پنجشنبه, ۴ بهمن, ۱۴۰۳ / 23 January, 2025
۹ آذر ۱۳۵۰ جزایر سه گانه خلیج فارس تحت حاکمیت ایران قرار گرفتند
در روز ۹ آذر ۱۳۵۰ هجری شمسی، به دنبال ورود نیروهای دریایی ارتش ایران به جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک این جزایر پس از ۸۰ سال بار دیگر تحت حاکمیت ایران قرار گرفت.
در سال ۱۶۰۲ میلادی بود که صفویان توانستند پرتغالیها را شکست داده و حاکمیت ایران را بر خلیج فارس و جزایرش برقرار سازند. این حاکمیت تا ۱۷۲۰ میلادی ادامه داشت. پس از صفویان در مرزهای ایران بویژه در خلیج فارس آشفتگی بسیاری بوجود آمد اما با ظهور کریمخانزند شرایط بار دیگر تثبیت شد. با این حال در پی ظهور ابرقدرتهایی چون شوروی و انگلیس و بعضا فرانسه در قرون ۱۸ و ۱۹ میلادی که با ضعف و ناتوانی حکومتهای حاکم بر ایران همراه شد، ایران هرگز نتوانست از نظر حقوقی حق خود را بر مرزهایش به اثبات برساند.
در سال ۱۹۳۴ با قرار و مدارهای محرمانه، شیخ راسالخیمه پرچم خود را در حضور ایرانیان پایین کشید، اقدامی که با اعتراض بریتانیا مواجه شد. با این حال مدتی بعد جزایر قشم و هنگام هم از انگلستان پس گرفته شد. در مقابل این شرایط بریتانیا مانع از گشایش دفاتر دولتی ایران در این سه جزیره شد. در سال ۱۸۱۱ میلادی جزایر قشم و هرمز در پی صدور فرمانی از سوی فتحعلیشاه قاجار به سیدسلطان ابن احمد واگذار شد.
در سال ۱۸۸۷ میلادی بود که برای اولین بار انگلستان بر این جزایر ادعای حاکمیت کرد. در سال ۱۹۰۳ میلادی در پی نگرانی از نفوذ شوروی در منطقه که به دنبال عقد قراردادی میان این کشور با ایران تشدید شده بود، بریتانیا سه جزیره را بدون آگاهی دولت ایران به شیوخ قاسمی شارجه بخشید و در ژوئن همین سال فرماندار هندی انگلیس به شیوخ قاسمی دستور داد که پرچم خود را در این سه جزیره بر پا کنند.
پس از اشغال انگلیسی - شارجهای این جزایر، مالکیت و حاکمیت انگلیس بر این جزایر مجددا مطرح شد و این ادعا در ۱۹۲۳، ۱۹۲۶ و ۱۹۲۷میلادی هم تکرار شد. با این حال نیروهای ایرانی با این جزایر همچنان مثل بخشی از خاک کشور برخورد کردند و از آن جمله در سال ۱۹۲۷ طی بازدید دورهای از این سه جزیره، یک قایق عربی را در آبهای ابوموسی توقیف کردند.
در ۱۹۲۸ میلادی آشکار شد که هیچ پرچمی که معرف هویت باشد در این سه جزیره برافراشته نیست. در همین سال بود که دولت ایران به جامعه ملل شکایت برد و خواستار بازگرداندن این سه جزیره شد و در پایان همین سال سه جزیره را اشغال کرد.
این اقدام با اعتراض بریتانیا مواجه شد اما ایران اعلام کرد که این اقدام طبق مقررات بینالمللی صورت گرفته است. در سال ۱۹۲۹ ایران مجددا تهدید کرد که موضوع مالکیت این جزایر را به جامعه ملل میبرد ولی بریتانیا این موضوع را نپذیرفت. یکسال بعد وزارت جنگ ایران اعلام کرد که پرچم بریتانیا در سه جزیره برافراشته شده است.
شرایط به همین شکل ماند تا اینکه در سال ۱۹۴۹ شایع شد که ایران پرونده جزایر سهگانه را به سازمان ملل متحد خواهد برد. در ۱۹ مه همین سال دولت ایران حقوق خود را در بخش فلات قاره اعلام کرد اما فعالیت خاص دیگری انجام نشد تا اینکه حدود ۴ سال بعد یعنی در سال ۱۹۵۳ همزمان با دوره نخستوزیری دکتر محمد مصدق یک رزمناو ایرانی گروهی را در ابوموسی پیاده کرد و گزارش رسید که ایران سرگرم تدارک نیرو جهت اشغال کامل سه جزیره است، شایعهای که باعث شد نیروی هوایی بریتانیا تا چند هفته پرواز شناسایی انجام دهد. در سال ۱۹۶۱ میلادی که با دوره نخستوزیری دکتر علی امینی همزمان بود هم یک فروند هلیکوپتر در تنب بزرگ فرود آمد که دو نفر آمریکایی جزو مسافرینش بودند.
یکسال بعد دولت اسدالله علم موفق شد که جزیره سیری را پس بگیرد. حدود ۴ ماه بعد سفارت انگلستان اعتراض شیخ راسالخیمه را به اطلاع ایران رساند. اعتراضی که سپتامبر همان سال با پاسخ محکم ایران همراه شد که حاکمیت خود را مجددا یادآور میشد.
در سال ۱۹۶۸ میلادی رایت، سفیر انگلیس در تهران به دربار رفت و گفت: «در خصوص بحرین مذاکرات هم اکنون شروع شده با این هدف که نظرات دولت ایران تامین شود.... و جزایر قطعا به ایران داده خواهد شد.» اینچنین بود که تا سال ۱۹۷۱ میلادی ایران سیاست دوستانه خود را با امیرنشینها ادامه داد. در سال ۱۹۶۸ میلادی بود که حکومت بریتانیا اعلام کرد نیروهای خود را از شرق سوئز خارج خواهد کرد و پس از این امنیت خلیجفارس به عهده دولتهای منطقه قرار خواهد گرفت.
در هشتم ماه مه ۱۹۸۱ میلادی یک سخنگوی دولت ایران گفت: «به کشتیهای جنگی دستور داده شده که هر هواپیمای خارجی را بر فراز جزایر بزنند.» بریتانیا اعتراض کرد که هیچ پرواز تهدیدآمیزی نشده است. در همین سال اشغال این سه جزیره نظر جهانیان و اعتراض اعراب را به خود جلب کرد و حاکم شارجه به اشغال مشترک ابوموسی رضایت داد.
در ۲۹ نوامبر ۱۹۸۱ میلادی یعنی هفت ماه بعد، تفاهم میان انگلیس و شارجه از یکسو و ایران از سویی دیگر بدینگونه بود که نه ایران و نه شارجه از ادعای خود بر ابوموسی صرفنظر نخواهند کرد و هیچیک ادعای دیگری را نمیپذیرد، بدین صورت تفاهم بصورت زیر صورت میگیرد:
۱- نیروهای ایرانی وارد ابوموسی خواهند شد و نواحی مورد توافق بر روی نقشه را اشغال خواهند کرد.
۲- ایران بر نواحی تحت کنترل خود پرچمش را خواهد برافراشت.
۳- شارجه بر باقی جزیره صلاحیت کامل خواهد داشت و پرچمش را خواهد افراشت.
۴- ایران و شارجه حدود آبهای سرزمینی جزیره را در ۱۲ مایلی، مطابق قانون آبهای سرزمینی ایران میپذیرند.
۵- موافقتنامهای در مورد کمک مالی ایران به شارجه به امضا خواهد رسید.
بدینترتیب در تاریخ ۹ آذر ۱۳۵۰ برابر با ۳۰ نوامبر ۱۹۷۱ میلادی، نیروهای ایرانی در سه جزیره پیاده شده و مورد استقبال نماینده شیخ شارجه قرار گرفتند. اینچنین بود که پس از هشتاد سال جدایی، جزایر تنب بزرگ، کوچک و ابوموسی مجددا تحت سلطه ایران قرار گرفتند و پرچم ایران بر فراز بلندترین قله ابوموسی به اهتزاز در آمد.
این خبر را امیرعباس هویدا نخستوزیر وقت در جلسه علنی مجلس شورای ملی اعلام کرد. . پس از سخنان هویدا، الموتی و فضلالله صدر رهبران فراکسیونهای اقلیت و اکثریت در تایید گزارش نخستوزیر نطق کردند و مجلس به اتفاق آرا گزارش دولت را تصویب کرد.
فتح جزایر سهگانه از سوی نیروهای ایرانی با موضع منفی برخی کشورهای منطقه مواجه شد. آنچنان که چند کشور به همین دلیل از ایران به سازمان ملل متحد شکایت بردند. شورای امنیت سازمان ملل متحد در نهم دسامبر ۱۹۷۱ میلادی تشکیل جلسه داد تا به شکایت عراق، لیبی، یمن جنوبی و الجزایر در مورد اشغال این جزایر توسط ایران رسیدگی کند.
سرانجام پس از سخنرانی شاکیان، ایران اعلام کرد که «اشغال این جزایر یک امر داخلی است» و شکایت را رد کرد. در نهایت ابی فرح نماینده سومالی پیشنهاد کرد که بایستی شکایت به کناری نهاده شود تا اوضاع آرام شود و با موافقت اکثریت اعضای شورا این ادعا یا شکایت تا ۱۹۹۲ میلادی مسکوت ماند.
منبع: تاریخ ایرانی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست