موها چرا می ریزند

درباره روند ریزش موی خانم وجیهه حاجیلو با حضور دکتر محمد علی نیلفروش زاده, دکتر محمد گلشنی و دکتر محمد شیزرپور متخصصان پوست و مو و دکتر پریسا شجاعی متخصص تغذیه

آیا تا به حال به این موضوع دقت کرده‌اید که با هر بار شانه‌زدن موهایتان چه تعدادی از آنها میان شانه یا برس باقی می‌مانند؟ اصلا میزان طبیعی ریزش موها به طور متوسط در طول یک روز چقدر است؟ بسیاری از متخصصان بر این باورند این میزان در افراد مختلف متفاوت است...

اما ریزش ۵۰ تا ۱۰۰ عدد مو در شبانه‌روز طبیعی است اما اگر تعداد موهای ریخته‌شده بیشتر از موهای رشد کرده جدید باشد و موها کم پشت شوند، دیگر این ریزش مو طبیعی نیست و باید به فکر درمان بود. موضوع «میزگرد زیبایی» این هفته خانم ۲۶ ساله‌ای هستند که با این مشکل مواجه‌اند به طوری که ریزش موی شدید دارند و موهایشان چند ساعت بعد از استحمام چرب می‌شود. آنچه در میزگرد زیبایی‌ این هفته می‌خوانید شرح حال مختصری از این بیمار و نظر متخصصان «سلامت» درباره وضعیت اوست.

● اسـتـفـاده از اکـسـتـنـشـن؛ راه حـلـی مـنـاسـب

این روزها هیچ فردی غم و غصه موهای کم‌پشت‌اش را نمی‌خورد چرا که حدود ۱۰سالی است که اضافه کردن مو (ا‌کستنشن) در لابه‌لای موهای طبیعی رایج شده است. به طور کلی ۲ نوع اکستنشن مو وجود دارد؛ موهای طبیعی و موهای مصنوعی. موهای طبیعی انسان ممکن است بیشتر مورد توجه افراد متقاضی قرار بگیرد ولی این موها بسیار گران هستند. البته می‌توانید رنگ این موهای اضافی را متفاوت از موهای طبیعی خودتان انتخاب کنید تا به‌عنوان‌های‌لایت یا مش استفاده شوند. این موها اگر جنس مناسبی داشته و توسط یک متخصص، لابه‌لای موهای طبیعی اضافه شوند، کاملا با موهای

طبیعی مخلوط شده و غیرقابل تشخیص خواهند بود.

وجیهه حاجیلو از مشکلش می‌گوید:

موهایم نازک شدند و ریختند

از حدود یک یا دو سال قبل بود که متوجه شدم موهایم نازک شده‌اند و با هر بار شانه زدن تعداد زیادی از موهایم در شانه باقی می‌ماند. حتی وقتی صبح‌ها از خواب بیدار می‌شدم، بالشم پر از مو بود. البته من هیچ‌وقت موهای حجیم و پرپشتی نداشتم و موهایم نازک و کم پشت بودند اما ریزش قابل‌توجهی هم نداشتند. این موضوع را با اطرافیان مطرح کردم و نظرشان این بود که موهایم سست و بی‌جان شده و اگر کوتاه‌شان کنم هم ریزش موها متوقف می‌شود و هم موهای جدید و قوی جایگزین موهای ضعیف قبلی خواهد شد. همین کار را کردم. مدتی هم ریزش موهایم خیلی کمتر شده بود اما تا کمی بلند می‌شد، شاهد ریزش بیش از حد آنها بودم. به متخصص پوست و مو مراجعه کردم و آزمایش دادم زیرا پزشکم معتقد بود که ممکن است به دلیل مشکلات هورمونی دچار ریزش مو شده باشم اما هیچ بیماری خاصی نداشتم.

چند هفته هم از محلول ماینوکسیدیل استفاده کردم اما درمان را ادامه ندادم چون طولانی‌مدت بود و فکر می‌کردم بی‌تاثیر است. از طرفی مشکل عمده من در کنار ریزش موهایم این است که موهایم خیلی زود چرب می‌شوند و چند ساعت بعد از حمام دیگر تمیز و براق نیستند. البته عده‌ای هم می‌گفتند ممکن است به دلیل رنگ و مش کردن‌های مکرر دچار ریزش مو شده باشم اما خیلی مطمئن نیستم چرا که من همواره از شامپوهای مرغوب، ویتامینه و حجیم‌کننده برای شستن موهایم استفاده می‌کنم. مدتی پیش، یکی از دوستانم پیشنهاد داد که به دلیل کم‌پشت شدن موهایم می‌توانم اکستنشن انجام دهم تا موهایم پرپشت و زیبا به نظر برسند اما قبل از آن باید علت ریزش موهایم معلوم شود و پس از درمان، اکستنشن انجام دهم تا ریزش موهایم بیشتر نشود. این بود که رفتم سراغ درمان ریزش موهایم. نکته جالب این بود که فهمیدم ریزش مو هزاران علت دارد و آنقدر سوال‌پیچم کردند که نگو و نپرس. بعد هم آزمایش‌ها و بررسی‌ها ادامه داشت و هیچ مشکلی هم نداشت.

