روش های پیشگیری از خشونت علیه کودکان

به کودکان بیاموزیم

پیشگیری از جرم و جنایت رابطه نزدیکی با پیشگیری از خشونت دارد. گروه های در خطر خشونت مثل کودکان و زنان اگر با راه ها و روش های پیشگیری آشنا باشند بهتر می توانند از خود محافظت کنند. مقاله «پیشگیری از خشونت» نوشته «ریچارد ال آرمینگ» و ترجمه دکتر عفت ملک و صدیقه رودباری در نخستین همایش ملی پیشگیری از وقوع جرم ارائه شده بود که در ذیل پاره یی از بخش های مربوط به کودکان و نوجوانان آن منتشر می شود. دومین همایش ملی پیشگیری از جرم روزهای ۱۰ و ۱۱ اسفندماه در تهران برگزار می شود.

بسیاری از مردم اغلب گمان می کنند خشونت مشکل کوچکی است که دیگران را تهدید می کند و برای ایشان خطری محسوب نمی شود. اهمیت این مساله زمانی روشن می شود که بدانیم در ایالات متحده خشونت بیشتر از افرادی که در فعالیت های مجرمانه شرکت دارند، برای افراد بی گناه اتفاق می افتد. خشونت خطری است که همگی ما را تهدید می کند و همگان باید در جلوگیری از آن بکوشند. خشونت بین سال های ۱۹۸۱ تا ۱۹۹۱ ، ۴۷ درصد افزایش داشته است.( برآورد ملی وقوع جرم، ۲۰۰۴) تنها در سال ۱۹۹۰ حدود ۷/۱ میلیون فقره خشونت شدید رخ داده است و آمار قتل در سال ۱۹۹۱ به اوج میزان خود یعنی بیش از ۲۴ هزار مورد رسید. ضرورت این نکته روشن شده است که برای جلوگیری از روند رو به رشد خشونت باید کاری صورت بگیرد. مسلماً رشد آماری بروز خشونت باعث شکل گیری یک رشته اقدامات ضدخشونت شد که تاکنون ادامه یافته است. جرائم خشونت بار از سال ۱۹۹۴ به این سو، به طور پیوسته در حال کاهش بوده و در سال ۲۰۰۲ به پایین ترین حد ممکن رسیده است.

● پیشگیری از خشونت جوانان و کودکان

به موضوع پیشگیری از خشونت توسط جوانان و پیشگیری از خشونت علیه جوانان بسیار پرداخته شده است و چنین نیز باید باشد. جوانان نه تنها بیشتر در معرض خشونت قرار می گیرند، بلکه افراد در ۱۲ تا ۲۴سالگی نسبت به سایر جمعیت تمایل بیشتری به خشونت دارند (تحقیق ملی جرم، سال ۲۰۰۲) مرکز ملی کنترل و پیشگیری از آسیب(۲۰۰۴) خودکشی را عامل اصلی مرگ آفریقایی - امریکایی های بین ۱۰ تا ۲۴ ساله معرفی کرده است. بیش از ۷۵۰ هزار جوان در این محدوده سنی در سال ۲۰۰۴ به دلیل صدمات ناشی از خشونت در اورژانس بیمارستان ها بستری شده اند. به دلیل بروز چنین وقایع هشداردهنده یی طرح های ملی و محلی بسیاری طی سالیان ایجاد شده اند. افرادی که به درستی روش کار این برنامه ها را درک نکرده اند، ناعادلانه برخی از آنان را نقد می کنند. اینکه برنامه یی موفق به تحقق یک یا چندین هدف اصلی خود نشده است، دلیل عدم موفقیت آن نیست.

از هر که برنامه جدیدی به کمک بودجه دولتی طرح کرده است، بپرسید احتمالاً به شما خواهد گفت اغلب برنامه هایی که برای هدف خاصی طرح ریزی می شوند سهواً منجر به رسیدن به نتیجه یی کاملاً غیرمنتظره ولی همان قدر ارزشمند خواهند شد. این درست همان اتفاقی است که در برنامه آموزشی مبارزه علیه مواد مخدر (DARE) رخ داد. محققان قادر نیستند موضوعی غیرواقعی را اثبات کنند - که از آن پیشگیری شده و هرگز اتفاق نیفتاده است - ولی هنگام ارزیابی این برنامه ها باید همه نتایج را بررسی کرد. به طور مثال از برنامه DARE می توان چنین استنباط کرد که نتیجه پیش بینی شده یی که به دست آمد این بود که احتمال تاثیر پذیری و اعتماد دانش آموزان به ماموران پلیس و افزایش میزان اطلاعات ایشان نسبت به مضرات مواد مخدر از طریق پلیس، بیشتر است. برنامه های پیشگیری از جرم جوانان دارای جنبه های مختلفی بوده و اغلب، اساس آنها آموزش است. در این بخش تلاش می کنیم چندین مرحله را که هنگام طرح ریزی برنامه های پیشگیری از جرم در نظر گرفته می شود، به طور کلی بررسی کنیم. یکی از ابتدایی ترین مراحل هنگام طرح ریزی یک برنامه پیشگیری، شناسایی عوامل خطری است که جوانان با آن مواجه هستند. باید بدانیم که جوانان به دلایل مختلفی خشونت بار رفتار کرده یا مورد خشونت قرار می گیرند. برخی از این دلایل نداشتن مهارت های اجتماعی، شیوه های تربیتی والدین، محیط خانواده، وضعیت اقتصادی خانواده یا استفاده از مواد مخدر است. جالب توجه است که هم گذشت زمان و هم بررسی محققان ثابت کرده است عوامل خطری که سبب بروز خشونت در جوانان می شوند، همان عوامل خطری هستند که باعث می شوند گروهی دیگر به صورت طولانی مدت قربانی خشونت شوند. در واقع بدون انجام تحلیلی عمیق از نظریه های پیرامون جرم و تخلف باید بدانیم در حقیقت بین عوامل خطر و موارد خشونت رابطه یی وجود دارد و در نتیجه این عوامل بخش کلیدی هر برنامه پیشگیری از جرم هستند، به همین دلیل مشارکت از اهمیت ویژه یی در یک برنامه موفق برخوردار است. مکان هایی چون موسسه های جوانان در امریکا، مدارس محلی و برنامه های توسعه در جامعه، عوامل خطر مختلف را از راه های مختلفی هدف قرار می دهند.

راه های برخورد با خشونت باید آموزش داده شده، سرمشق واقع شده و تقویت شوند، مطمئناً عوامل اجرایی قانون به تنهایی برای کنترل این امر به اندازه کافی توانمند نیستند. ماموران پلیس می توانند به عنوان یک کاتالیزور عمل کنند ولی عوامل بسیاری وجود دارند که می توانند در موفقیت یک برنامه پیشگیری از خشونت جوانان موثر باشند. برخی از این برنامه ها نقش هدایتی و الگوسازی از رفتارهای مثبت دارند و برخی دیگر مهارت های حل اختلاف را آموزش می دهند و بقیه مسوول ایجاد محیط امن و مثبتی هستند تا جوانان بتوانند خارج از خانه اوقات خود را بگذرانند. مشارکت تمامی این قسمت ها لازم است. نقش مسوولان پلیس پیشگیری از جرم هماهنگ سازی این تلاش ها و تسهیل شرکت جوانان در سن خطر، در شرکت در چنین برنامه هایی از طریق ارتباط با دادگاه یا سایر روش ها است. مسوولان با فراهم ساختن اطلاعات ارزشمند برای جوانان و والدین و آموزش مهارت های حل اختلاف در جهت تغییر رفتارهایی که منجر به خشونت، قلدرمنشی، خشونت به صورت دسته های خرابکاران، اعتیاد، جرائم اینترنتی و سایر موارد مربوط به خشونت می شوند، در جنبه آموزشی شرکت دارند. نقش بسیار مهم دیگر مسوولان برقراری امنیت در محیط آموزشی و بازرسی های امنیتی است. چنین بازرسی هایی توسط افرادی انجام می شود که در زمینه پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی (CPTED) آموزش دیده اند تا موارد مکانی و محیطی که محیط آموزشی و اطراف آن را مستعد بروز خشونت می کنند، شناسایی کنند. سپس مامور آموزش دیده پیشنهادهای مناسبی را مطرح می کند تا تغییراتی صورت بگیرد که عوامل مستعدکننده را کاهش می دهد. هر ایالت و نظام آموزشی آن نیازمند تغییرات متفاوتی است، ممکن است متفاوت از یکدیگر باشند.

فهرستی از نکاتی را که مسوولان ممکن است در ارائه طرح ها یا توسعه برنامه های خود برای مولفان نیاز داشته باشند، گردآوری کرده ام.

▪ به کودکان اسم کامل، آدرس و شماره تلفن خود را بدهید.

▪ به کودکان آموزش بدهید تا بتوانند شماره ۱۱۰ را در صورت نیاز شماره گیری کنند.

▪ به کودکان بیاموزید هنگامی که در یک فروشگاه یا مرکز خرید از والدین جدا می شوند، نزد کارمند فروشگاه یا مامور امنیتی یا یک افسر پلیس بروند.

▪ به همه کودکان بیاموزید نباید با افراد غریبه صحبت کنند یا از آنها هدیه یی قبول کنند، حتی اگر رفتار خیلی خوبی با آنان داشته باشند.

▪ به والدین آموزش دهید کلمه رمزی برای کودکان خود داشته باشند که شخصی که دنبال کودکان می رود آن کلمه را بداند. به کودکان بیاموزید اگر آن شخص کلمه رمز را نداند، نباید به او نزدیک شوند یا با او بروند، حتی اگر اسم او را بدانند، بعد از استفاده باید کلمه رمز را تغییر داد.

▪ به کودکان بیاموزید فاصله خود را با ماشین هایی که به آنها نزدیک می شوند، حفظ کنند. اگر برنامه سیستم فضای امنیتی برای خانه دارید به کودکان بیاموزید برای کمک، با مرکز آن برنامه تماس بگیرند.

▪ به کودکان بیاموزید بعد از ورود به یک خانه خالی به سرعت درها را قفل کرده و با والدین خود یا افرادی که والدین به آنها مسوولیت داده اند، تماس بگیرند و بگویند در خانه هستند. والدین و کودکان باید برنامه ریزی کنند در صورتی که کودک وارد خانه شد و در باز بود و چیزی مشکوک به نظر می رسید، باید کجا برود.

▪ به کودکان بیاموزید هرگز پشت تلفن، روی شبکه اینترنت یا پشت در خانه به کسی نگویند در خانه تنها هستند و در را به روی کسی که نمی شناسند، باز نکنند. روش هایی را تمرین کنید که وانمود کند کودک در خانه تنها نیست، مثلاً پشت تلفن بگوید؛ «مادر در حمام است، گفت شما بعداً تماس بگیرید.»

▪ با مدرسه هماهنگ کنید آیا برنامه خارج از مدرسه دارد یا خیر، تا چنین کودکانی بتوانند به جای رفتن به خانه تا زمانی که کسی به دنبال شان می رود، در مدرسه بمانند. این روش بسیار خوبی برای پرداختن به مسائل اجتماعی است که احتمالاً به تمایل به بروز خشونت و جرم در آینده مربوط می شود.

▪ هنگام بازی بیرون از خانه حتی در حیاط خانه، کودکان نباید قوانین امنیتی را نادیده بگیرند.

▪ به کودکان بیاموزید به احساسات خود اعتماد کنند. اگر احساس می کنند چیزی نادرست یا ناامن است باید از آنجا دور شده و به یک مسوول اطلاع بدهند. به فرزندان خود بیاموزید اگر شخصی سعی در ربودن آنان کرد یا آنان را طوری لمس کرد که احساس ناامنی کردند یا سعی کرد به زور آنها را وارد ماشین کند، می توانند جیغ بکشند و فرار کنند.

▪ اگر والدین برای انجام کار کوتاهی در فروشگاهی کودک را در ماشین می گذارند، باید درها را قفل کنند، کلید را خارج کرده و آن را با خود ببرند. به کودکان بگویید نباید در را برای هیچ کس به غیر از والدین خود یا همراه والدین خود باز کنند.

▪ به والدین اهمیت بررسی معرفان پرستاران بچه، بررسی فعالیت های روزانه پرستار با بچه و آشنایی آنها با معلمان و قوانین مدرسه را آموزش دهید.

▪ والدین باید همیشه جدیدترین و به روزترین عکس های فرزندان خود را داشته باشند و مشخصه های کودک خود را از قبیل خال یا علائم مادرزادی، جای زخم و گروه خونی آنها بدانند.

▪ به کودکان بیاموزید حق دارند هنگام عوض کردن لباس یا استفاده از توالت تنها باشند.

▪ به والدین تاکید کنید اگر به سوءاستفاده از فرزندشان مشکوک هستند، حتی اگر مطمئن نیستند «چیزی وجود دارد»، باید به پلیس، مدرسه یا به صورت بی نام به سرویس های حفاظتی کودکان اطلاع دهند.

● متجاوزان جنسی روی شبکه اینترنت

متجاوزان جنسی دیگر در سایه های پارک ها و زمین های بازی کمین نمی کنند، امروزه والدین و بچه ها آنها را به خانه دعوت می کنند. متجاوزان با ایجاد یک نقاب دیجیتالی آزادانه و بی نام ارتباط برقرار می کنند. شخصی که میل جنسی به کودکان دارد روی شبکه اینترنت به زور یا تهدید متوسل نمی شود. او به راحتی رابطه یی ایجاد کرده و با صرف مدتی زمان، کودکان را می فریبد. برخی تحقیقات نشان داده است از هر پنج کودک، یک کودک روی اینترنت فعالیت نامناسب جنسی شده است. (فینکلهر، ۲۰۰۴) بدتر اینکه بسیاری از اوقات والدین نسبت به چیزی که در حال وقوع است، بی توجه اند. اغلب کامپیوتر در اتاق کودکان است بدون اینکه والدین کنترلی روی آن داشته باشند و بدون اینکه از نرم افزارهای فیلترینگ استفاده کنند، حتی اگر این نرم افزارها به صورت رایگان در دسترس باشد. توصیه هایی که برای این نوع جرائم فریبکارانه داده می شود، در واقع همان هایی است که برای متجاوزان در زمین های بازی داده می شود. برخی از نکاتی که برای استفاده مسوولان جهت جلوگیری از اینکه اینترنت دری باشد به اتاق یک کودک عبارتند از؛

▪ به فرزندان خود اجازه ندهید هنگام ورود به سایت های اینترنتی و چت روم ها (اتاق های گفت وگو) مشخصات شخصی پر کنند. افرادی که میل جنسی به کودکان دارند، می توانند با دسترسی به این اطلاعات و شناسایی جنس، سن و علائق فرزندان تان مشخصاتی مشابه آن برای خود ایجاد کرده و از این طریق به آنها نزدیک شوند.

▪ کامپیوتری را که به شبکه اینترنت متصل است، در اتاق نشیمن یا آشپزخانه یا مکانی بگذارید که استفاده خصوصی از آن محدود باشد. ما به عنوان یک همراه بر فیلمی که فرزندان مان نگاه می کنند یا موسیقی که گوش می کنند، نظارت می کنیم. همچنین باید بر سایت ها و چت روم هایی که وارد می شوند، نظارت داشته باشیم.

▪ از امکان کنترل والدین که سرویس خدمات اینترنتی ارائه می دهد، استفاده کنید. اگر طرز کار آن را بلد نیستید با خدمات اینترنت تماس گرفته و دستورالعمل را از آنها بپرسید. اگر فرزند شما واقعاً برای انجام فعالیت های درسی خود نیاز به دسترسی به سایتی دارد، کلمه عبور را برایش باز کرده و اجازه بدهید تحقیق خود را در خانه و تحت نظارت شما انجام دهد.

▪ نرم افزارهای فیلترینگی خریداری کنید که سایت ها و الفاظ خاصی را مسدود می کند. والدین می توانند روی شبکه اینترنت فهرستی از انواع مختلف نرم افزارهای فیلترینگ و قیمت های مربوط به آنها را بیابند. برخی از این نرم افزارها از طریق یک سرور دیگر فیلترینگ را انجام می دهند و بقیه سایت ها را مسدود می کنند. نرم افزارهای «ضدجاسوسی» نیز به والدین این امکان را می دهند که سایت هایی را که فرزندشان وارد آنها می شود، بدون اینکه خود او متوجه باشد کنترل کرده و ردپای دیجیتالی او را تعقیب کنند.

▪ یک ابزار عالی پیشگیری، آشنایی والدین با زبان مخفف ها است که بچه ها و کاربران اینترنت آن را به کار می برند. به طور مثال اگر یکی از والدین از کنار فرزندش که در حال چت کردن است عبور کند، خوب است بداند کلمه «Pos» یعنی پدر یا مادرم بالای سرم ایستاده است. اینکه چیزی را مخفی می کنند، ممکن است رفتار طبیعی یک نوجوان باشد ولی حداقل این ایده را به شما می دهد تا بعد موضوع را بررسی کنید.

▪ به فرزندان تان بیاموزید مردم چطور می توانند روی اینترنت وانمود کنند فردی دیگر هستند و چیزها همیشه آن طور نیست که به نظر می رسد.

▪ به فرزندان تان بیاموزید هرگز نام، شماره تلفن، آدرس، نام مدرسه یا اطلاعات راجع به والدین خود را به کسی که رودررو با او صحبت نکرده اند، ندهند.

▪ فرزندتان را از فرستادن عکس خود به دوستانش روی اینترنت منع کنید، مگر اینکه والدین اجازه داده باشند.