آقای سینماگر سینما پارک نیست

نگاهی به فیلم یک دو سه پنج

«یک، دو، سه، پنج» عنوان فیلمی است که من نمی‌توانم نام سینما را به روی آن بگذارم، بلکه اثری است که در آن دغدغه ذهنی کارگردان از فضایی که حداقل برای مخاطب ایرانی ملموس نیست، نشات گرفته است، البته منظور این نیست فیلم چون در کشوری دیگر فیلمبرداری شده، کاری نچسب است، چون فیلم‌های بسیاری در همین افغانستان تولید شده که تماشاگر آن را می‌پسندد. «سفر قندهار» نمود بارز این ادعا است. در خصوص این دسته فیلم‌ها سخت می‌توان نوشت چون هر اندازه که در فیلم جستجو می‌کنیم نمی‌توان، آیتی جذاب در کار پیدا کنیم. این معضل از کارگردانی و فیلمنامه شروع شده و به بازیگری و بخشی فنی ختم می‌شود. داستان فیلم یک دو سه پنج در دوره طالبان شکل می گیرد وبه قدرت رسیدن و فجایعِ طالبان را در سال ۱۹۹۹ روایت می کند. پنج زندانی که محکوم به اعدام هستند و باید توسط دو عضو طالبان برای ایجاد رعب و وحشت در شهر دیگری اعدام شوند که در حین این جابجایی یکی از این زندانیان موفق به فرار می شود و ماموران به خاطر اینکه جانِ خودشان در خطر نیفتد مجبور به جایگزینی فردی دیگر به جای زندانی فراری می‌شوند.

یک ضعف خیلی مهم از همان ابتدای این اثر برای مخاطب آن آزار دهنده است ، بدین معنا که برای تماشاگرش مشخص نکرده بود افرادی که اسیر گرفته شدند، برای چی در بند هستند. در ضمن در این کار ما هیچ تصویری از قوای اشغالگر در افغانستان نمی‌بینیم. فیلم‌هایی نظیر «یک، دو، سه، پنج» را می‌بایست کاری آزار‌دهنده برای تماشاگر دانست که پس از تماشای فیلم تنها چیزی که به آن فکر می‌کند، سر به دیوار کوبیدن است. چراکه فیلمسازش سینما را پارکی یافته که هر جور که می‌خواهد، خود را محقق می‌داند در آن قدم زند. این ضعف و این نوع نگاه هم تنها منوط به این فیلمساز نمی‌شود، بلکه بسیاری از فیلمسازان این دوره از جشنواره این راه را پیموده‌اند، بدون اینکه بدانند سینما بخش اصلی و اولیه اش ایجاد سرگرمی است که باید سینماگر اول در پی ایجاد آن باشد. درباره فیلمنامه این کار هم نمی‌توان چیزی گفت، چون نه قصه داشت، نه ریتم به نحویکه تماشاگر تنها احساس سردرگمی می‌کند.

در کنار این معضل بازی ضعیف را به نقاظ ضعف این کار باید افزود که هیچ جذابیتی را با خود به همراه نداشت. به ویژه نقش همایون ارشادی که با کل گروه همخوان نیست. اینگونه فیلم‌ها را نباید تنها یک اثر بد توصیف کرد، بلکه به نوعی با آن کارها هم سرمایه بیت‌المال هدر رفته هم اینکه شعور و وقت تماشاگر به هیچ وجه لحاظ نشده است. در پایان این مطلب باید اعتراف کرد که درباره فیلم‌هایی چون «یک، دو، سه، پنج» نوشتن خیلی سخت است، چون هیچ نکته مثبتی در خود ندارد و همین اندازه هم درباره این فیلم مالیخولیایی نوشته شد با عذاب فراوان همراه بود. محمد معیری ، کارگردان یک دو سه پنج پیش از این سابقه تهیه‌کنندگی آثار سینمایی با اثری مانند عروسی حسین در سال ۱۳۸۳ را داشته است . فیلمی درباره برآورده کردن دروغین آرزوی مادری پیر ! به هر جهت معیری در یک دو سه پنج در مقام کارگردان اثر ظاهر شده است و باید پاسخگو و مسئول آنچه به نمایش درآمده است باشد. یک دو سه پنج فیلمی بدون ویژگی مثبت است‌.

نویسنده : داود کنشلو