ولایت رضوی

از سیره و سخن معصومین از جمله حضرت ثامن الحجج علیهم السلام برمی آید که حفظ آیین اسلام و همگرایی مسلمین در راس تمام امور قرار دارد و همه چیز حتی جان و مال و وجهه اجتماعی را باید برسر آن نهاد و این صیانت و همدلی را بیشتر از همه شئونات , نصب العین قرار داد تشکیل

از سیره و سخن معصومین از جمله حضرت ثامن الحجج علیهم السلام برمی‌ آید که حفظ آیین اسلام و همگرایی مسلمین در راس تمام امور قرار دارد و همه چیز حتی جان و مال و وجهه اجتماعی را باید برسر آن نهاد و این صیانت و همدلی را بیشتر از همه شئونات ، نصب‌ العین قرار داد. تشکیل حکومت اسلامی نیز اصلی‌ ترین پایه‌ این بنای فرازمند و فروزنده است و حکومت و تمام ملزومات آن از جمله عدالت اجتماعی برای آن است که آحاد جامعه اسلامی به تکامل دینی و ارتقای دانش و اعتلای خداشناسی و پیوند و ارتباط مانا و نفوذ ناپذیر نایل شده و در سایه سار آن با آسودگی به مقام عبودیت برسند و این است که در ابتدای راه تسلیم، پس از اقرار به وحدانیت الهی و نفی آلهه واهی، در درجه نخست به عبودیت حضرت خاتم ‌الانبیاء (ص) و سپس به رسالت و نبوت آن حضرت، مذعن می‌ شویم.

پیوند و ارتباط مانایی که ذکر آن رفت، مفهوم و مصداق عینی «ولایت» است؛ بدین معنی که «ولایت» عامل پیوند مخلوق با خالق و نیز پیوند مخلوقات با یکدیگر در طریق عبودیت است و حکومت، یکی از وسایل و ملزومات نیل به آن محسوب می ‌شود و هرگاه تشکیل حکومت دینی میسور نباشد، این ولایت الهی تعطیل بردار نیست و حضرات معصومین(ع) در صورت تحقق نشدن حکومت به واسطه شرایط اجتماعی، «‌ولایت» را از طرق دیگر در شریان‌های جامعه‌ دینی، جاری می‌ سازند.همان گونه که می‌ دانیم حضرت ثامن‌ الائمه (ع) در مسیر مدینه به توس، وقتی که قدوم مبارک شان را بر سرزمین نیشابور گذاشتند، استقبال مردمی بی بدیلی از آن حضرت به عمل آمد و اندیشمندان و نویسندگان بسیاری از ایشان خواستند به عنوان تیمن و تبرک و یادگار این گذر تاریخی، حدیثی بفرمایند و همگان را از برکت آن منتفع سازند. امام رئوف شیعه، حدیث قدسی سلسله الذهب را بیان فرمودند مبنی بر اینکه خداوند خبیر فرموده است کلمه «لا اله ‌الا الله» حصن حصین و نفوذ ناپذیر من است و هرکس وارد این حصن شود از عذاب دوزخ در امان خواهد بود. حضرت پس از طی مسافتی کوتاه دوباره سر از هودج برآوردند و فرمودند؛ من از شروط این پناهجویی به حصن توحید هستم.

عصاره تحلیل این سخن قدسی، آن است که یگانه جویی و یکتا پرستی و سعادت و تکامل دینی و اجتماعی، منوط به ولایت و حکومت الهی است و در واقع، این ولایت و حاکمیت، مقدمه ‌ای برای نیل به ذی‌ المقدمه‌ عبودیت است و بدون آن هیچ حرکت و خیزش و فعالیت سیاسی،‌ اجتماعی به سرانجام نخواهد رسید حتی اگر با خیر و خلوص و خداخواهی، قرین باشد. بندگی و عبودیت، اصل است اما اگر از طریق ولایت و پیوستگی صورت نپذیرد، حرکت رو به جلو و پیش رونده محسوب نمی‌ شود و به واقع، در جا زدن و سکون و خمود، خواهد بود. نمونه ‌های تاریخی این مدعا بسیار است منتج به اینکه ولایت پذیری و همگرایی ولایتمدارانه، نیک انجام و مورد رضایت معصومین (ع) بوده و عدول از آن، شقاوت ها وشقی ‌های بسیاری را پرورانده است.

ولایت رضوی که همان استمرار رسالت نبوی و ولایت علوی در طول تاریخ شیعه بوده، عنصر پر جاذبه ‌ای است که با وجود دور بودن صاحب این ولایت آسمانی از مسند حکومت زمینی، ‌حاکم قلب های اهل ایمان و جهاد و پارسایی بوده و پایگاه های مردمی آن همواره عامل هراس خلفای جور بنی عباس بود و مامون عباسی نیز به واسطه همین پیوند قلبی با محوریت «ولایت»، از بروز جنبش‌ های عدالت خواهانه و حقیقت جویانه هراسید و اجبار امام معصوم به پذیرش ولایتعهدی نیز از جمله مکائد او بود که به اعتراف خودش می‌ خواست مبحث مشروعیت الهی به حکومت غاصبانه‌ اش ببخشد و مقبولیت مردمی را به دست آورد، پیشوای معصوم شیعه را در شئون حکومت شریک گرداند و کژی‌ ها و ناراستی ‌های حاکمیت را فرافکنی نماید و بدین وسیله سیمای ولایی امام را خدشه ‌دار سازد و تقدس و تنزه امامت را زیر سوال ببرد، مراقب ارتباطات مردمی و تشریح و تبیین معارف ستم ستیزانه دینی توسط حضرت باشد و شعله‌های خشم ولایتمداران و علویون را خاموش سازد. به همین علت می‌ گفت؛ «ما ظننت ان احدا من آل ابی طالب یخافنی بعد ما عملته با الرضا» ( گمان نمی ‌کنم بعد از آنکه رضا را ولیعهد خود قرار دادم از احدی از خاندان ابوطالب بترسم.)مامون از نفوذ ولایی امام رضا (ع) به خوبی آگاه بود و به هر صورت ممکن می ‌خواست خود را همرنگ با این صبغه‌ ولایی، وانمود سازد. مامون و کلا خاندان عباسی از خویشاوندی خویش با بنی هاشم و آل علی (ع) سوء استفاده های بسیاری نموده و حتی با تبلیغات سوء، چنین وانمود می ‌کردند که علت انتخاب رنگ سیاه برای لباس هایشان، محزون بودن در مصیبت و ماتم شهیدان کربلاست به طوری که بسیاری از طبقات میانی و پایینی دستگاه حکومت ظالمانه ‌شان احساس می‌ کردند در راه خشنودی پیامبر و آل علی (ع) مشغول به خدمت هستند.حضرت ثامن الحجج (ع) نیز از ابتدا با روش های گوناگون به خنثی سازی این تبلیغات واهی پرداخت، از جمله اینکه به تنهایی و بدون خاندان و خویشانش از مدینه به توس عازم شد، در مسیر این سفر از جمله نیشابور، نظر مردم را معطوف به مبحث ولایت می‌ نمود و نهایتا اینکه دخالت در شئون سیاسی، فرهنگی، اجتماعی دستگاه خلافت را به هیچ وجه نپذیرفت.

با درود به ساحت پاک آباء و ابناء بزرگوار امام رئوف شیعه، سالگشت شهادت حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا (ع) را به شیعیان و رضاجویان عزیز تسلیت می ‌گوییم.

سید مسعود علوی