پنجشنبه, ۴ بهمن, ۱۴۰۳ / 23 January, 2025
مجله ویستا

رابطه سن و خلاقیت


رابطه سن و خلاقیت

افلاطون می‌گفت: «سن بیش از آنچه بیفزاید، می‌کاهد» اما خودش همیشه گوش به سقراط ۶۰ ساله‌ای داشت که تا آخر عمر، چیزی از معرفت و خلاقیت‌اش کم نشد.....
الیور وندل هلمز، پزشک و نویسنده …

افلاطون می‌گفت: «سن بیش از آنچه بیفزاید، می‌کاهد» اما خودش همیشه گوش به سقراط ۶۰ ساله‌ای داشت که تا آخر عمر، چیزی از معرفت و خلاقیت‌اش کم نشد.....

الیور وندل هلمز، پزشک و نویسنده امریکایی هم در جوانی‌اش حرفی زد که بعدها پشیمان شد: «اگر ۴۰ سال‌تان شده و مشهور نیستید، دیگر شمشیرتان را غلاف کنید!» او تمام شهرت‌اش را مدیون کتاب «مستبد میز صبحانه» است که در ۵۰ سالگی‌ نوشت. پرفروش‌ترین کتاب‌‌ او (زندگی‌نامه رالف والدو امرسون) هم در ۷۵سالگی‌اش منتشر شد. با این حال، بعضی‌ها می‌گویند: «قاعده بر این است که خلاقیت نویسندگان در جوانی می‌میرد» اما این قاعده در مثال‌های نقض خودش غرق می‌شود. جان میلتون،‌ شاعر انگلیسی که در۴۴ سالگی نابینا شد،‌ موفق‌ترین کتاب‌هایش را در ۵۷ سالگی (بهشت از دست رفته) و ۶۲ سالگی (بهشت بازیافته) نوشت. «یادداشت‌های خاطرات حوا» و «میراث ۳۰ هزار دلاری» را هم مارک تواین در ۷۱ سالگی نوشته. دیوید بلاسکو، دراماتیست امریکایی هم بیشتر نمایشنامه‌های موفقش را بعد از ۷۰ سالگی نوشته و خلاصه، این رشته سر دراز دارد.

یک‌طرفه هم به قاضی نرویم. تاریخ می‌گوید مخترعان خلاق، با افزایش سن، تعداد اختراعات‌شان کمتر شده. ولی شما فکر می‌کنید چرا؟ الکس آسبورن، یکی از پیشگامان آموزش تکنیک‌های خلاقیت، به این سوال پاسخ می‌دهد: «چون بیشتر آدم‌های خلاق بعد از کسب چند موفقیت، دست از تلاش برمی‌دارند. اغلب ما وقتی در خصوص درآمد و منزلت اجتماعی‌‌مان احساس امنیت می‌کنیم، انگیزه و تلاش‌مان کمتر می‌شود.» شاید این گفته سامرست موام پایان‌بندی مناسبی برای این بحث باشد: «تصور و تخیل، اصل و اساس خلاقیت‌اند که با تمرین رشد می‌کنند و به‌هیچ‌وجه محدودیت سنی ندارند.»

دکتر محمد کیاسالار