ورزشکاران سوژه مستندسازان

پس از پروین نوبت به دایی رسید

«در جشنواره «کن» فیلم مستندی دیدم که درباره زین الدین زیدان بود و به لحاظ سینمایی بسیار فیلم قابل تاملی محسوب می شد. پس از دیدن این فیلم فکر کردم که چرا سینمای ما نباید به شخصیت های ورزشی و چهره های تاثیرگذار بپردازد؟» نقی نعمتی مستندسازی که توانسته برنده جایزه جشنواره لوکارنو شود با بیان این جملات توضیح داده که چرا به فکر ساختن مستندی درباره زندگی «علی دایی» افتاده است. مستندسازی درباره ورزشکاران مشهور یک کار کاملاً متداول در کشورهای دیگر به ویژه اروپایی ها محسوب می شود و تا به امروز چندین و چند فیلم مستند با موضوع زیدان، مارادونا، پله، محمدعلی کلی و ... ساخته شده است که شبکه پنجم سیما نیز طی یکی دو سال گذشته چند نمونه از این فیلم های مستند را در چارچوب یک سریال هفتگی که دوشنبه شب ها پخش می شد به نمایش درآورد. نمایش فیلم زیدان و مارادونا نشان داد که تماشای یک مستند سینمایی درباره یک ورزشکار تا چه اندازه می تواند برای بینندگان حتی آنهایی که فوتبال را به صورت حرفه یی دنبال نمی کنند جذاب باشد. به نظر می رسد مستندسازان ایرانی هم به این نتیجه رسیده اند که شخصیت های ورزشی می توانند سوژه های بسیار مناسب و بکری برای آنها باشند و پس از تولید یک مستند درباره علی پروین توسط محمدرضا شریفی نیا و مجید توکلی این بار نوبت نقی نعمتی است تا به سراغ دیگر اسطوره فوتبال ایران علی دایی برود.

مطمئناً شخصیت علی دایی با آن ویژگی ها و ابعاد گوناگون سوژه بسیار مطلوبی برای هر مستندسازی است. شخصیت دایی تنها در حرفه ورزشی او خلاصه نمی شود، اینکه چطور یک مهندس متالورژی از تیم های فوتبال سر در می آورد و چرا بهترین گلزن تاریخ بازی های ملی تا سن ۲۴ سالگی یک بازیکن گمنام بوده مواردی است که می تواند به این مستند جذابیت های قابل توجهی بدهد.

دایی در طول زندگی بالا و پایین های بسیاری دیده، یک روز به انحای مختلف مورد حمله و انتقاد قرار گرفته و چند روز بعد در قواره یک فاتح به تمامی انتقادها پایان داده و به همین علت است که نعمتی گفته با توجه به ابعاد مختلف زندگی علی دایی برای ساخت این مستند یک سال وقت نیاز دارد. البته هنوز ساخت این مستند نهایی نشده و کارگردان منتظر جواب مثبت دایی است تا این پروژه بزرگ را کلید بزند. دایی در این سال ها نشان داده در برقراری رابطه خوب با جامعه هنری توانایی بسیار بالایی دارد و از طرفی با توجه به همشهری بودن نعمتی و دایی و مهم بودن این نکته برای کاپیتان سابق تیم ملی ایران، شانس نعمتی برای به توافق رسیدن با همشهری مشهورش بسیار زیاد است.

در این میان آنچه که می تواند این مستند و دیگر مستندهایی از این جنس را کامل و جامع کند داشتن آرشیو کاملی از گذشته این شخصیت هاست. در فیلم زیدان مشاهده می شد که حتی تصاویری از دوران کودکی این بازیکن و بازی های او در سنین جوانی اش هم وجود داشت و کارگردانانی که قصد دارند چنین فیلم های مستندی بسازند باید به این نکته توجه کنند که چنین تصاویری این نوع فیلم ها را هم برای علاقه مندان به ورزش و هم برای دیگر بینندگان جذاب خواهد کرد. در واقع سوابق همکاری ورزشکاران به ویژه فوتبالیست ها با هنر هفتم ثابت می کند بهترین زمینه برای استفاده از ورزشکاران مشهور در عرصه سینما همین تولید فیلم های مستند است.

حداقل در ایران مشاهده شده که حضور ورزشکاران به عنوان هنرپیشه و ساخت فیلم سینمایی درباره ورزشکاران مشهور تا به حال با موفقیت همراه نبوده. فیلم فوتبالیست ها که با حضور علی پروین، حمید استیلی و چند فوتبالیست دیگر ساخته شد و فیلم تختی نمونه هایی است که هیچ کدام با توفیق قابل توجهی روبه رو نشدند. اگر نقی نعمتی این پروژه جالب را شروع کند با توجه به توانایی های این کارگردان باید منتظر باشیم تا یک مستند تماشایی درباره زندگی دایی ببینیم و با ابعاد گوناگون شخصیت این ورزشکار پرآوازه آشنا شویم.

مهدی زعیم زاده