● نگاه اول

دکتر محمد گلشنی/ متخصص پوست، مو و زیبایی

هیچ شامپویی جلوی ریزش مو را نمی‌گیرد

▪ آقای دکتر! چرا متخصصان مو برای کشف علت ریزش موی خانم‌ها این همه سوال می‌کنند؟

- متخصصان پوست و مو قصد دارند با پرسیدن سوالاتی در مورد رژیم غذایی، مصرف داروها از جمله ویتامین‌ها و داروهای انرژی‌زا که از ? ماه گذشته مصرف شده‌اند، سابقه ریزش مو در افراد خانواده و نزدیکان درجه اول، بیماری‌های اخیر، کم خونی فقرآهن، بروز استرس شدید یا شوک عصبی و همچنین روش مراقبت از موها علت ریزش مو را پیدا کنند. در عین حال، نباید فراموش کرد که مسایل هورمونی را در زنان می‌توان با پرسیدن سوالاتی در مورد دوره‌های عادت ماهیانه، بارداری‌ها و یائسگی بررسی کرد. از طرفی به هم خوردن شرایط درونی و هورمونی بدن و وجود برخی بیماری‌ها نیز باعث ریزش موی شدید در خانم‌ها می‌شود.

▪ نمونه‌ای از برهم خوردن شرایط درونی می‌آورید؟

- دیابت کنترل نشده، بیماری تیرویید، کلیه، کبد، لوپوس، نشانگان تخمدان پلی‌کیستیک و... از جمله این بیماری‌ها هستند. در این شرایط تا درمان کامل بیماری اصلی، ریزش مو ادامه خواهد داشت. بنابراین یافتن علت اصلی ریزش مو، مهم‌ترین قدم در درمان آن محسوب می‌شود. از طرفی ریزش موی ناشی از بیماری‌های داخلی، یکی از شایع‌ترین علل ریزش مو در خانم‌هاست و از کم‌خونی فقر آهن می‌توان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین این بیماری‌ها نام برد. به همین دلیل اولین موردی که در مواجهه با خانم مبتلا به ریزش مو باید مورد بررسی قرار گیرد، مساله فقر آهن و کم خونی ناشی از آن است. به‌طور کلی زمانی که ذخیره آهن فرد از مقدار خاصی کمتر شود، ریزش مو ایجاد می‌شود. فقر آهن در خانم‌ها به دلیل وجود خون‌ریزی‌های ماهیانه و نیز رژیم‌های غذایی خودسرانه شایع است و باید مراقب عواقب ناشی از آن شامل ریزش مو بود.

▪ با این وجود برای رسیدن به علت اصلی ریزش موها معاینه کافی نیست و آزمایش هم لازم است؟

- بله. پس از معاینه پوست سر و موها، ممکن است پزشک چند تار مو را زیر میکروسکوپ نیز آزمایش کند. گاهی نیز آزمایش خون و حتی نمونه‌برداری از پوست سر برای رسیدن به تشخیص صحیح ضرورت پیدا می‌کند چرا که پیدا کردن دلیل اصلی ریزش مو و نیز یافتن پاسخ برای این سوال که آیا مشکل با تجویز دارو حل‌شدنی است یا خیر از اهمیت زیادی برخوردار است.

▪ اصلا سرعت رشد و ریزش موی طبیعی چقدر است؟

- در هر لحظه حدود ?? درصد موهای سر انسان در حال رشد هستند و این روند رشد بین ? تا ? سال طول می‌کشد. در همین زمان حدود ?? درصد موها نیز در حال استراحت هستند که این دوره بین ? تا ? سال طول می‌کشد. در پایان دوره استراحت، مو می‌ریزد و پس از افتادن یک تار مو، تار مویی دیگر از همان پیاز مو رشد می‌کند و جایگزین آن می‌شود و این چرخه به طور مکرر تکرار می‌شود. هر تار موی سر، حدود ۵/۱ سانتی‌متر در ماه رشد می‌کند که البته با افزایش سن، این سرعت رشد کمتر خواهد شد. در اغلب اوقات، ریزش مو به دلیل چرخه طبیعی رشد آن است و از دست دادن ?? تا ??? تار مو در روز نباید باعث نگرانی فرد شود اما اگر خانمی متوجه ریزش مویی بیشتر از این تعداد در روز شد یا متوجه خالی‌شدن سر و پهن شدن فرق سر شد باید جهت پیگیری علت ریزش مو به متخصص پوست و مو مراجعه کند.

▪ حال اگر خانمی مثل خانم حاجیلو هیچ بیماری خاص یا مشکل هورمونی نداشته باشد اما دچار ریزش مو و چربی پوست سر شده باشد، باید چه کار کند؟

- اگر همه عواملی که گفتم بررسی شود و شاهد مشکل خاصی نباشیم، می‌توان ریزش موی آندروژنیک را علت اصلی تلقی کرد و همان‌گونه که از نام آن مشخص است ۲ عامل مهم هورمون آندروژن و ژنتیک نقش اصلی را در این ریزش مو دارند. در خانم‌ها هم این نوع ریزش مو ایجاد می‌شود ولی معمولا باعث نازک شدن مو و ریزش می‌شود. اما درباره چربی پوست سر باید گفت که غدد چربی پوست سر بعد از بلوغ و به خصوص تحت تاثیر هورمون‌های آندروژن که از تخمدان‌ها و غدد فوق کلیوی ترشح می‌شود، تحریک‌ شده و چربی بیشتری را تولید می‌کنند که این موضوع کاملا طبیعی است اما اگر این چربی بیش از حد و با ریزش شدید موها همراه باشد، می‌توان از داروهای کاهنده چربی پوست و داروهای خوراکی آنتی‌آندروژن و همچنین محلول موضعی ماینوکسیدیل جهت درمان استفاده کرد.

▪ آیا رنگ کردن و مش کردن مکرر موها در ریزش موی خانم‌ها تاثیر دارد؟

- متاسفانه این باور غلط در جامعه وجود دارد اما باید گفت تماس مواد شیمیایی حین رنگ کردن و مش کردن موها به خودی خود باعث ریزش موها نمی‌شود اما این مواد در صورتی که به صورت زیاد مورد استفاده قرار بگیرند به ساختمان مو و ساقه آن آسیب می‌رسانند و شکنندگی ایجاد می‌کنند و موها در صورت عدم رسیدگی کافی سست می‌شوند و می‌ریزند. پس باید از افراط در آن پرهیز کرد.

▪ با استفاده از شامپوهای ویتامینه می‌توان جلوی این ریزش مو را گرفت؟

- ببینید! اصلی‌ترین اقدامی که شامپو برای ما انجام می‌دهد، شویندگی است. پس تاثیر مناسب شامپو این است که چربی اضافی پوست سر را از بین ببرد و موها را تمیز کند اما این موضوع که شامپویی باعث رویش مو شود یا شامپویی به مو، مواد معدنی و پروتئین برساند بحثی غیر علمی است چرا که مو بخشی مرده است و رسیدن پروتئین و ویتامین به جسم مرده هیچ اثری ندارد. به عبارت دیگر شامپوی خوب شامپویی است که PH خنثی داشته باشد و با قدرت پاک‌کنندگی مطلوب (نه زیاد) موهای سر را بدون ایجاد خشکی و شکنندگی تمیز کند و چربی پوست سر را کاهش دهد. بنابراین تنها از طریق تغذیه مناسب می‌توان رشد موها را افزایش داد و از ریزش آنها جلوگیری کرد.

● نگاه دوم

دکتر محمد علی نیلفروش‌زاده/ متخصص پوست، مو و زیبایی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران

طاسی سر

مختص مردان نیست

به نظر بسیاری از مردم طاسی مختص مردان است و خانم‌ها موهایشان را از دست نمی‌دهند اما حقیقت چیز دیگری است میلیون‌ها زن در دنیا از طاسی زنانه رنج می‌برند و سالیانه به تعداد آنها افزوده می‌شود. وراثت عامل مهمی در طاسی زنان است یک زن از هر ۴ زن این نوع طاسی را تجربه می‌کند. بعضی از زنان در مورد از دست دادن موی خود با هیچ‌کس صحبتی نمی‌کنند زیرا به تصور آنها، ریزش مو و طاسی فقط مختص آقایان است و برای خانم‌ها کاملا غیرطبیعی است بنابراین از نظر روحی بسیار آشفته می‌شوند و احساس اضطراب شدید و کاهش جذابیت، کیفیت زندگی آنها را تهدید می‌کند. اگر از دست دادن مو تا این حد باعث مشکل‌های روانی شود، خانواده، دوستان و پزشک خانوادگی آن فرد بایستی تا حد ممکن به او کمک کنند .

با وجود شباهت‌هایی که بین ریزش موی زنانه و آلوپسی آندروژنیک در مردان دیده می‌شود. ولی سن شروع، میزان گسترش و مدل ریزش مو در دو جنس متفاوت است. زنان غالبا دچار ریزش مو قبل از کاهش حجم مو در ناحیه تاج سر می‌شوند.

به علاوه سن شروع ریزش موی زنانه دیرتر از مردان است. ۱۲ درصد زنان تا سن ۲۹ سال، ۲۵ درصد تا سن ۴۹ سال، ۴۱ درصد تا سن ۶۹ سال و بیش از ۵۰ درصد تا سن ۷۹ سالگی ریزش موی زنانه واضح را تجربه می‌کنند. مشخصه ریزش موی مردانه و زنانه مینیاتوری شدن فولیکول مو و تبدیل موی ترمینال به موی کرکی است.

در مورد خانم‌ها بررسی کامل آزمایشگاهی از نظر افزایش آندروژن سرم، پرولاکتین، LH، FSH، پروژسترون و استروژن و حتی بررسی قند خون ناشتا و چربی خون ضروری است.

چرا که بعضی خانم‌ها شواهد کلینیکی افزایش آندروژن را ندارند ولی از نظر بیوشیمایی آندروژن آنها بالاست و نتایج بررسی‌ها حاکی از آن است که داروهای ضدآندروژن با دوز مناسب بر این‌گونه بیماران موثر است. از طرفی گرفتن شرح حال کامل از جمله داروهای مصرفی و معاینه فیزیکی در تعیین علت ریزش مو نقش بسیار مهمی دارد.

درمان ریزش مو در خانم‌ها شامل درمان دارویی و جراحی است.

● اولین درمان

خط اول درمان دارویی ترکیب ماینوکسیدیل است، غالبا ۱‌سی‌سی ماینوکسیدیل ۲ بار در روز بر روی پوست‌سر با قطره چکان استفاده می‌شود و ۱ ساعت به حال خود باقی می‌ماند تا حداکثر جذب را پیدا کند. در ۲ تا ۸ هفته اول مصرف ماینوکسیدیل یک ریزش موی موقت ممکن است رخ می‌دهد که خودبه‌خود بر طرف می‌شود و نباید درمان قطع شود. بعضی عوارض ماینوکسیدیل مانند خشکی، پوسته پوسته شدن، خارش یا قرمزی ممکن است رخ دهد و در بعضی خانم‌ها افزایش رشد موهای زائد در ناحیه گونه یا پیشانی دیده شود ولی پس از ۴ ماه قطع دارو برطرف می‌شود. درمان باید حداقل ۱۲ ماه ادامه داشته باشد.

سایر درمان‌ها از جمله داروهای وابسته به آندروژن، باید در خانم‌های سنین باروری با احتیاط مصرف شود چرا که در صورت بارداری ریسک نقص در ناحیه تناسلی جنین پسر را افزایش می‌دهد.

● معرفی چند دارو و مزایای هرکدام

▪ فیناستراید: این دارو در بعضی بیماران با پاسخ خوبی همراه است ولی مطالعه‌های بیشتری در این زمینه لازم است.

▪ سیپروترون استات: این دارو معمولا با داروهای پیشگیری از بارداری به نام Diane مصرف می‌شود. نقش این دارو در بیماران با آندروژن افزایش یافته بسیار بهتر است.

▪ اسپیرونولا کتون: به طور وسیعی در درمان ریزش موی زنانه و هیرسوتیسم استفاده می‌شود و نوعی آنتاگونیست آندروژن است. دوز معمول روزانه آن ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم است و مصرف این دوز می‌تواند علاوه بر پیشگیری از پیشرفت ریزش مو با رویش مو نیز همراه باشد. البته این دارو باعث کاهش فشار خونی وضعیتی، اختلالات الکترولیتی، تغییرات قاعدگی، ضعف، کهیر و حساسیت سینه‌ها می‌شود و به دلیل این عوارض جانبی بهتر است در بیماران دارای فشار خون طبیعی و با کنترل الکترولیت‌ها خصوصا در ماه‌های اول استفاده شود.

▪ فلوتامید: این هم نوعی آنتی‌آندروژن قوی محسوب می‌شود. عوارض جانبی این دارو شدید هستند و با اختلال کبدی و تحریک‌پذیری سینه‌ها همراه است و حتی می‌تواند هپاتوتوکسیک باشد و خطر سمیت کبدی دارد.

● چند ترفند ساده

یکی از راهکارهای درمانی دیگر تغییر مدل کوتاه کردن مو و یا آرایش مو است که خانم سوژه این هفته هم به این موضوع اشاره کرده‌اند. ۳ تا ۴ مدل کوتاهی مو متفاوت هستند که می‌توانند ظاهر موها را بهتر به نظر برسانند. حتی خانم‌های دچار ریزش مو بهتر است موهای خود را کوتاهتر از سایر خانم‌ها نگه دارند و یا در قسمت وسط سر موها را با شیوه زیگزاگ آرایش کنند یا جمع کردن موهای پشت سر به روی سر و فرم دادن به آنها، استفاده از گل سرهای سبک در بالای سر، استفاده از شانه‌های دانه درشت چوبی برای جلوگیری از شکنندگی موها، رنگ گردن موها برای کلفت‌تر به نظر رسیدن آنها، فرم دادن موها با استفاده از موهای فر و حالت دار و استفاده از اسپری‌ها یا فوم‌هایی که موها را خشک نمی‌کنند برای پر حجم نشان دادن موها و جلوگیری از شکنندگی آنها. ولی در مورد خانم‌هایی که میزان طاسی وسط‌سر خیلی بیشتر است و پوست‌سر کاملا واضح دیده می‌شود استفاده از کلاه گیس توصیه می‌شود.

درمان جراحی از جمله پیوند مو یا کاهش پوست اسکالپ نیز راهکار درمان دیگری است.

با وجودی که پیوند مو در زنان به اندازه مردان مناسب نیست ولی پزشکان با تجربه توصیه می‌کنند که زنان هم می‌توانند نتایجی به خوبی کاشت موی مردان در مراحل اولیه ریزش مو داشته باشند.

● نگاه سوم

دکتر پریسا شجاعی/ متخصص تغذیه و عضو انجمن ارتقای سلامتی و بهبود تغذیه

بخور نخورهای ریزش مو

دلایل زیادی برای ریزش مو وجود دارد و عاملی که افراد کمتر به آن توجه می‌کنند، تغذیه است به طوری که ناکافی بودن مواد معدنی و ویتامین‌ها در رژیم غذایی باعث ریزش مو می‌شود. البته رژیم‌های غذایی افراطی شامل تغییرات عمده در نحوه غذاخوردن به منظور رسیدن به نتایج فوری و همچنین مصرف بیش از حد ویتامین‌ها نیز ریزش موها را به همراه دارد. از طرفی نباید فراموش کرد که مصرف بعضی قرص‌ها که به منظور کاهش اشتها مصرف می‌شوند نیز منجر به ریزش مو می‌شوند.

به طور کلی اگر هر یک از ویتامین‌ها و مواد مغذی که بدن برای رشد موهای سالم به آن نیاز دارد در رژیم غذایی موجود نباشد تارهای مو ضعیف و شکننده شده و نهایتا ریزش گسترده آنها شروع می‌شود.

● مواد غذایی که باعث رشد مو می‌شوند

▪ میوه‌ها: شامل هندوانه، موز، آلبالو، پرتقال و سیب.

▪ سبزی‌ها: اکثر سبزی‌ها، ویتامین لازم برای رشد مو را دارند اما از بین آنها اسفناج، کاهو و دیگر سبزی‌های دارای برگ سبز تیره سرشار از ویتامین‌های تغذیه‌کننده مو هستند.

▪ لبنیات: افزایش مصرف لبنیات مانند شیر، تخم‌مرغ و پنیر به واسطه داشتن ویتامین B۱۲ و پروتئین باعث سلامتی موها می‌شود. به ویژه مصرف تخم‌مرغ که منبع بسیار مهمی از ویتامین A ، B۶، B۱۲،E ، بیوتین، روی، مس، اسید فولیک و پروتئین است، روش مناسبی برای جلوگیری از ریزش موها محسوب می‌شود.

▪ گوشت قرمز و سفید: با مصرف متعادل انواع گوشت‌ها ویتامین لازم برای رشد مو تامین می‌شود. نباید فراموش کرد که گوشت ماهی دارای مقدار زیادی ویتامین‌هایA ، E، امگا۳ و پروتئین است و کاهش ریزش مو را به همراه دارد. از طرفی توصیه می‌شود که حتی الامکان گوشت قرمز و مرغ همراه با سبزیجات خام مصرف شود زیرا ویتامین C موجود در آنها باعث سلامت پوست و مو شده و از ریزش مو جلوگیری می‌کند.

▪ آب: مصرف روزانه ۸ لیوان آب مواد مغذی لازم را به موها می‌رساند، آنها را قوی و مرطوب نگه می‌دارد و از ریزش مو می‌کاهد.

▪ نمک: مصرف نمک در حد متعادل باعث تعادل مقدار آب بدن و استفاده از مواد مغذی می‌شود که خود به کاهش ریزش مو کمک می‌کند. البته مصرف بیش از حد آن باعث افزایش کار کبد و کلیه و فرسودگی سیستم ایمنی بدن و در نتیجه ریزش مو می‌شود.

▪ مصرف غذاهای کم چرب: تحقیقات نشان می‌دهد روند ریزش مو با رژیم‌های کم‌چرب کند می‌شود. در واقع الگوی طاسی تا حد زیادی مربوط به افزایش سطح تستوسترون در بلوغ است و غذاهای پر چرب خود سطح تستوسترون را بالا برده و باعث ریزش مو می‌شود.

▪ ویتامین‌های گروه B: این گروه از ویتامین‌ها در رشد مو تاثیر بسزایی دارند و کمبود آنها باعث ریزش مو می‌شود. از منابع سرشار ویتامین‌هایB۶ ، B۵، B۳ و بیوتین می‌توان به مخمر، جوانه گندم، برنج قهوه‌ای، دانه سویا، جوی دوسر، عدس،تخمه آفتابگردان و گردو اشاره کرد.

