نظارت بر فعالیت های ورزشی

یکی از مهم ترین عواملی که می تواند مانع از قوه به فعل درآمدن بسیاری از این خطرها شود حضور و نظارت معلم ورزش یا مربی در صحنه فعالیت ورزشی است

فعالیت‌های ورزشی برای همه ورزشکاران اعم از مبتدی، ماهر، کودک، نوجوان، بالغ، حرفه‌ای، آماتور بالقوه متضمن خطرات بسیاری است. این خطرات منحصر به‌خود ورزشکار نیست بلکه سایر اشخاص مانند حریف، تماشاگر غیر آنها را نیز در برمی‌گیرد. یک‌بار دیگر خطرهای ناشی از پرواز ژیمناست روی اسباب، شیرجه شناگر از تخته مرتفع، ضربات ناشی از بوکس، قرار گرفتن در یک ارتفاع یخ‌زده کوهستان، اسیر فن خطرناک و خطای دابل‌نلسون در کشتی شدن، احتمال اصابت ضربه در ورزش‌های رزمی به‌صورت حریف و صدها و هزاران مورد دیگر را در ذهن مجسم کنید تا وجود این خطرها را بیشتر احساس نمائید.

یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند مانع از قوه به فعل درآمدن بسیاری از این خطرها شود حضور و نظارت معلم ورزش یا مربی در صحنه فعالیت ورزشی است. نظارت بر فعالیت‌های ورزشی به‌لحاظ خطرناک بودن آنها از وظایف مهم محسوب می‌شود و در صورتی‌که این وظیفه به‌طور متعارف به انجام رسانند هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال حوادث نخواهد داشت به‌عبارت دیگر آنچه موجبات مسئولیت قانونی مربیان را فراهم می‌آورد نتایج ناهنجار فعالیت‌های ورزشی نیست بلکه عمد یا قصور آنها در انجام وظایف مربوطه است.

در این مورد حضور فیزیکی و مستمر معلم یا مربی ضروری است. البته نوع فعالیت و مشخصات ورزشکار در کم و کیف نظارت مؤثر است ولی آنچه به‌طور اولی باید موردنظر باشد این است که معلم یا مربی در زمان فعالیت ورزشی مجاز به ترک زمین نخواهد بود. این تأکید به آن معنا نیست که در صورت حضور نظارت معلم یا مربی حادثه‌ای اتفاق نخواهد افتاد زیرا می‌دانیم که بسیاری از حوادث در حضور مربی واقع می‌شود ولی سرعت وقوع به‌حدی است که قادر به جلوگیری از آن نخواهد بود. اما حتی در چنین موارد اگر معلم یا مربی زمین ورزش را ترک کرده باشد عدم حضور او نوعی تقصیر به حساب می‌آید و حداقل این ایراد به او وارد خواهد بود که در صورت حضور می‌توانست از وخامت بیشتر حادثه جلوگیری کند. گاهی ترک زمین ورزش در جریان فعالیت ورزشی برای معلم یا مربی اجتناب‌ناپذیر است.

بدهی است در چنین مواردی که اضطرار محرز باشد ترک محل فعالیت تقصیر به حساب نخواهد آمد فرض کنید در جریان فعالیت ورزشی دانش‌آموزان یکی از آنها که از طناب صعود کرده سقوط کند و دچار صدمات شدیدی گردد. انتقال دانش‌آموز مصدوم در اسرع وقت به مرکز درمانی از اهم وظایف مربی است و اگر کسی جزء مربی در سالن حضور نداشته باشد بدون تردید این وظیفه برعهده او خواهد بود. اکنون معلم ورزش در مقابل دو تکلیف معارض قرار دارد. نظارت مستمر بر تمامی دانش‌آموزان حاضر و انتقال دانش‌آموزان مصدوم به فوریت به یک مرکز درمانی که انتخاب هر یک ممکن است مشکلات بزرگی را در نتیجه ترک دیگری ایجاد نماید. در همین فرض اگر از انتقال مصدومی که در معرض خطر جانی است خودداری نماید به استناد قانون مجازات خودداری کنندگان به مصدومین ممکن است حتی به سه سال حبش محکوم شود و اگر مصدوم را به بیمارستان منتقل و در غیاب او صدماتی به دانش‌آموزان وارد شود باز به‌علت عدم حضور و نظارت مسئول است.

راه‌حل حقوقی قضیه در چنین مواردی این است که معلم ورزش با تعیین جانشینی واجد شرایط نسبت به انتقال مصدوم اقدام نماید. اما باید توجه داشت که مستخدم سالن و یا دانش‌آموزان جانشین شایسته محسوب نمی‌شوند. شغل معلمی ورزش از مهم‌ترین و حساس‌ترین مشاغل آموزشی است زیرا او در مقابل تمامیت جسمانی، روانی و حیثیتی ورزشکار مسئول است و تصدی چنین مسئولیتی مستلزم صلاحیت‌های کافی است و بدهی است که مستخدم مدرسه یا ورزشکار، دانش‌آموزان و حتی سایر اشخاص در مدرسه فاقد چنین صلاحیتی هستند و در صورتی‌که جانشین واجد شرایط وجود نداشته باشد باید با تعطیل فعالیت ورزشی نسبت به انتقال مصدوم اقدام نماید.

این تدبیر در سایر موارد که موضوع، انتقال مصدوم مطرح نیست ولی معلم یا مربی ناچار به ترک زمین است نیز قابل اعمال خواهد بود. برای روشن‌تر شدن موضوع مقررات ناجی‌گری در ورزش شنا به شرح ذیل درج می‌گردد:

● ماده ۶۷

مواد ذیل وظایف ناجی غریق را معین می‌کنند:

▪ در همه جا مراقب رفتار شناگران باشد.

▪ مراقب اشخاصی که به‌داخل آب می‌پرند یا به زیر آب فرو می‌روند باشد و از خارج شدن آنها از زیر آب اطمینان پیدا می‌کند.

▪ از صحبت کردن غیرحضوری در هنگام انجام وظیفه جداً پرهیز کنید.

▪ از ترک کردن محل انجام وظیفه در تمام ساعت کار روزانه خودداری کند.

ـ تذکر: چنانچه ناجی برای رفع حوایج ضروری ناگریز به ترک موقت محل دیده‌بانی و انجام وظیفه خود باشد باید قبل از ترک محل، سرناجی و سایر ناجیان را آگاه سازد که تا هنگام مراجعت از محوطه مربوطه به وی مراقبت کنند.

هادی بقراط، وکیل دادگستری و مشاور حقوقی قوه‌قضائیه