مناطق محروم تهران را دریابید

شهرها از زمان صنعتی شدن و ورود به مرحله سرمایه داری به یک نظام توزیع نابرابر فضایی مبدل شده اند و اجرای سیاست های مداخله ای برای دگرگونی نظم طبیعی موجود ضرورت دارد زیرا تحقق توسعه پایدار شهری منوط به تحقق عدالت اجتماعی و تضمین کیفیت مناسب زیست برای تمام شهروندان است اما متأسفانه مسئله توسعه نامتوازن و تبعیض برای شهر تهران به مراتب حادتر و جدی تر است

مهاجرت و رشد روزافزون جمعیت تهران در دهه های اخیر موجب از هم پاشیدگی مراکز خدماتی و نابرابری زیستی شهروندان شده است. نحوه توزیع خدمات نقش مؤثری در شکل و ماهیت کالبدی و فضایی شهری ایفا می کند و موجب تفاوت کیفیت بصری مناطق شمالی و جنوبی تهران و جدایی گزینی طبقات از اثرات مدیریت ناعادلانه خدمات و تسهیلات شهری می شود. در سال های گذشته، اولویت بندی برنامه ریزی ها به گونه ای پیش رفت که امروزه توسعه نامتوازن و ناهمگون گریبان گیر این شهر شده است. به طوری که برخی مناطق دچار تحولات وسیع و رشد غده ای شده اند؛ اما در مقابل برخی دیگر از فقدان خدمات و امکانات شهری رنج می برند. تحقیقات یک تیم دانشگاهی درباره نوع و نحوه دسترسی پایتخت نشینان به امکانات و خدمات پراکنده در سطح شهر که براساس سنجش ٣٢ شاخص اقتصادی، اجتماعی، تفریحی و... انجام شده است، این اختلافات را تأیید می کند و نشان می دهد فقط ٢٣ درصد از جمعیت تهران در محله های توسعه یافته زندگی می کنند که در پنج منطقه حائز بیشترین رتبه توسعه یافتگی به ترتیب شامل مناطق شش، سه، یک، دو و هفت ساکن هستند. در مقابل، ٦٠ درصد مناطق تهران دارای کمترین سطح رفاه و توسعه هستند که این امر سبب شکاف عمیق میان مناطق شمالی و جنوبی شده است، شکافی که مانند دژی نامرئی از دو دنیای متفاوت خبر می دهد. متأسفانه رویکرد حاکم بر نحوه بودجه ریزی و گزارش عملکرد شهرداری تهران به صورت کمّی و ارقامی است؛ در صورتی که درباره نحوه بودجه ریزی برای مناطق مختلف تهران صرف افزایش کمّی سازمان ها و مراکز خدمات رسانی و وجود خدمات متناسب با سرانه استاندارد دلیلی بر توزیع بهینه این مراکز و دسترسی مناسب شهروندان نیست؛ مسئله ای که باید در آن بازنگری جدی و رضایت شهروندان ارزیابی شود؛ همچنین علاوه بر مدیریت شهری، سازمان ها و نهادهای متعددی در سطوح محلی و ملی در به وجودآمدن این اختلاف ایفای نقش کرده اند. به عنوان مثال با وجود آنکه مسئله امنیت و امنیت خاطر برای ساکنان مناطق جنوبی تهران به ویژه اقشار آسیب پذیر در اولویت است؛ اما حضور حداکثری نیروی انتظامی را در مناطق شمالی شاهد هستیم. توزیع نامناسب و اختلاف در سطح برخورداری یکی از مهم ترین عوامل ناپایداری توسعه در مادر شهر تهران است. پایتخت پرجمعیت کشور و الگوی سایر شهرها نقش اساسی در سطح ملی، منطقه ای و حتی بین المللی بر عهده دارد؛ بنابراین پیشنهاد می شود که به منظور توسعه همه جانبه بخش های مختلف شهر و رفع نابرابری بین مناطق آن مدیریت شهری توجه بیشتری به مناطق محروم معطوف کند و اگر مسئله شکاف و توزیع نامتعادل امکانات و خدمات استمرار داشته باشد، مفهوم شهر پایدار به سرابی دست نیافتنی تبدیل می شود.

زهره آشتیانی . فعال حوزه اجتماعی و زنان