▪ ویتامین E: این ویتامین جذب اکسیژن را افزایش می‌دهد و گردش خون سر را بهبود می‌بخشد و رشد مو را تحریک می‌کند. بهترین منبع ویتامین E انواع آجیل مانند بادام، بادام زمینی، فندق و تخمه آفتابگردان بوده و از بین میوه‌ها انبه دارای ویتامین E فراوانی است.

▪ روی: این ماده معدنی با تقویت سیستم ایمنی بدن، رشد مو را تحریک می‌کند. گوشت، غلات سبوس‌دار، محصولات سویا، لوبیای خشک، مغز‌ها، تخم مرغ، پنیر، حبوبات و سبزیجات سبز تیره و زرد تیره منابع سرشار از روی هستند.

▪ آهن: از مواد لازم برای رشد مو آهن است به طوری که کم‌خونی ناشی از فقر آهن از دلایل مهم ریزش مو محسوب می‌شود و منابع غنی از آهن گوشت قرمز، میوه‌های خشک، آب آلبالو، خرما، کشمش، تخم‌مرغ و سبزیجات برگ تیره است.

▪ سیلیس: از موادمعدنی دیگر موثر در رشد مو سیلیس است که آن را می‌توان در فلفل سبز و قرمز، خیار، جوانه لوبیا و پوست سیب زمینی یافت.

▪ سلنیوم: از جمله مواد معدنی که به جذب ویتامین E و ساخته شدن آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن کمک می‌کند و در رشد مو موثر است می‌توان به سلنیوم اشاره کرد که در آجیل و غذاهای دریایی یافت می‌شود.

بنابر این به راحتی می‌توان نتیجه گرفت که برای کاهش ریزش مو باید عادت غذایی درست داشت و استرس خود را کنترل کرد زیرا در فشار روانی و استرس جذب مواد غذایی به خوبی انجام نمی‌شود و شاهد ریزش موها خواهیم بود اما در صورت تغذیه مناسب موهایی سالم و زیبا خواهیم داشت.

● نگاه چهارم

دکتر محمد شیزرپور

متخصص پوست، مو و زیبایی

علل ریزش مو یکی‌دوتا نیست

ریزش مو علل متعددی دارد. وقتی ریزش مو به صورت ناگهانی شروع می‌شود، علت ممکن است بیماری، رژیم، تاثیر داروها یا زایمان باشد اما اگر ریزش مو به صورت تدریجی است و سال به سال بدتر از سال قبل می‌شود فرد ممکن است ریزش موی ارثی داشته باشد. به طور کلی علل ریزش مو در خانم‌ها متفاوت است. سعی می‌کنم خلاصه‌وار همه علل ریزش مو را بگویم.

● ریزش موی ارثی (نازک شدن تدریجی موها)

این نوع ریزش موها که به آن ریزش موی آندروژنتیک هم می‌گویند در واقع شایع‌ترین علت ریزش مو است. وقتی یک مرد مبتلا به ریزش موی ارثی است خط جلویی موها به سمت عقب پس روی می‌کند تعداد موها نیز از وسط سر کاهش می‌یابند. اما در خانم‌ها، خط رویش موها در بالای پیشانی حفظ می‌شود اما تراکم موها در بالای سر به تدریج کاهش می‌یابد و موهای جلوی سر نسبت به موهای پشت سر، خیلی کم تراکم‌تر می‌شوند.

● بیماری‌های تاثیرگذار در ریزش موها

▪ بیماری داخلی زمینه‌ای: در حدود ۳۰ بیماری داخلی مختلف، ریزش مو یک علامت هشداردهنده است و کم‌کاری تیرویید و کم‌خونی از جمله شایع‌ترین این بیماری‌ها محسوب می‌شوند. این ریزش مو در حقیقت ریزش موی واکنشی و خودبه‌خود محدودشونده است و چند ماه بعد از بیماری اولیه ریزش مو به طورناگهانی آغاز شده و موها به ویژه در ناحیه گیجگاه کاهش می‌یابد.

▪ درمان برخی سرطان‌ها: به دنبال درمان برخی سرطان‌ها ریزش مو ایجاد می‌شود و رادیوتراپی و شیمی‌درمانی منجر به ریزش مو می‌شوند. البته اغلب موارد به دنبال اتمام درمان سرطان موها به حالت نرمال بر می‌گردند.

▪ عفونت‌های قارچی سر: در این بیماری مسری ریزش مو با پوسته‌ریزی و خارش سر به صورت موضعی همراه است و به راحتی درمان می‌شود.

▪ کندن موها: یک نوع وسواس اجباری است. برخی از افراد با اراده موهای خود را می‌کنند. در واقع با اینکه فرد نسبت به این موضوع آگاهی دارد اما یک حالت وسواس و اجبارگونه در وی وجود دارد که منجر به ادامه کار می‌شود.

