مشاوره برای زندگی سالم

زندگی سالم ابعاد مختلفی دارد در این برنامه , زندگی سالم در ابعاد جسمانی, روانی اجتماعی, معنوی و شناسایی موقعیتهای پر خطر مطرح شده است که عامل مهمی در زمینه مهارت های زندگی به شما می آیند

زندگی سالم ابعاد مختلفی دارد. در این برنامه , زندگی سالم در ابعاد جسمانی, روانی اجتماعی, معنوی و شناسایی موقعیتهای پر خطر مطرح شده است. که عامل مهمی در زمینه مهارت های زندگی به شما می آیند

عوامل جسمانی

آنچه كه در ایجاد زندگی سالم نقش دارد, ارتقاء سلامت است. منظور از ارتقاء سلامت, فرآیندی است كه افراد را قادر می سازد توانایی و فعالیت خود را بهبود وضعیت سلامت خود افزایش دهند. ارتقاء سلامت نیاز به انجام رفتارهای سالم دارد. منظور از رفتار سالم, رفتارهایی است كه سلامت فرد را نگهداشته و یا ارتقاء دهند. این رفتارها متعدد و متنوعند از جمله تغذیه صحیح, خواب شبانه كافی بین ۷ تا ۸ ساعت, ورزش مرتب و عدم مصرف سیگار و الكل, تنظیم وزن به گونه ای كه بیش از ۱۰% اضافه وزن وجود نداشته باشد. عواملی كه با سبك زندگی نا سالم رابطه دارند عبارتند از: مصرف مواد و الكل, سیگار, پر خوری, روابط جنسی پر خطر و پرداختن به كارهای خطرناك.

فعالیت اول مشاور در زمینه عوامل جسمانی زندگی سالم:

در این زمینه, مشاور باید توجه مراجعان را به اهمیت نقش عوامل جسمانی ( خواب, تغذیه, ورزش, وزن متناسب و عدم مصرف سیگار و الكل) جلب نماید.مشاور به هنگام بحث گروهی مراجعان باید به عواملی كه مانع رفتارهای سلامت در افرادد می شوند دقت كند, یكی از این موانع, خوش بینی غیر واقع بینانه است. خوش بینی غیر واقع بینانه مبنی بر این باور است كه فرد هیچ وقت دچار مشكلات جسمانی مهم نمی شود.

۱- احساس اغراق آمیز توانایی كنترل سلامت كه باعث می شوند فرد به خطرات بالقوه بی توجهی كند, یا این باور كه اگر خطری پیش آید می تواند آن را كنترل نماید.

۲- امكان دارد كه آنها تجارب مستقیم ولی اندكی در خصوص مشكلات سلامت داشته اند و بر اساس آن تجربه, خطر آسیب پذیری خود را كمتر از حد ارزیابی می كنند.

۳- گاهی اوقات افراد باور دارند كه خطرات بهداشتی و صدمات و بیماریهای جدی مربوط به دوران كودكی هستند.

عوامل روانی ـ اجتماعی

ارتباط و پیوندهای انسانی

امنیت و رضایت خاطر یكی از عوامل روانی بسیار مهم در زندگی سالم است كه از طریق روابط اجتماعی ایجاد می شود. ارتباطات و پیوندهای اجتماعی, احساس تعلق و پیوستگی به انسان های دیگر, احساس امنیت عمیقی در افراد ایجاد می كند.

تنظیم اهداف زندگی

یكی دیگر از فعالیت هایی كه به انسان احساس امنیت و رضایت خاطر می دهد تعیین و تنظیم اهداف زندگی است كه نیاز به توجه خاص دارد.چنانچه فرد اهداف زندگی خود را نشناسد دچار بی هدفی, كسالت و ناامیدی و درماندگی می شود, چنانچه اهداف غیر واقع بینانه ای برای زندگی خود تعیین كند, نمی تواند به آن اهداف دست یابد و دچار خشم, پرخاشگری, یاس و ناامیدی می شود.

فعالیت اول مشاور در زمینه عوامل روانی زندگی سالم:

به منظور تعیین اهداف مناسب, قابل دست یابی و واقع بینانه, مشاور می تواند از مراجعان بخواهد كه در گروههای چند نفری اهداف زندگی خود را بنویسند, در رابطه با هر یك از آنها با یكدیگر بحث كنند و سپس هر فرد اهداف خود را نام ببرد. سپس مشاور آنها را به این مطلب راهنمایی كند كه اهدافی مثل موفقیت تحصیلی, رضایت خانواده, فرد سالمی برای اجتماع بودن, اهداف كلی هستند و اهداف بلند مدت نامیده می شوند.

احترام

یكی از نیازهای مهم دیگر انسان, نیاز به احترام است. دو كانون و منبع وجود دارد:

۱- احترام به فرد

۲- احترام فرد به خودش كه عزت نفس نام دارد.

نیاز به احترام از سوی دیگران نه تنها ایراد ندارد بلكه یكی از نیازهای روانی طبیعی انسان است و به دنبال پیروی از قواعد و هنجارهای اجتماعی, پیشرفت, موفقیت, فعالیت های سالم و برخورداری از سبك زندگی سالم به دست می آید.

فعالیت دوم مشاور در زمینه عوامل روانی زندگی سالم :

در اینجا مشاور می تواند با یك سوال, ذهن مراجعان را به سوی نحوه كسب احترام از سوی دیگران جلب كند و سپس با سوال های هدایت كننده ذهن آنها را به طرف فعالیت هایی كه احترام را به فرد افزایش می دهد نزدیك كند.

مشاور در اینجا مراجعان را به موضوعات زیر راهنمایی كند و در مورد هر یك بحث گروهی كنند.

جلب احترام دیگران با فعالیت های ناسالمی مانند:

- سیگار كشیدن

- رفتارهای خطرناك: رانندگی های تند و بی ملاحظه, كتك كاری و در گیر شدن با دیگران

- مصرف مواد

- مصرف الكل

- رفتارهای بی بند و بارانه

- تا دیر وقت در بیرون از منزل ماندن

- بی توجهی به قوانین و مقررات

- بی توجهی به بزرگترها

- آرایش و لباس نامناسب(چه در مردان و چه در زنان)

عزت نفس

یكی از عوامل بسیار مهم در رفتار سالم, عزت نفس است. بسیاری از نوجوانان و جوانان به علت ضعف در عزت نفس به رفتارهای نا سالم و آسیب های اجتماعی روی می آورند.عزت نفس عبارت است از احساس ارزشمند بودن. این حس از مجموع افكار, احساس ها, عواطف و تجربیات فرد در طول زندگی ناشی می شود.عزت نفس هنگامی بوجود می آید كه نیازهای ابتدایی زندگی فرد به نحو مناسبی ارضا شده باشند. كودكان و نوجوانان زمانی از عزت نفس زیاد بهرمند می شوند كه بتوانند, احساسات مثبتی را به كمك عوامل زیر تجربه كنند:

- همبستگی: این احساس زمانی تجربه می شود كه نوجوان از پیوندهای مهم زندگی خود راضی باشند.

- بی همتایی: این احساس هنگامی بوجود می آید كه نوجوان بتواند صفات یا ویژگیهایی را كه موجب تفاوت و تمایز او از دیگران بشود, بشناسد و به آنها احترام بگذارد.

- قدرت: احساس قدرت وقتی بوجود می آید كه نوجوان بداند منابع, فرصت و قابلیت آن را دارد كه بر شرایط زندگی خویش اثر بگذارد.

- الگوها: نوجوان به مدد الگوهای انسانی, فلسفی و عملیاتی, مدل هایی برای خویش فراهم می كند تا او را در استقرار ارزش های آنها معنی دار , هدفها, آرمانها و معیارهای شخصی كمك كند.

به عبارت دیگر عزت نفس عبارت است از شناسایی خود (خود پندارنده) و ارزش گذاردن به آن .

عوامل موثر در عزت نفس قوی عبارتند از:

۱- خود آگاهی و شناسایی خود

۲- ارزش گذاردن به هر آنچه كه هست

۳- باور به بی همتایی و بی نظیر بودن خود

وظیفه مشاور در ارتقاء عزت نفس آن است كه برای مراجعان روشن سازد كه قضاوت در مورد ارزشمندی خود را از تفاوت هایی كه با دیگران دارند جدا كنند.

فعالیت سوم مشاور در زمینه عوامل روانی زندگی سالم:

مشاور سخنرانی در مورد تفاوت های فردی انجام می دهد. برای مراجعان روشن می سازد كه همه انسانها با یكدیگر متفاوتند. هیچ كس وجود ندارد كه شبیه دیگری باشد فردی یك و بی نظیر است, انسانها موجوداتی منحصر به فرد هستند. تا بحال كسی در دنیا به وجود نیامده كه شبیه دیگری باشد. در آینده هم كسی مثل و مانند دیگری متولد نخواهد شد پس هر فرد تك, منحصر به فرد و بی نظیر است. مشاور روشن می سازد كه متفاوت بودن بد یا خوب نیست.

انسان یك اثر بی نظیر

فعالیت چهارم مشاور در زمینه عوامل روانی زندگی سالم:

برای اینكه مراجعان بهتر متوجه منحصر به فرد بردن خود شوند مشاور فعالیت زیر را انجام می دهد.یك صفحه كاغذ برداشته و از افراد گروه می خواهد كه روی انگشت شست خود را با خودكار سیاه كنند(یا از استمپ استفاده كنند) و بعد افراد شست خود را روی صفحه می زنند تا اثر انگشت آنها ثبت شود و بعد می خواهد نفر بعد این كار را انجام دهد. سپس مشاور اثر انگشت ها را به آنها نشان می دهد تا خوب دقت كنند و می پرسد آیا دو اثر انگشتی هستند كه شبیه هم باشند؟ آیا دو نفر وجود دارند كه اثر انگشتان آنها مثل هم باشد؟ پس آدمها تك, بی نظیر و منحصر به فرد هستند. آیا تفاوت بین اثر انگشت ها به معنی بد بودن است؟

شباهت ها و تفاوت ها

فعالیت پنجم مشاور در زمینه عوامل روانی زندگی سالم:

مشاور از افراد گروه می خواهد كه خوب به یكدیگر نگاه كنند سپس آنها را به گروههای دو تایی تقسیم می كند و پس از آن می خواهد كه هر یك از زوج ها خوب به هم نگاه كرده و شباهت های همدیگر را یادداشت كنند. بعد از تكمیل این قسمت مشاور از آنها می خواهد حالا یك بار دیگر به هم نگاه كنند و این بار تفاوت های همدیگر را بنویسند. سپس هر یك از افراد شباهت ها و تفاوتهای خود را با یار خود با صدای بلند می خوانند. پس از آن مشاور نتیجه گیری می كند كه همه ما با هم شباهت و تفاوت هایی داریم. ولی آیا این شباهت و تفاوت ها با خوب یا بد بودن ما ارتباط دارد؟

اسم و فامیل و...

فعالیت ششم مشاور در زمینه عوامل روانی زندگی سالم:

برای آشنایی بیشتر افراد گروه با شباهت ها و تفاوتهایی كه با یكدیگر دارند, مشاور برگه ( اسم, فامیل) را به آنها می دهد و می گوید حالا بیایید (اسم, فامیل) جدیدی بازی كنیم. سپس برگه را به آنها می دهد و ۱۵ دقیقه فرصت می دهد تا هر كسی علائق خود را در برگه بنویسد. پس از آن هر فرد, برگه تكمیل شده خود را با صدای بلند می خواند و بقیه گوش می دهند. مشاور شباهت ها و تفاوت های افراد گروه را با یكدیگر مقایسه می كند و می گوید " همانطور كه در اثر انگشت تك و منحصر به فرد هستیم در علائقمان نیز بی نظیر هستیم"

---