این کوچولوهای مزاحم

به ضایعاتی که در اثر بسته شدن مجاری غدد چربی در صورت, گردن, پشت, شانه ها و سینه به وجود می آیند جوش یا به اصطلاح آکنه می گویند

به ضایعاتی که در اثر بسته شدن مجاری غدد چربی در صورت، گردن، پشت، شانه‌ها و سینه به‌وجود می‌آیند جوش یا به اصطلاح آکنه می‌گویند. این ضایعات به صورت جوش‌های سر سیاه، سر سفید، جوش چرکی، کیست و ... می‌توانند بروز کنند و باید گفت که از نظر نوع با هم تفاوتی ندارند و این باور که جوش‌های دردناک چرکی‌اند و آنهایی که درد ندارند عصبی، کاملا اشتباه است. درد داشتن یا نداشتن جوش ربطی به عامل به وجود آورنده آن ندارد و جوش‌هایی که شدید و ملتهب هستند درد دارند آنهایی که خفیف هستند، بدون دردند. در واقع جوش چرکی به آن معنای متداول اصلا وجود ندارد و این میکروب‌های داخل پوست هستند که جوش‌ها را به وجود می‌آورند نه چرک‌ها. آکنه در اکثر نوجوانان دیده می‌شود و می‌تواند تا پایان جوانی و حتی بالای ۳۰سال هم دیده شود. جوش معمولا بعد از چند سال بهبود می‌یابد ولی نمی‌توان آن را به حال خود گذاشت چون با بهبود بعضی از جوش‌ها، جای جوش به‌وجود آمده تا پایان عمر باقی می‌ماند و از نظر زیبایی مشکل‌ساز هستند. گرچه این جاهای جوش قابل ترمیم هستند ولی مانند پوست صدمه ندیده نمی‌شوند.

● جوش‌های سر سیاه

جوش‌های سرسیاه، منفذهای مسدودی است که با سلول‌های پوست مرده و چربی پر شده است. این نوع جوش‌ها با قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا بدتر می‌شود. جوش‌های سرسیاه تحت عنوان کومودون‌های باز اولین گام برای ایجاد جوش هستند. بعد از آن ممکن است جوش قرمز و جوش چرکی ایجاد شده حتی به شکل کیست نمایان شود. افزایش بیش از حد چربی به مسدود شدن روزنه‌های پوستی منجر شده و به ایجاد توده‌ای از چربی منجر می‌شود که وقتی در معرض هوا قرار می‌گیرد به رنگ سیاه تبدیل می‌شود. استفاده از برخی کرم‌ها و لوازم آرایشی حتی سبب بدتر شدن این جوش‌ها می‌شود. در اثر افزایش هورمون‌ها و عدم پاکسازی مناسب پوست، سلول‌های مرده در روزنه‌های پوست تجمع می‌یابند و باعث مسدود شدن روزنه و عدم خروج چربی می‌شوند. آرایش کردن زیاد و استفاده بیش از اندازه از کرم‌ها و ضدآفتاب‌ها هم تاثیر زیادی در بروز انسداد منافذ و جوش‌های سرسیاه دارند. بنابراین برای از بین بردن جوش سرسیاه رعایت بهداشت بسیار ضروری است. علاوه بر اینکه درمان لیزر در از بین بردن جوش‌ها موثر است.

● چه چیزهایی باعث جوش می‌شود

به طور کلی موارد زیر باعث افزایش آکنه در افرادی می‌شوند که زمینه آن در بدن‌شان وجود دارد:

افزایش چربی زیر سطح پوست. استفاده از کرم‌های آرایشی که چربی زیادی دارند. قرار داشتن در محیط‌هایی که هوای آن محیط گرم و مرطوب ‌باشد. مصرف بعضی از داروهای قلبی، مولتی‌ویتامین‌ها و آمپول‌های ب ۱۲. استفاده نابه‌جا و نادرست از داروهای کورتونی. استفاده از آنابولیزان داروهای افزایش‌دهنده حجم عضلات در آقایان ورزشکاران.

● تغذیه و آکنه‌ها

اکثر متخصصان معتقدند که غذا باعث ایجاد جوش نمی‌شود. گرچه غذاهای چرب و شیرین در بعضی افراد جوش‌ها را بدتر می‌کنند ولی این عمومی نیست و بقیه افراد نیاز به رژیم غذایی ندارند. ترشح زیادی انسولین در خون و رسیدن آن به پوست در برخی افراد باعث ایجاد جوش می‌شود. با خوردن غذاهای شیرین و چرب ترشح انسولین افزایش می‌یابد. پس فقط افرادی که با خوردن چربی و شیرینی دچار جوش می‌شوند نیاز است که از خوردن این غذاها پرهیز کنند. البته باید توجه داشت که عوامل دیگری نیز در ایجاد و تشدید جوش سهیم هستند. پس باید موقعی قضاوت کرد که این غذاها باعث تشدید جوش می‌شوند که با هر بار مصرف آنها جوش بدتر شود. از جمله غذا و خوراکی‌هایی که باعث این علت می‌شوند شامل: غذاهای چرب، تنقلات، خرما، کشمش، محصولات دریایی (ماهی و میگو )، بعضی از میوه‌جات (موز‌، کیوی‌، خرمالو) و غیـره. بهـترین راهکار پرهیز از مواد غذایی و خوراکی‌هایی است که فرد اظهار می‌کند با خوردن آنها جوش صورتش بدتر می‌شود. خوردن قهوه‌، شکلات و ادویه‌جات هم روی بعضی افراد اثر منفی دارد. خوردن میوه‌جات و سبزیجات هم معمولا در بهبود جوش موثرند.

● چند نکته دیگر

هوای آلوده روی آکنه تاثیر خاصی ندارد. ولی هوای گرم و مرطوب چون مثل بخور عمل می‌کند و سبب بیرون ریختن میکروب‌های داخل پوست می‌شود. تماس پوست با آکنه موجب انتقال این آکنه‌ها نمی‌شود،چون این میکروب‌ها زیر جدار پوست هستند‌،نه روی آن و به این سادگی منتقل نمی‌شوند. خانم‌ها در سه‌ماهه نخست بارداری و چند روز پیش از عادت ماهانه به خاطر نوسانات هورمونی در خطر تشدید آکنه قرار دارند. شست‌وشوی پوست و کم کردن و از بین بردن چربی‌های روی پوست، تاثیر مثبتی در درمان آکنه دارد. اما این شست‌وشو نباید در حد افراط باشد. چون شست‌وشوی زیاد پوست باعث خشک شدن و آسیب دیدن آن می‌شود. در کل شست‌وشوی روزانه صورت با صابون بین یک تا دوبار در روز توصیه می‌شود. کسانی که از نظر ژنتیکی پوست‌های چربی دارند‌، بیشتر مستعد جوش هستند. هرچند آکنه روی پوست افرادی که پوست خشک دارند هم کم و بیش دیده می‌شود. این افراد روی نواحی که جوش می‌زنند، پوست‌شان چربی دارد و بقیه نقاط پوستشان خشک است. ترکاندن یا اصطلاحا چلاندن جوش به شدت خطرناک است،‌ چون ممکن است در اثر این فشار میکروب‌ها از آن طرف وارد پوست شوند و این مساله خطرناک است. حتی اگر جوش شدید و بزرگ باشد هم نباید این کار را کرد چون ممکن است میکروب‌ها وارد بافت‌های زیر پوست می‌شوند و ممکن است ماه‌ها همان جا بمانند. حتی اگر احتیاجی به باز کردن پوست باشد هم این عمل باید توسط متخصص انجام شود.

● مصرف دارو

درمان جوش یک فرآیند مداوم و طولانی است. درمان جوش در حقیقت کنترل جوش زدن صورت و بدن شما می‌باشد نه ریشه‌کن کردن آن البته قرصی مثل راکوتان به خاطر کم کردن فعالیت غدد چربی بدن جنبه درمانی هم دارد. اگر با درمان جوش شما بهبود یافت درمان را قطع نکنید بلکه با مشاوره با پزشک خود داروهای مصرفی را تعدیل دهید. گاهی نیاز است تا کنترل کامل جوش صورت به‌مدت شش ماه دارو مصرف کرد. در صورتی که بعد از مصرف دو ماه از دارو جوش صورت شما بهبودی نیافت شما به داروهای مصرفی مقاوم هستید و باید درمان تغییر یابد. بسته به نوع جوش و وضعیت جسمانی و هورمونی بدن دارو انتخاب می‌شود. پس بدون مشاوره با پزشک خود اقدام به مصرف یا تغییر دارو نکنید. در صورتی که با مصرف دارو تغییری در وضعیت جسمانی یا پوست شما ایجاد شد پزشک خود را در جریان گذارید. آنتی بیوتیک‌ها درمان مفیدی برای جوش‌های قوی، شدید و ملتهب هستند و استفاده از آنها زیر نظر پزشک توصیه می‌شود. متخصصان بر اساس تجربه شان در مرحله اول از درمان‌هایی مثل صابون‌ها،کرم‌ها و لوسیون‌ها‌، در مرحله دوم آنتی بیوتیک‌ها و در مرحله آخر قرص‌هایی مثل راکوتان استفاده می‌کنند.

● لیزر درمانی

درمان آکنه اغلب توسط متخصصان پوست صورت می‌گیرد. این پزشکان همه انواع آکنه به ویژه موارد شدید را درمان می‌کنند. هدف درمان رفع جوش‌های موجود‌، توقف تشکیل لژیون‌های جدید‌، جلوگیری از به جای ماندن جای جوش یا اسکار و به حداقل رسانیدن استرس روانی ناشی از این بیماری است. در بررسی‌هایی که در علل موثر در شدت آکنه انجام شده مشاهده شده که بیشتر بیماران مبتلا به آکنه در فصل تابستان بهبود می‌یابند، ولی این بهبود بعد از فصل تابستان ادامه نمی‌یابد. علت بهبود آکنه در تابستان افزایش نور فرابنفش است بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که اگر ما از این اشعه یا اشعه‌های مشابه استفاده کنیم می‌توانیم به بهبود آکنه دست بیابیم. بنابراین استفاده از لیزر می‌تواند در بهبود آکنه مفید باشد.

دکتر ملک زاد، متخصص پوست و مو

نگین درخشان