شنبه, ۲۹ دی, ۱۴۰۳ / 18 January, 2025
مجله ویستا

اومبرتو اکو, فیلسوف و نشانه شناسی که خوب داستان مینوشت


اومبرتو اکو, فیلسوف و نشانه شناسی که خوب داستان مینوشت

اگرچه اومبرتو اکو در جایی گفته است که اولین وسوسه همه ما داستان تعریف کردن است اما خود او خیلی دیر به انتشار رمان هایش پرداخت یعنی زمانی که به عنوان نشانه شناس به شهرت رسیده بود بااین حال آثار اکو فقط در حوزه نشانه شناسی و فلسفه و رمان نویسی نیست و او آثار دیگری هم به چاپ رسانده است که اهمیت شان کم تر از دیگر کتاب های او نیست

«تاریخ زیبایی» و «تاریخ زشتی» از جمله آثار مهم اکو هستند که هر دو پژوهشی پردامنه هستند. «تاریخ زیبایی» نخست منتشر شد و با استقبال زیادی نیز مواجه شد و بعد از آن اکو به فکر انتشار کتابی مشابه اما درباره زشتی و تاریخ زشتی افتاد. «تاریخ زشتی» پر است از ارجاعات مختلف به آثار هنری و اساسا به اعتقاد اکو تاریخ زشتی با تاریخ هنر گره خورده است. اکو معتقد است که هدف هنر لزوما بازنمایی زیبایی نیست بلکه می تواند زشتی را به گونه زیبایی بازنمایی کند. البته به جز آثار هنری، در ادبیات هم می توان نمونه های درخشانی از زشتی یافت. دیوها و شیاطین معمولا در ادبیات و هنر چهره ای زشت داشته اند اما مثلا میلتون چهره ای دیگر از شیطان ارایه داده است یا حتی در مضمون فاوست چهره زشت شیطان تغییر کرده است. «تاریخ زشتی» به تازگی با ترجمه هما بینا و کیانوش تقی زاده انصاری توسط فرهنگستان هنر (متن) منتشر شده است. اکو در کتابش به زشتی در دوره های مختلف هنر و ادبیات پرداخته و به دوران معاصر هم پرداخته است. او در بخشی از یکی از مصاحبه هایش درباره این کتاب ، که در ترجمه فارسی کتاب هم دیده می شود، درباره زشتی در قرن نوزدهم می گوید: «در یک دوره زمانی خاص، ادبیات و نقاشی، دنیای صنعتی را زشت می انگاشتند. در مورد این مسئله از دید طبقاتی فاصله می گیریم، چون این زشتی همان قدر برای تهیدستانی که در دل این دنیا زندگی می کردند، زشت محسوب می شد(نویسنده ای همچون چارلز دیکنز مثال خوبی است) که برای هنرمندی که آن را به تصویر می کشید (برای مثال نقاشی چون گوستاو دوره). شهر صنعتی و فلاکت حاکم بر آن، باعث شد که همه مردم بر سر تعریف زشتی به اجماع برسند. من زشتی صنعتی را در موازات داندیسم قرار دادم، چون به عقیده من اسکار وایلد یا مالارمه را بدون خواندن آنچه دیکنز و زولا درباره شهر صنعتی نوشته اند، نمی توان به خوبی درک کرد.» «تاریخ زشتی» پانزده فصل دارد و عناوین فصل ها در ترجمه فارسی آن چنین آمده اند: «زشتی در جهان کلاسیک»، «شیفتگی، مرگ، شهادت»، «روز قیامت، دوزخ و اهریمن»، «هیولاها و نشانه های منحوس»، «زشت، مضحک و شرم آور»، «زشتی زن از دوران باستان تا دوره باروک»، «اهریمن در دنیای مدرن»، «جادوگری، شیطان پرستی، سادیسم»، «فیزیکا کوریوسا»، «رمانتیسم و رستگاری زشتی»، «ناشناخته »، «برج فولادی و برج عاج»، »جنبش های پیشتاز و پیروزی زشتی»، «زشتی دیگری، کیچ و کمپ»، «زشتی در روزگار ما». اکو به جز نقاشی و ادبیات، به شاخه های دیگر هنر مثل سینما و موسیقی هم توجه داشته و زشتی را در میان این آثار هم جست وجو کرده است.