمی‌تواند باعث سوءتغذیه شود و افراد مرفه نیز دچار سوءتغذیه ناشی از بیش‌دریافت انرژی خواهند شد. این افراد زیاد می‌خورند، چاق می‌شوند و بیش از اندازه ویتامین و پروتئین دریافت می‌کنند. بیشتر پروتئین دریافتی‌ ایرانی‌ها گیاهی است، در حالی که پروتئین‌های گیاهی برخی از اسیدآمینه‌های ضروری بدن را ندارند.

تحقیقات نشان داده اگر پروتئین‌های گیاهی با ترکیبی از غلات مصرف شوند، جایگزین مناسبی برای گوشت خواهد بود، اما این ترکیب نمی‌تواند ویتامین ۱۲‌B‌ای که در پروتئین‌هایی حیوانی است، تامین کند. همچنین باید بپذیریم فرهنگ تغذیه ما در بروز این مشکلات بی‌تاثیر نیست. در حال حاضر کودکان از سن کم، غذاهای پرکالری و شور مانند فست‌فودها را می‌خورند که حاوی چربی‌های اشباع است و زمینه ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی، چاقی و دیابت را در بزرگسالی ایجاد‌می‌کنند و مهم‌تر آنکه ریزمغذی‌های موردنیاز بدن را تامین نمی‌کند بنابراین خانواده‌ها باید توجه داشته باشند با توجه به اهمیت نقش پروتئین در بدن، سبد غذایی‌شان را طوری انتخاب کنند که پروتئین‌های حیوانی (یعنی انواع گوشت‌های قرمز و سفید) در آن گنجانده شده باشد. باید بدانیم زیاده‌روی در مصرف موادغذایی همان‌قدر مضر است که کمبود مواد غذایی، درنتیجه باید همواره تعادل را در مصرف موادغذایی رعایت کنیم.

دکتر سیدضیاءالدین مظهری

استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران