پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مقایسه نارنج و آب نارنج
نارنج میوه درختچه‌ای از خانواده مرکبات است که موطن اصلی آن را چین می‌دانند. این میوه در قرون وسطی به عنوان دارویی توسط پزشکان عرب استفاده می‌شد. در قرن شانزدهم میلادی ملکه ایتالیا به نام آناماری دنرولا، اولین بار از عطر گل‌های آن به عنوان معطرکننده دستکش‌هایش استفاده کرد....
از آن به بعد عطر آن به نام نرولی مشهور و استفاده از آن روزبه‌روز بیشتر شد. گل‌های نارنج در ایران به نام بهار نارنج معروف است که بوی بسیار معطر و مطبوعی دارد. قسمت‌های مورد استفاده نارنج شامل آبمیوه، پوست میوه و گل‌های آن است. میوه‌ها دارای ترکیبات مختلفی از جمله املاح، ویتامین‌ها، فلاونوییدها، اسیدهای گیاهی و اسانس و اثرات محرک هضم، ضدیبوست، انرژی‌زا، خلط‌آور، ضدسرفه، آرام‌بخش، رفع بدخوابی و تسکین شوک هستند. آب نارنج به خصوص برای خروج خلط‌های غلیظ و زردرنگ مفید است. در ضمن، آب نارنج نارس در بعضی خواص از نوع رسیده آن قوی‌تر است. به همین دلیل از هر دو نوع رسیده و نارس استفاده می‌شود. از دیگر اثرات آب نارنج می‌توان به ضدسرطان، ضدحساسیت، آنتی‌اکسیدان، محافظ کبد، کاهنده قند، کلسترول خون، پایین آورنده پرفشاری خون، کاهش اسیداوریک و محرک سیستم ایمنی بدن اشاره کرد.
رایحه نارنج که از گل آن به دست می‌آید دارای خواص ضدافسردگی، آرام‌بخش، ضداسهال، نرم‌کننده پوست و جلوگیری‌کننده از شکنندگی مویرگ‌هاست. از پوست نارنج نارس و رسیده به صورت تازه و خشک شده در چین به فراوانی استفاده می‌شود. خواص دارویی پوست نارنج شامل ضد گاستریت، ضدحساسیت، ضداسپاسم و دل درد، هضم‌کننده، مقوی معده و اشتهاآور است. این پوست‌ها ممکن است به رنگ سبز مربوط به نارنج نارس و زردرنگ مربوط به نارنج رسیده باشند. میزان مصرف پوست نارنج به عنوان دارویی روزانه ۱۰ تا ۱۵ گرم از پوست تازه یا معادل آن از نوع خشک است.
در ایران از گل‌های نارنج، عرق گیاهی تولید می‌شود که به نام عرق بهار نارنج مشهور است. این عرق دارای خواص ضدنفخ، اسپاسم و اثر آرام‌بخش ضعیفی است و به این منظور استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از گل‌های آن چای تهیه کرد. منظور از چای، دم‌کرده گل‌های آن است. برای تهیه چای آن می‌توان روی ۲ گرم از گل‌های خشک را در یک لیوان آب جوش ریخت و به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه آن را روی بخار گذاشت. سپس آن را صاف کرده و میل کرد. برای رفع بدخوابی نیز می‌توان هنگام خواب یک لیوان آن را مصرف کرد.
برای خشک کردن صحیح گل‌های نارنج هم باید گل‌های ناشکفته را صبح زود جمع‌آوری کرد و در تاریکی خشکاند البته این عمل در فصل بهار که موقع گلدهی نارنج است باید انجام شود. در غیر این صورت ممکن است اسانس گل تخریب شده و بو، طعم و خواص آن تغییر کند.
صالحی سورمقی
متخصص فارماکوگنوزی، استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران
