دوست ندارم اسمم سر زبان ها باشد

رضا میركریمی سینماگر خوش صحبتی است حتی اگر با موضعی سرسختانه و نوعی دلخوری قبلی حاضر به صحبت شود و تا پایان گفت وگو هم سعی كند این فاصله را حفظ كند اما اهمیت گفته های میركریمی در موقعیت فعلی اوست موقعیتی كه خودش هم آن را تائید می كند و می گوید می خواهد در این جایگاه كمكی به سینمای ایران كند

رضا میركریمی سینماگر خوش صحبتی است حتی اگر با موضعی سرسختانه و نوعی دلخوری قبلی حاضر به صحبت شود و تا پایان گفت وگو هم سعی كند این فاصله را حفظ كند. اما اهمیت گفته های میركریمی در موقعیت فعلی اوست موقعیتی كه خودش هم آن را تائید می كند و می گوید می خواهد در این جایگاه كمكی به سینمای ایران كند.

او حالا هم مورد اعتماد مدیران سینمایی است و هم انتخاب اول سینماگران برای تصدی بالاترین سمت خانه سینما. جایی كه یكی از حساس ترین دوره های خود را سپری می كند و در گذر از شرایط فعلی اش نیاز به مدیریتی هوشمندانه دارد. شاید برای گذر از این دوران میركریمی بهترین انتخاب باشد. هرچه باشد به گفته دوستانش جاه طلبی های زیادی دارد كه این روزها به شدت به درد سینمای ایران می خورد. این گفت وگو درباره فعالیت های اخیر میركریمی و موقعیت فعلی او انجام شده است .

● نام «رضا میركریمی» این روزها در محافل سینمایی و رسانه ها زیاد دیده و شنیده می شود. مدیریت چند پروژه ساخت فیلم كوتاه در زمینه های مختلف و عضویت در هیات مدیره خانه سینما تقویت كننده این حضور زیاد هستند. چه شد ناگهان این قدر پركار شدید.

▪ از اتفاقی كه افتاده متاسفم. معمولا ترجیح می دهم در حیات حرفه ای و سینمایی خودم به اندازه جایگاهی كه دارم مطرح شوم و نه بیشتر. به نظرم در گسترده به نظر رسیدن فعالیت های فعلی من، زمان و شرایط نقش زیادی دارد. در واقع حجم اندك فعالیت در بخش های دیگر سینمایی باعث شده تا فعالیت های من بزرگ جلوه كند. در حالی كه كار من اصلا تهیه كنندگی نیست و مجموع شرایطی كه پیش آمد سبب شد احساس كنم می توانم زمانم را برای تولید فیلم های كوتاهی درباره چند موضوع واحد اختصاص دهم. فكر هم می كنم كه این مجموعه فیلم ها یك قدم كوچك و بسیار ناقص است كه در آینده باید توسط دیگران تكمیل شود.

در مورد هر كدام از پروژه های ساخت فیلم های كوتاه درباره موضوعات مختلف، نكاتی مطرح است. مثلا جای بعضی كارگردانان شناخته شده خالی است و می شد برای رسیدن به تركیبی رویایی نام چند نفر دیگر را به فهرست اضافه كرد.

در مورد پروژه فرش، طراح اصلی آقای منوچهر محمدی به پیشنهاد مركز ملی فرش بود. شورایی هم متشكل از نمایندگان مركز ملی فرش، آقای محمدی و من اسامی كارگردانان را انتخاب كردیم و نظر خودم این بود كه تعداد بیشتری در این طرح شركت داشته باشند. به هر صورت نظرات سفارش دهنده هم باید در انتخاب عوامل لحاظ می شد و البته تمام تلاشمان را كردیم تا همه دوستانی كه می توانستند در پروژه حضور داشته باشند، به نوعی جذب شوند.

اگر هم الان كسی در فهرست نیست به این معنی نیست كه توانایی و دانش و قابلیت حضور در این پروژه را نداشته و هیچ وقت هم این ادعا مطرح نشده كه انتخاب شدگان بهترین تركیب هستند. به هر صورت هر كاری نواقصی دارد و من طرح ها و ایده آل هایی برای این پروژه ملی داشتم كه به دلیل محدودیت های مالی سفارش دهندگان دستیابی به وضعیت مطلوب را مشكل می كند.

● تجربیات قبلی سینمای ایران در زمینه كار گروهی چندان موفق نبودند. نمونه مشخصش پروژه كیش بود كه خاطرات تلخش هنوز باقی است. با این پیش زمینه چگونه باز هم ریسك ساخت این گونه فیلم ها را قبول كردید

▪ اجرای این گونه پروژه ها حتی در مجموعه های منظمی مانند هالیوود و سینمای اروپا، بسیار مشكل است اما به هر حال باید وارد كار شد و مشكلات را با تمهیدات و ظرافت هایی حل كرد. اگر غیر از این باشد نباید وارد هیچ كاری شد. من فكر می كنم در پروژه فرش، توانستیم پروژه را با كمترین اصطكاك و كیفیت مطلوب اداره كنیم. اصلا اسامی فیلمسازانی كه با سلایق متنوع و بسیار متفاوت و اختلاف سلیقه فراوان در این پروژه كنار هم قرار گرفتند، بی سابقه است. نكته دیگر درباره انجام پروژه فرش این است كه زمان برای انجام یك كار گروهی حول محور یك موضوع ملی فراهم بود و بسیاری از فیلمسازان نسبت به حضور در این پروژه علاقه نشان دادند.

عرضه فیلم های مجموعه فرش قرار است به چه شكلی باشد صحبت های مختلفی هم درباره این موضوع شنیده می شود.

در این زمینه هم نمونه تجربه شده ای نداریم. می شود به شكل های مختلف عمل كرد اما قرار است شورایی درباره چگونگی عرضه فیلم ها تصمیم گیری كند. شیوه ای كه الان شانس زیادی دارد این است كه برای عرضه بین المللی، فیلم ها را به صورت جداگانه و بخش بخش در قالب یك DVD با كتابچه ای در كنار آنها عرضه كنیم. در زمینه پخش داخل هم امیدواریم با هماهنگی هایی كه انجام می شود و رسیدن به موقع فیلم هایی كه هنوز ساخته نشده اند، اولین نمایش عمومی در جشنواره فیلم فجر باشد. شكل مورد نظر ما در صورت موافقت مسئولان جشنواره نمایش هر فیلم كوتاه قبل از نمایش فیلم های بلند در بخش های اصلی جشنواره است.

● چند فیلم پروژه فرش هنوز ساخته نشده اند

▪ ساخت چهار فیلم از این مجموعه هنوز شروع نشده و ما منتظریم تا فعالیت ها و فیلم های فعلی سازندگان این چهار فیلم به پایان برسد و ما بلافاصله ساخت این فیلم ها را آغاز كنیم.

درباره پروژه های دیگر چطور مثلا در پروژه سینماگران و سینمای ایران باز هم جای چند سینماگر شاخص خالی است. در حالی كه حضور و تاثیر آنها در سینمای ایران مشخص و غیرقابل انكار است.

در پروژه سینماگران نیز تقریبا همین روال فرش طی شده است. من تلاش كردم نگاه جامعی داشته باشم و سینماگر مطرحی فراموش نشود. ولی تعدادی از دوستان خود تمایل به حضور مقابل دوربین نداشتند و به رغم تمام رایزنی ها علاقه ای به ساخته شدن فیلم از خود نداشتند. در مورد تعداد دیگری از دوستان سینماگر هم پیدا كردن سرمایه گذار برای ساخت فیلم برایشان مشكل بود و در واقع نیاز به این است كه با گذشت زمان و دیده شدن فیلم ها، پروژه جا بیفتد. از طرف دیگر در انتخاب سینماگران هدف دیگری داشتم. اینكه طیف وسیعی از سینماگران با سلایق گوناگون و در زمینه های مختلف كاری در فهرست باشند. الان به جرات می توانم بگویم كه جذاب ترین فیلم های ما در این مجموعه مربوط به سینماگرانی است كه شاید به نظر می رسید می توانستند در لیست اولیه جایی نداشته باشند و یا كمتر معروف و منتسب به بخش فرهنگی سینما باشند. اعتقاد دارم اگر قرار به ثبت تاریخی و حفظ و بیان جامع تمام تاریخ سینمای ایران برای آیندگان باشد، آنها نیز باید حضور داشته باشند. این توضیح هم ضروری است كه مدیریت پروژه ساخت فیلم درباره مفاخر علمی و فرهنگی به عهده من نیست. من تنها به عنوان مشاور در آن حضور دارم و مسئولیت اصلی به عهده آقایان محمود داودی و جواد نوروزبیگی است. چون این پروژه در این دفتر انجام می شود، بسیاری آن را به نام من تمام می كنند.

در میانه مدیریت همین پروژه ها، موضوع عضویت در هیات مدیره خانه سینما هم پیش آمد و همین بر حجم اخبار پیرامون شما اضافه كرد.

من این كارها و فعالیت ها را برای رسیدن به ریاست هیات مدیره خانه سینما انجام ندادم و همین حالا هم با وجود اینكه دوستان به من لطف داشتند و مرا به این سمت انتخاب كردند، نمی توانم وقت زیادی برای این كار بگذارم. علت اصلی آن هم، این است كه در دوره ای قرار دارم كه برای ساخت فیلم جدیدم تلاش می كنم و می ترسم كه به كارم لطمه وارد شود.

به هر صورت شما با میل و اراده خودتان، كاندیدای عضویت در هیات مدیره خانه سینما شدید.

من نماینده كانون كارگردانان بودم و در واقع شورای مركزی كانون این تكلیف را برایم معین كرد كه به عنوان كاندید كارگردانان برای عضویت در هیات مدیره در انتخابات شركت كنم. با وجود آنكه در یك جلسه سه ساعته اسامی بسیاری را به دوستان پیشنهاد دادم تا جایگزین من كنند اما با استدلال هایی نهایتا مجبور به پذیرش نامزدی شدم.

● چرا چنین استدلال هایی برای قانع كردن شما انجام می شود و اصولا اصرار زیادی برای پذیرفتن مسئولیت به شما صورت می گیرد. این به خاطر موقعیت فعلی شما نیست

▪ شاید من در موقعیتی هستم كه می توانم كاری برای برون رفت خانه سینما از وضع موجود انجام دهم و دوستان فكر می كنند مورد اعتماد بسیاری از سینماگران قرار دارم و البته اگر چنین چیزی واقعا وجود داشته باشد بسیار خوشحال كننده است و در واقع نتیجه سعی و تلاش خود را برای برقراری ارتباط با دوستان سینمایی در زمینه های مختلف گرفته ام. البته به تنهایی كاری از دست من ساخته نیست و خوشبختانه حضور اعضایی پرتوان در هیات مدیره جدید می تواند زمینه های انجام فعالیت های مثمرثمر را به رغم محدودیت های زیاد فراهم كند.

من فكر می كنم این تصور درباره موقعیت شما ناشی از تعامل و اعتماد مدیران سینمایی به فعالیت هایتان هم هست. در واقع حالا رضا میركریمی به جایگاهی رسیده كه می تواند عامل ارتباط سینماگران با مدیران باشد.

نمی توانم در این مورد قضاوت كنم. چیزی كه بیش از همه نگرانم می كند، این میزان لطف اعضای خانه سینما است و اینكه آیا ابزاری برای پاسخگویی به خواسته های آنها در شرایط فعلی وجود دارد آیا خانه سینما به عنوان تشكلی جدی و حرفه ای، سازماندهی مناسبی برای احقاق حقوق اعضا و اجرای برنامه های خود دارد ترجیح می دهم تمام دوستان كه با خوش بینی ایده آل های بزرگی را برای خانه سینما ترسیم می كنند كمی واقع بین باشند و زمان و امكانات و فضای لازم برای تغییر وضع موجود را در نظر بگیرند.

● بسیاری برای خانه سینما كاركردهای گوناگونی فراتر از آنچه تا به حال عمل كرده قائل هستند. مثلا عده ای در نگاه عالی كاركردهای خانه سینما را تا حد نهادی كه بتواند پروانه نمایش هم صادر كنند می بینند. هیات مدیره جدید قرار است تا چه میزان پیگیر این خواسته ها و كاركردهای اینچنینی باشد

▪ دقیقا به این موضوعات فكر كرده ایم. ما هیچ تشكلی در حوزه فرهنگ به مانند خانه سینما نداریم كه تجمع تمام نیروی انسانی فعال آن حوزه باشد. خانه سینما با چنین اعضا و توانی آیا نباید نقشی در تدوین برنامه های سینمای ملی و استراتژی های كلان آن داشته باشد این در حالی است كه چون سینما در سال های اخیر حوزه بسیار حساسی شده و مرتب از بخش های دیگر مدیریتی كشور مورد بازخواست قرار می گیرد، ما مرتب در حال اثبات خودمان هستیم. به دلیل نگرانی های موجود درباره سینما نزد مدیران زمانی طول می كشد تا ما بتوانیم خودمان را ثابت كنیم و حوزه كاری خودمان را با كمترین نظارت اداره كنیم.

دستیابی به این حالت فعلا زمان زیادی می طلبد اما می توانیم در زمینه های دیگر مدیریتی و نظارتی سینما تاثیرگذار باشیم مانند پیگیری طرح تشكیل شورای عالی استاندارد سینمای ایران برای دفاع از حقوق مصرف كنندگان محصولات سینمایی. شورایی كه بر مبنای یك معیار شخصی به امتیازدهی فیلم ها بپردازد و در واقع سطح كیفی آنها را برای مخاطبان مشخص كند. قطعا هم خانه سینما بهترین محل برای شكل گیری چنین شورایی است چون محل تجمع حرفه ای ترین سینماگران كشور است. این طرح می تواند منشاء بسیاری از خدمات مانند فراهم كردن زمینه ها برای ورود سینمای كشور به بازارهای خارجی و كمك به جلوگیری از قاچاق آثار سینمایی شود. چون بسیاری از این فیلم ها به دلیل صدابرداری و تدوین در استودیوهای غیراستاندارد سر از بازار قاچاق درمی آورند. در واقع بخشی از این طرح ناظر به حفظ و حراست از فیلم ها است.

این طرح هم به نظر می رسد از طرح های چالش برانگیز باشد.

به هر صورت هر حركتی كه قرار باشد انجام شود تبعاتی دارد و هیچ طراحی هم موفق نمی شود مگر با همكاری دیگران. اگر معاونت سینمایی به این طرح اعتماد كند و حتی حمایت های خود را موكول به زمان اكران و براساس امتیازدهی این شورا نماید می توان امیدوار بود كه كم كم موقعیت حرفه ای افراد جدی گرفته می شود و سینما به سطح استانداردی می رسد. در صورت اجرای این طرح فیلمی كه از اعضای شناخته شده خانه سینما و یا اعضای حرفه ای استفاده كرده امتیاز بالاتری می گیرد. در حال حاضر انبوه فیلم ها با كیفیت پایین سطح سلیقه تماشاگران را تنزل داده و آنها را به ساده پسندی عادت داده است.

ضمن اینكه ما نباید انتظار داشته باشیم كه شورای صدور پروانه نمایش به این موارد اهمیت دهد. وظیفه اصلی این شورا، حراست از شئون و ارزش های نظام یا در شكلی خوش بینانه جلوگیری از تهاجم فرهنگی است و فرصت رسیدگی به استاندارد و سطح كیفی فیلم ها را ندارد. البته این طرح یكی از كارهایی است كه می تواند انجام شود. بسیاری از مسائل دیگر از جمله امنیت شغلی و بیمه بیكاری وجود دارد كه همچنان معضلی حل نشده در خانه سینما هستند. در واقع باید كاری كرد كه عضویت در خانه سینما برای افراد منزلت و هویت خاصی را به همراه داشته باشد وگرنه باز هم با شرایطی مشابه سال های قبل روبه رو خواهیم شد.

گفت وگو با رضا میركریمی

بابك غفوری آذر

---