نگاهی به سریال ساختمان ۸۵

مهدی فخیم‌زاده از آن دست کارگردان‌هایی است که معتقد است به بیننده باید احترام گذاشت و او را از آنچه خواهد دید، آگاه کرد.
"ساختمان۸۵" عنوان تازه‌ترین اثر این کارگردان است که …

مهدی فخیم‌زاده از آن دست کارگردان‌هایی است که معتقد است به بیننده باید احترام گذاشت و او را از آنچه خواهد دید، آگاه کرد.

"ساختمان۸۵" عنوان تازه‌ترین اثر این کارگردان است که پخش آن از هفته اول مهر از شبکه دوم سیما آغاز شده است.

به گفته مهدی فخیم‌زاده این مجموعه تلویزیونی با محور قرار دادن یک بازپرس به روابط اجتماعی انسان‌ها می‌پردازد و تفاوت‌های زیادی با دیگر مجموعه‌های تلویزیونی در ژانر مجموعه‌های پلیسی دارد. او خاطرات و تجربیات زیادی در خصوص ساخت فیلم‌های پلیسی و جنایی دارد.

قالب روایی این سریال گونه‌ای از ماجرای معمایی و جنایی است و داستان با این قالب آغاز می‌شود، اما خیلی به آن وفادار نمی‌ماند و قتلی که در ساختمان ۸۵ اتفاق می‌افتد و به دنبال آن معمایی که برای کشف این جنایت شکل می‌گیرد، بهانه‌ای برای پرداخت به روابط انسانی می‌شود. در حقیقت روابط مختلف، کاراکترهای قصه را به واسطه این قتل دنبال می‌کند و اتفاق‌هایی را پیش روی بیننده قرار می‌دهد که از قضا تلخ و گزنده نیست بلکه شیرینی در روابط بین آدم‌ها را به تصویر کشیده است و مخاطب در حالی که گام به گام کاراکترها را دنبال می‌کند، حس کنجکاوی برای پیدا کردن قاتل و کشف روابط در او برانگیخته می‌شود. فخیم‌زاده خود درباره این مجموعه گفته است: در نتیجه این بررسی‌ها بود که به فیلمنامه مجموعه‌ای با عنوان بازپرس رسیدم؛ ضمن اینکه من به وسیله این بازپرس می‌خواستم به روابط آدم‌ها سرک بکشم همان گونه که می‌توانستم با رئال اجتماعی به این روابط برسم اما به اعتقاد من این مجموعه طرح یک موضوع جنایی و کشف و شهود است.

این بازپرس مامور تحقیق است و زمانی که قتل، آدم ربایی یا خودکشی اتفاق می‌افتد، او تحقیقات خود را در خصوص دلایل جنایت آغاز می‌کند و وقتی به نتیجه می‌رسد، پرونده را تحویل دادستانی می‌دهد. در این مجموعه از جذابیت‌های بصری فیلم‌های پلیسی استفاده نمی‌شود، چون محور اصلی پلیس نیست بلکه فقط یک بازپرس است که از اسلحه استفاده نمی‌کند و تنها با مغز خود مهره‌های ماجرا را کنار هم می‌چیند و بر اساس سرنخ‌هایی که به دست می‌آورد، حقیقت را کشف می‌کند و در واقع طرح توطئه‌ شخصیت‌ها مطرح می‌شود.

به اعتقاد فخیم‌زاده در ایران ادبیات پلیسی در حوزه بازپرسی وجود ندارد، اما در ادبیات خارجی نگارش داستان‌های پلیسی زیاد دیده می‌شود. به عنوان مثال جان گریشام آثار زیادی در حوزه ادبیات پلیسی دارد و داستان‌های او به فارسی نیز ترجمه شده است. گریشام یک وکیل است که کتاب‌هایی چون "موکل"، "هیئت منصفه فراری" و... را منتشر کرده است.

بیننده در ساختمان ۸۵ با بازپرس همراه و گاهی از او جلوتر است، در واقع بازپرس در حال کشف است ولی تماشاگر اصل ماجرا را می‌داند و چگونگی کشف و شهود بازپرس را به نظاره می‌نشیند. فخیم‌زاده درباره نقش خود در این مجموعه در جایی گفته است:

نام شخصیتی که بازی می‌کنم، قدرت است. این مرد خانه‌ای برای پرورش گدا و اداره امور خلافکاران دارد که با زنی به نام رویا (با بازی رویا نونهالی) به عنوان یک زوج خلاف، مجموع خلافکاران را رهبری می‌کنند. در واقع این زن با پیشینه‌ای که دارد به شخصیت ناتاشا در سریال "خواب و بیدار" خیلی شبیه است،‌ اما جنس خلاف رویا با ناتاشا متفاوت است به این معنی که رویا در بازپرس نقش زن شیک پوشی را بازی می‌کند که سر کرده گدایان تهران و مسئول پخش آنها در سطح شهر است و خانه‌ای دارد که به این گدایان پناه داده، اما ناتاشا در خواب و بیدار در عین خلافکار بودن با کاراکتری به نام اصغر کوپک ناسازگاری داشت و همکاری نمی‌کرد، اما به عنوان خلافکار تحت تعقیب پلیس بود.

ساختمان۸۵ در یک آپارتمان ۱۲ طبقه با ۶۴ واحد تعریف شده است و بیش از نیمی از تصویر برداری‌ها در این لوکیشن می‌گذرد. مهدی فخیم‌زاده باز در جایی دیگر در این باره گفته است: عنوان بازپرس نوعی تفکرو تلقی آدم‌ها به سوی کسی بود که فقط کشف ماجرا می‌کند و به این نتیجه رسیدم که آن را به "قتل در ساختمان۸۵" تغییر نام دهم، اما باز خود واژه قتل گمراه کننده بود و تماشاچی انتظار داشت که قصه‌ای کاملا جنایی ببیند، در حالی که در کار ما جنایت وسیله‌ای است که به روابط آدم‌ها نقب می‌زند و هدف، خود قتل نیست و این اسم هم باعث می‌شد که توقع تماشاچی از کار دگرگون شود و این بود که سرانجام همراه گروه به نام ساختان ۸۵ رسیدیم.

محمد عمرانی