● استرس و هورمون‌ها

▪ استرس‌های فیزیکی: جراحی، تب بالا، عفونت شدید و حتی یک آنفلوآنزای شدید می‌تواند ریزش موی قابل‌توجهی ایجاد کند.

▪ تغییرات هورمونی: تغییرات قابل‌توجه در سطح هورمون‌ها به ویژه در زنان می‌تواند موجب ریزش مو شود. ریزش مو در زمان یائسگی و همچنین به دنبال زایمان به دلیل پایین‌آمدن سطح استروژن خون شایع است که البته موقتی است و موها مجددا به حالت اول برخواهند گشت اما نباید توقع داشت که موهای یک خانم در سن ۴۰ سالگی یا بالاتر به اندازه سنین ۲۰ سالگی رشد کنند.

● رژیم غذایی

▪ کم کردن وزن: حتی اگر کم کردن وزن زیر نظر پزشک باشد ۳ تا ۶ ماه بعد از کم کردن ۶ کیلوگرم وزن، ریزش مو اتفاق می‌افتد. از طرفی این نوع ریزش مو شایع است و پس از مدت کوتاهی متوقف می‌شود.

▪ مصرف بیش از اندازه ویتامین‌ها: مصرف بیش از اندازه ویتامین A که معمولا در مکمل‌های ویتامینی یافت می‌شود منجر به ریزش مو می‌شود و بعد از قطع و نرمال شدن ویتامین A در بدن موها به حالت نرمال برمی‌گردند.

▪ کم‌مصرف کردن پروتئین: وقتی بدن پروتئین کافی دریافت نکند در مصرف پروتئین خود صرفه‌جویی و سهمیه موها را قطع می‌کند و ۲ تا ۳ ماه بعد از کم شدن پروتئین بدن موها ریزش می‌کنند. بنابراین با مصرف کافی پروتئین می‌توان جلوی این مشکل را گرفت.

▪ کم‌مصرف کردن آهن: مصرف کم آهن منجر به ریزش مو می‌شود و این مساله به خصوص در مورد خانم‌ها صادق است.

▪ اختلالات خوردن: برخی از بیماری‌ها که خود را با اختلال خوردن غذا نشان می‌دهند (مثل بی‌اشتهایی عصبی) منجر به ریزش مو می‌شوند.

● داروها

داروهای رقیق‌کننده‌های خون مثل آسپیرین، داروهایی که برای درمان آرتریت، افسردگی، نقرس، فشارخون بالا و بیماری‌های قلبی مصرف می‌شوند و همچنین قرص‌های جلوگیری از بارداری می‌توانند موجب ریزش موی قابل توجهی در خانم‌ها شوند.

● آرایش موها

▪ مواد آرایشی موها: استفاده مکرر از مواد دکلره و مواد فر دائمی و همچنین استفاده بیش از اندازه و نامناسب از رنگ مو، ژل و اسپری‌های نگهدارنده مو منجر به ریزش مو می‌شود. در واقع این مواد منجر به شکستن و ریختن موها می‌شوند و به همین دلیل متخصصان مو توصیه می‌کنند که مصرف مواد آرایشی مو محدود شود.

▪ سشوار، اتوی مو و وسایل مشابه: استفاده مکرر از سشوار و اتوی مو منجر به ریزش مو می‌شود به طوری که گرمای ناشی از سشوار و اتوی مو آب درون ساقه مو را تخلیه کرده و موها را مستعد شکستن و آسیب دیدن می‌کند اما اگر اجازه بدهیم که موها در معرض هوا خشک شده و سپس آنها را مدل داده و آرایش کنیم این ریسک کاهش می‌یابد. در عین حال، استفاده از اتوی مو نیز باید به حداقل برسد.

▪ کلیپس، کش مو و سنجاق مو: اگر این وسایل به صورت سفت و محکم برای نگه داشتن موها استفاده شوند، موها آسیب می‌بیند.

▪ بافت موی آفریقایی: در این نوع آرایش، موها در اثر فشار بیش از حدی که به ریشه‌های مو وارد می‌شود دچار ریزش می‌شوند و حتی این ریزش ممکن است دائمی باشد.

▪ شامپو زدن و برس زدن بیش از اندازه موها: شامپو زدن بیش از اندازه یا برس زدن بیش از اندازه منجر به آسیب دیدن موها می‌شود. به خصوص اگر این کارها را با وسواس و محکم انجام دهیم موها بیشتر آسیب می‌بینند. از طرفی بهتر است موهای خیس شانه نشوند زیرا موهای خیس در معرض آسیب بیشتری هستند.

● نگاه پنجم

زیاد جلوی آینه نروید

دکتر محمدرضا خدایی/ روان‌پزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

ریزش مو به هر صورتی که باشد (چه پراکنده باشد و چه وسیع)، در هر جنس، سن و با هر علتی به وجود آمده باشد (ارثی، هورمونی، استرس و اضطرابی و روانی) می‌تواند منجر به ایجاد اضطراب و درجه‌هایی از افسردگی در فرد شود. جنسیت افراد در بروز این نوع حالت‌های اضطرابی بسیار موثر است. معمولا در خانم‌ها به ویژه اگر جوان و مجرد هم باشند، این عوارض ناشی از ریزش مو بیشتر خود را نشان می‌دهد. البته با توجه به شخصیت فرد و نگاهی که به ظاهر و اندام خود دارد یا تلقی که خانواده از ظاهر و چهره او دارند شدت بروز این حالت‌های روانی متفاوت خواهد بود.

وقتی در مورد ریزش موی یک فرد صحبت می‌کنیم فقط ظاهر قضیه را نمی‌سنجیم. چون باید در نظر بگیریم که این فرد چقدر خود را از نگاه دیگران جست‌وجو می‌کند. بسته به اینکه شما چقدر به نظر دیگران بها می‌دهید، این دغدغه ذهنی می‌تواند تقسیم‌بندی شود؛ از یک مشغله فکری و درگیری‌های ذهنی گذرا تا احساس خودکم‌بینی و حقارت یا کاهش اعتماد به نفس حتی اضطراب و استرس مزمنی که در همه کارهای روزانه تاثیر منفی می‌گذارد می‌تواند به صورت طیف بروز کند. انواع بیماری‌های جسمی، سردردهای مکرر، علائم گوارشی مانند زخم معده و... نیز می‌تواند به دلیل دغدغه‌های ذهنی کسی که ریزش مو دارد ایجاد شود. این افراد، قبل از هر بررسی و دارودرمانی خاصی لازم است با یک روان‌پزشک مشورت کنند.

چه بسا دید شما به ریزش موهایتان ناشی از وسواس به این موضوع باشد که دایما در حال بررسی موهایی هستید که پس از برس زدن روی شانه‌هایتان می‌ماند. گاهی اوقات دیدگاه شما غلو شده است و ریزش موی مختصرتان که در محدوده طبیعی است را غیرعادی می‌دانید. بعضی از خانم‌ها ریزش موی واقعی ندارند و ریزش علل گذرایی دارد که به خاطر تغذیه‌شان یا تغییر هورمون بعد از بارداری است اما خود فرد حساسیت زیادی به آن نشان می‌دهد. برخی از آقایان جوان نیز چنین هستند و مدام با دستکاری موهایشان جلوی آینه در حال شمردن موهایی هستند که در اثر دست کشیدن لای موها کنده می‌شود! دستکاری‌های مو در میان خانم‌ها نیز دیده می‌شود که با تغییر رنگ یا مدل موها یا استفاده از انواع مواد غیراستاندارد زیبایی به آن آسیب می‌زنند و تصور می‌کنند دچار ریزش مو شده‌اند. جالب است که استرس ناشی از این تصور غلط، می‌تواند منجر به ریزش موها شود و این چرخه فرسایش روحی ادامه می‌یابد.

گاهی می‌بینیم افراد با مکانیسم‌های دفاعی غلط مانند پنهان کردن ریزش موها یا دوری گزیدن از جمع‌های دوستانه و خانوادگی برای مخفی نگه داشتن تغییر حالت موها یا چهره‌شان باعث می‌شوند استرس غیرمستقیمی به خود وارد کنند، چون تنهایی و منزوی شدن به آنها ضربه روحی می‌زند.

اما چند توصیه به این خانم و کسانی که مانند ایشان هستند:

▪ به پزشک خود اعتماد داشته باشید. اینکه عنوان کرده‌اید مصرف ماینوکسیدیل یا هر داروی دیگری را خودسرانه قطع کردید نشان می‌دهد به پزشک خود اعتماد کافی ندارید. اینکه شما به پزشک متخصص که دانش کافی دارد مراجعه کنید اما دستورات او را اجرا نکنید مفهومی جز عدم اعتماد ندارد. حتما پزشک گزینه‌های مختلف تشخیص و درمان را می‌سنجند و بهترین را برای شما در نظر می‌گیرد از تعدد مراجعه به پزشکان مختلف بپرهیزید.

▪ امروزه درمان‌های بسیار خوبی برای ریزش مو وجود دارد. پس نگرانی‌ بی‌مورد حساسیت بی‌جا یا وسواس نداشته باشید. زیرا استرس می‌تواند ریزش موهایتان را بیشتر کند.

▪ سعی کنید مرتبا جلوی آینه نروید یا موهای ریخته شده روی بالش خود را نشمارید چون توجه و انرژی شما را به این موضوع معطوف می‌کند. در عوض سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید و از اضطراب بیش از حد بپرهیزید.

▪ خود را از دید دیگران ارزیابی نکنید لازم نیست مدام از چشم آنها خود را بنگرید.

▪ شاید لازم باشد با مراجعه به کارشناس روان‌پزشک یا روان‌شناس روی اعتماد به نفس خود کار کنید و آن را افزایش دهید.

پریسا اصولی