شوخ طبعی های یک نقاش بدبین

اولین سری از نقاشی های گویا در سال ۱۷۷۵ بود كه شامل ده تابلو با موضوعات شكار و ماهیگیری برای اتاق ناهارخوری چارلز چهارم و ماریالوئیز پارما در اسكوریال است كه شكار بلدرچین این وابستگی را به سبك بائیر البته به روشی تا اندازه ای متفاوت با رفتار طبیعی نشان می دهد

● درباره‌ی زندگی وآثار فرانسیسكو جوزدگویا لوسینتس

فرانسیسكو گویا(۱۸۲۸-۱۷۴۶) به عنوان مهم ترین نقاش اسپانیایی اواخر قرن هجده و اوایل قرن نوزده مورد توجه قرار می‌گیرد. او در بیشتر دوره‌ی كاری طولانی خود، در نقاشی، طراحی و چاپ‌های فلزی، از شادی و زنده دلی به سمت شكاكیت و بدبینی پیش رفت. گویا در فوندتداس(Fuende todos) دهكده‌ی كوچكی در شمال اسپانیا واقع در ایالات آراگون(Aragon) به دنیا آمد. والدین او، جوز گویا (Jose Goya) و انگراسیالوسینتس(Engracia Lucientes) بودند. پدرش رئیس یك صنف بود و زمینه را برای وارد شدن فرانسیسكوی جوان به دنیای هنر آماده كرد. در سن چهارسالگی با والدینش به ساراگوسا (Saragossa) نقل مكان كرد. از آنجایی كه شغل پدرش به گونه‌ای بود كه بسیاری از هنرمندان را می‌شناخت. برای فرانسیسكو فرصت خوبی بود تا به آنها كارهایش را نشان دهد و وقتی یك راهب طراحی‌های گویا را دید، به پدرش پیشنهاد داد تا هنر نقاشی را فرا گیرد. به همین دلیل از سن چهارده سالگی شروع به تحصیل با جوز لوزن مارتینز(Jose Luzan Martine) ـ نقاش سال‌های(۱۷۸۵-۱۷۱۰)ـ كرد و به یك مدرسه مذهبی به نام اسكوئلاس پیاس دسن انتن(Escuelas Pias de san Anton) رفت و بعد از اتمام تحصیلش، پسر جوان در سن هفده سالگی در سال ۱۷۶۳ خانه را ترك كرد و برای مدتی به مطالعه در رم مشغول شد. فرانسیسكو گویا به عنوان پدر هنر نقاشی مدرن مطرح است . او كار نقاشی خود را درست بعد از دوره‌ی سبك عجیب و غریب باراكیو(Baraque) آغاز كرد. به خاطر بیان افكار و احساسات خود به طور صریح، پیشقدم در زمینه‌ی هنری جدید شد كه در قرن نوزدهم شروع به باروری كرده بود و دو گرایش كه در تناقض به یكدیگرند در روند كار هنری او دیده می‌شد. این دو گرایش توأماً عكس‌العملی را در مقابل مفاهیم قبلی هنری به صورت بیان جدید نشان می‌دهند. به منظور فهمیدن مفهوم هنر گویا و درك اصولی كه بر تطبیق‌پذیری چشمگیر و پیشرفت كاری او حكمفرماست، لازم است آثار هنری او را در دوره‌ای به مدت حدوداً ۶۰سال در كار طراحی و نقاشی كه تا هشتاد و دومین سال زندگی او ادامه داشت مورد مطالعه قرار دهیم. بازتاب زندگی او چه در دوران جوانی كه در آن زمان جهان را كاملاً شاد می‌دانست و چه در دوران بزرگسالی كه شروع به انتقاد كردن از دنیا نمود و چه در دوران پیری كه دنیا را تلخ و ناگوار و رهایی از شیفتگی نسبت به جامعه و مردم پنداشت، در آثارش كاملاً مشهود است.

سال ۱۷۴۶، سال تولد گویا، سلطنت اسپانیا تحت فرمانروایی فردیناند ششم بود و بعد از آن چارلز سوم پادشاه بوربن(Bourbon)(۱۷۸۸-۱۷۵۹) به عنوان یك شاه روشن فكر و موافق تغییرات و به كارگیری وزرایی كه از اصلاحات ریشه‌ای اقتصادی، صنعتی و كشاورزی حمایت می‌كردند بر كشور حكومت كرد. گویا در طول این دوره‌ی روشن فكری، به رشد هنری خود رسید، در مادرید برادران نقاش فرانسیسكو(Francisco)(۱۷۹۵-۱۷۳۴) و رامون بائیوی سابایز(Ramon Bayeu Sabias) كارگاهی را در سال ۱۷۶۳ برپا كرده بودند. كه گویا خیلی زود به كارگاه آنها پیوست و عاقبت با خواهر آنها جوزفا(Josefa) ازدواج كرد. او پس از دوبار شكست در رقابت‌های طراحی در هنرهای ریل آكادمیا دس بلاس(Real Academia des Bellas Arts) در سان فرناندو(San Fernando) در سال ۱۷۷۰ ایتالیا را دید. معرفی گویا به اتاق كار سلطنتی در سال۱۷۷۴ روی داد. ارتباطی كه به دنبال آن بقیه‌ی زندگیش را در طول فرمانروایی چهار پادشاه در آنجا گذارند. نقاش آلمانی آنتن رافائل منگز(Anton Raphael Mangs) از گویا خواست روی تصویرهای پرده‌ای با نقاشی‌های ابتدایی برای كارخانه‌ی سلطنتی پرده‌های منقوش در سانتا باربارا(Santa Barbara) كار كند. گویا شصت و سه تصویر بر روی پرده را برای دو كاخ سلطنتی كشید كه شامل نه صحنه برای اتاق ناهارخوری در سن لونزو دل اسكوریال(San Lorenzo del Escorial) و ده تصویر به صورت پرده‌ی منقوش واقع در اتاق ناهارخوری ال پاردو(El Pardo) است. این پرده‌های نقش‌دار از فعالیت‌های آسوده‌طلبی ثروتمندان، فقیران، جوانان و پیران را در سبك سر زنده‌ی ركوكو(Rococo) در مقایسه با سبك تیپولو(Tiepolo) تكریم می‌كند. گیتاریست كور(Blind Guitarist) كه در اصل برای اتاق كفش كن ال پاردو طراحی شده از این نوع سبك است. سازندگان پرده طرح كلی آن را باطل كردند و تصویر آن را به گویا بازگرداندند. چنانچه قبل از ساده كردن آن، گویا طرح كلی را با حكاكی در یك بشقاب مسی حفظ كرد كه بزرگترین چاپ فلزی بود كه تاكنون ساخته بود. هدیه‌ی قول داده شده (Promised gift) یكی از گروه حكاكی‌هایی است كه به وسیله‌ی گویا بر طبق نقاشی‌های والازكوئز(Valazqvez) كامل شد.

گویا این حكاكی‌ها را بر اساس پیشنهاد منگز كه پرتره‌های والازكوئز در مجموعه‌ی سلطنتی را مطالعه می‌كرد، ساخت. از زمانی كه گویا به حركت در چرخه‌ی حمایت سلطنتی ادامه داد، مأموریت‌های بیشتری را از حكومت اشرافی دریافت كرد و در بین سال‌های ۱۷۸۵ تا۱۷۸۸ از هیئت رئیسه و خانواده‌های آنها در بانك سان كارلوس(San carlos) كه شامل حساب آلترینها است نقاشی كرد. تابلوی كندسا و آلترینرا و دخترش(The Condesa Alternira) مهارتش را در دریافت حساسیت فرمانروایان و سلطه داشتن تكنیك نقاشی او بر ضربه‌های قلم مو روی تابلو مثل نشان دادن درخشندگی لباس‌های فاخر و دیگر تجهیزات مالی، به تصویر می‌كشد. دن منیوال از ریو منریكو دزونیگا(Don Monvel Osorio de Zuniga) یك پرتره از پسر آلتامیراز سوم است كه علاقه‌ی گویا را به طرح ظاهری و نمایش نور نشان می‌دهد كه پرندگان قفسی سمبل بی‌گناهی جوانی است. و بعد از آن پرتره بچه در آن از منظر حیرت انگیز احساسات سمبل اشاره داشتن به تنازع نظامی اسپانیا با فرانسه دارد. گویا در سن چهل سالگی به عنوان نقاش چارلز سوم منصوب شد و در سال ۱۷۸۹ زیر نظر چارلز چهارم، شاه تازه ورود، به نقاش دربار ترفیع پیدا كرد. او در همان سال با اعلام سقوط فرمانروایی فرانسه (كه به فرمان چارلز چهارم بر خلاف میلش با عموزاده‌ی خود اوئیز ایكس ششم همكاری كرد) به كادیز(Cadiz) به نزد سباستین مارتینز پیرز(Sebastian Martinez Perez) یك تاجر ثروتمند و گردآورنده‌ی آثار هنری سفر كرد. گویا برای اولین بار در سال ۱۷۷۷ به طور جدی بیمار شد. سپس در سال ۱۷۹۲ دومین دوره‌ی بیماری او به طور جدی‌تر آغاز شد و ماه‌های نقاهت خود را در خانه‌ی دوستش، پیرز، در كادیز گذراند.

او از اختلال موجود در سرش، افت تعادل و افت بینایی، هذیان گویی و بی‌حالی رنج می‌برد. بعد از این او برای همیشه كر شد. ولی به وجود تمام این حوادث، به نظر نمی‌رسید كه به قدرت خلاقیت او آسیبی رسیده باشد، بلكه به او كمك كرد كه كار هنری خود را ادامه دهد و توانست كه در سال ۱۷۹۳ به مادرید باز گردد. در سال ۱۷۹۹، او یك سری از هشتاد چاپ فلزی به نام كپریجس را تولید كرد كه جهانی را از ساحره‌ها، ارواح و مخلوقات خیالی را كه به ذهن هجوم می‌آورند، معرفی می‌كنند. به ویژه جهانی حاكی از رویاهای ترسناك و خلاف عقل را می‌سازد. در همان سال گویا در تاج گذاری به عنوان اولین نقاش دربار ترفیع یافت و دوسال بعد را صرف كار كردن به روی پرتره‌ی خانواده‌ی چارلز چهارم در اندازه‌ی بزرگ كرد. گویا در ساخت والازكوئز خانواده‌ی سلطنتی را در پیش زمینه و خودش را كنار یك چهار پایه‌‌ی نقاشی در پس زمینه جای داد. سلطنت روشن فكری چارلز چهارم به پایان رسید ارتش ناپلئون در سال ۱۸۰۸ به اسپانیا هجوم برد و گروهی از شهروندان اسپانیای را كه به مخالفت با حمله‌‌ی ناپلئون، اشغال فرانسه و منصوب كردن برادر ناپلئون ژوزف بناپارت(Joseph Bonaoarte) به تخت سلطنت اسپانیا برخاسته بودند را توقیف كرد.

منابع:

www.Ereader.com

www.Metmuseum.org

www.GoyaUnizar.Es

www.Library.Thinkquest.Org

www.Nga.Yov/collection/gallery/gg۵۲/gg۵۲-main

ترجمه: یاسمن میرجلالی

---