خوش‌بینی و دقت تان را تقویت کنید

حوزه‌های روان‌شناختی هر فردی، متشکل از تفکر و شناختی است که از محیط بیرون پیدا می‌کند. همین شناخت و تفکر است که باعث هیجان‌ می‌شود و باعث بروز رفتار در انسان‌ها می‌شود و ارتباط‌های …

حوزه‌های روان‌شناختی هر فردی، متشکل از تفکر و شناختی است که از محیط بیرون پیدا می‌کند. همین شناخت و تفکر است که باعث هیجان‌ می‌شود و باعث بروز رفتار در انسان‌ها می‌شود و ارتباط‌های بین‌فردی را شکل می‌دهد.

نظریات همه ما به زاویه دیدمان به محیط بستگی دارد و همین دید، رفتارها و نظرها و ارتباط‌های ما را تغییر می‌دهد. گاهی دیدگاه به محیط و آدم‌های آن، خوش‌بینانه یا بدبینانه می‌شود. هر دوی این دیدگاه‌ها، مشکل‌سازند و در حقیقت واقع‌بینانه نیستند. بدبین‌ها، به همه چیز دید منفی دارند و به‌طور ذاتی و تلقینی، فقط بدی‌ها را می‌بینند و به کاستی‌ها و قصورها توجه دارند. فرد بدبین و منفی‌گرا، سعی دارد ذهن‌خوانی و همه اتفاق‌ها را قبل از وقوع خود پیشگویی کند. در مواقعی نیز بدبینی فراتر می‌رود و حالت مرضی پیدا می‌کند و شکل هذیان به خود می‌گیرد. افراد دچار هذیان محیط دور و اطرافشان را مشکوک می‌بینند و احساس می‌کنند همه به آنها خیانت می‌کنند یا دشمنشان هستند.

البته این نوع بدبینی بیمارگونه است و به درمان نیاز دارد. خوش‌بینی بدون تفکر هم باعث سوءاستفاده اطرافیان می‌شود و مشکلاتی را ایجاد می‌کند. بهترین روش،‌ واقع‌بین بودن است یعنی حالتی بین این دو حالت و تقویت همزمان و خوش‌بینی دقت. این نوع دیدگاه باعث می‌شود از ابتلا به بیماری‌های اعصاب و روان، به خصوص اضطراب و افسردگی، درامان باشیم زیرا هر دو حالت خوش‌بینی و بدبینی روی تمام ابعاد زندگی تاثیر می‌گذارند. هدف این نیست که دید را تغییر دهیم، بلکه باید آن را تنظیم کرد به طوری که خوبی‌ها را خوب و بدی‌ها را بد ببینیم، مثلا اگر بخواهیم خوش‌بینانه به باران بنگریم، آن را یک نعمت الهی می‌انگاریم ولی اگر بدبینانه نگاه کنیم، سررفتن جوی آب، خیس شدن لباس‌ها و... پس توصیه این است هرگز پیشداوری نکنید و تعادل را نگه دارید.

به هر موضوعی به طور جداگانه نگاه کنید و رفتارهای یک فرد را در یک زمان به کل رفتارهایش در طول زندگی تعمیم ندهید. سعی کنید نظریه‌هایی که می‌دهید، منطبق بر واقعیت باشد و نقاط ضعف و توانایی‌های خود را تشخیص دهید.

دکتر محمدرضا خدایی

روان‌پزشک و عضو هیات علمی

دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی