۱۷دسامبر ۱۹۲۸ ـ حکومت حبیب الله خان تاجیک، قهرمان پارسیان بر افغانستان

۱۷دسامبر سال ۱۹۲۸ در پی یک طغیان ضد اصلاحات اروپایی (فرنگی) در کابل و جلال آباد و اعلام لشکرکشی پشتونها از خوست و لغمان، امیر امان الله خان _ پادشاه وقت افغانستان و بانویش ثریا …

۱۷دسامبر سال ۱۹۲۸ در پی یک طغیان ضد اصلاحات اروپایی (فرنگی) در کابل و جلال آباد و اعلام لشکرکشی پشتونها از خوست و لغمان، امیر امان الله خان _ پادشاه وقت افغانستان و بانویش ثریا از کابل خارج شدند و در دژ نطامی خارج از این شهر پناه گرفتند. چون اوضاع آرام نشد ۱۴ ژانویه (۲۸ روز بعد) امیر امان الله خان کناره گیری کرد و برادرش عنایت الله خان به سلطنت رسید که او نیز سه روز بعد بر اثر فشار مخالفان که کناره گیری کرد و زمام امور به دست حبیب الله خان افسر سابق ارتش افتاد که یک تاجیک بود.

همزمان با اصلاحات داخلی، امان الله خان نماینده به مسکو فرستاده بود و با حکومت بلشویکی روسیه دوست و از انواع کمکهای این دولت برخوردار شده بود. وی همچنین گفته بود که قرارداد موافقت با خط مرزی دوراند (الحاق بسیاری از پشتون نشین ها به هندوستان انگلستان – پیدایش منطقه وزیرستان امروز پاکستان) مصلحتی بوده و جنبه موقت دارد. اصلاحات داخلی او باعث اعتراض پشتونهای وفادار به رسوم و سنت های قبیله ای، و دوستی اش با روسیه و سخن از موقتی بودن موافقتنامه خط "دوراند" زدنش عامل کدورت و نگرانی انگلستان شده بود که بر هندوستان حکومت می کرد. مورخان اروپایی نوشته اند که تحریک پشتونها هم کار جاسوسها و عوامل محلی لندن بود.

در جریان طغیان پشتونها، حبیب الله خان تاجیک که زادگاه او از کابل فاصله چندانی ندارد از فرصت استفاده و با گروهی از نظامیان و تاجیکها پیشدستی کرد و کابل را متصرف شد، خودرا پادشاه افغانستان خواند، اعلام کرد که باید محصول فتنه های انگلستان در افغانستان ریشه کن شوند و یگانگی فرهنگی همه پارسیان تامین یابد. وی از ژانویه تا اکتبر ۱۹۲۸ حکومت کرد که محمدنادرخان از امیرزادگان افغان (متولد هند) با کمک انگلیسی ها و پشتون های "وزیرستان" به کابل لشکر کشید و حبیب الله خان با هدف جلوگیری از برادرکشی به زادگاه خود و کوههای شمال کابل عقب نشست. امیر نادرخان قرآن مهر کرد و برایش فرستاد که اگر به کابل آید و تسلیم شود به او و یارانش امان و مقام خواهد داد. حبیب الله خان که پشتونها از باب دشمنی اورا "بچه سقا" خطاب می کنند فریب خورد، به کابل رفت و اعدام شد و سلطنت در خانواده امی نادرخان تا کودتای سردار داودخان باقی ماند. حبیب الله خلیلی و چند شاعر تاجیک "حبیب الله خان" را قهرمان پارسیان توصیف کرده اند. پس از شکست کمونیست های افغانستان هم حکومت این کشور یه دست تاجیکها افتاده بود که طالبان پشتون برسر کار آمدند و ....

×

‹›