آیا مردان سالمند باید تستوسترون مصرف کنند؟

مردان با گذشت سال‌های زندگی دست‌کم با دو واقعیت ناخوشایند روبه‌رو می‌شوند: افزایش قطر شکم و کاهش میزان تستوسترون. اغلب ما از خطرات بزرگ شدن شکم آگاهیم اما آیا کاهش تستوسترون …

مردان با گذشت سال‌های زندگی دست‌کم با دو واقعیت ناخوشایند روبه‌رو می‌شوند: افزایش قطر شکم و کاهش میزان تستوسترون. اغلب ما از خطرات بزرگ شدن شکم آگاهیم اما آیا کاهش تستوسترون (هورمون جنسی مردانه) هم عوارضی دارد؟ ...

پژوهشی که اخیرا در اجلاس سالانه متخصصان غدد در آمریکا منتشر شد، نشان داد مردانی که میزان تستوسترون در آنها پایین است، نسبت به هم‌ردیفان‌ خود با میزان طبیعی تستوسترون ۳۳ درصد بیشتر در معرض خطر مرگ هستند. آیا این یافته‌ها به معنای آن است که باید برای این مردان از درمان جایگزین با تستوسترون استفاده کرد؟ اگرچه مصرف مکمل‌های تستوسترون از دهه ۱۹۹۰ در آمریکا رشدی انفجاری داشته است، خانم گیل لافلین، استادیار پزشکی پیشگیری و خانواده در دانشگاه کالیفرنیای سن‌دیه‌گو و سرپرست این تحقیق در این مورد چندان مطمئن نیست. او در مصاحبه‌ای به پرسش‌های رایج در این زمینه پاسخ می دهد.

در مورد میزان پایین تستوسترون و مشکلات بهداشتی مربوط به آن چه چیزهایی هست که بیشتر مردان از آن ناآگاهند و باید آگاه باشند؟

ـ مردان سالمندی که دچار کمبود تستوسترون هستند، میل جنسی کمتر، انرژی کمتر، توانایی کمتر برای تمرکز و میزان پایین‌تری از تراکم استخوانی را دارند. آنها همچنین دچار تجمع چربی در اطراف قسمت میانی بدن می‌شوند و در معرض خطر بالاتر مقاومت به انسولین، سندرم متابولیک و دیابت هستند.

در بررسی ما با در نظر گرفتن سایر عوامل خطرزا، مردان با میزان پایین‌تر تستوسترون نسبت به افرادی با تستوسترون طبیعی ۳۳ درصد بیشتر در معرض خطر مرگ قرار داشتند. البته توجه داشته باشید میانگین سنی افراد مورد بررسی ما ۷۱ سال بود، یعنی این مردها در گروه سالمندان قرار داشتند.

و شما از این یافته‌ها شگفت‌زده شدید؟

ـ شگفت‌زده؟ نه! چون ما انتظار خاصی نداشتیم و بی‌سوگیری تحقیق کردیم. میزان پایین تستوسترون با ایجاد شماری از بیماری‌ها در مردانی که زمینه قبلی ایجاد آن را نداشته‌اند، مانند دیابت همراه است. مردانی که دچار بیماری عروق تغذیه کننده قلب یا عروق کرونری هستند نیز میزان تستوسترون پایین‌تری دارند بنابراین ما می‌دانیم که میزان تستوسترون با این بیماری ارتباط دارد. البته ما هنوز مطمئن نیستیم که کاهش احتمال بقا در مردان با تستوسترون پایین به همین علت باشد.

آیا در جهت مقابل، افراد با میزان بالای تستوسترون نیز احتمال بقای بیشتری دارند؟

ـ نکته بسیار مهمی است. ما شاهدی نیافتیم که داشتن میزان بالاتر تستوسترون اثری حفاظتی داشته باشد. به عبارت دیگر در مردهای با میزان تستوسترون بالا جمعیت خطر مرگ تفاوتی با میزان میانگین وجود نداشت.

اخیرا پزشکان به طور فزاینده‌ای برای مردانی که میزان تستوسترون آنها پایین است، مکمل‌های تستوسترون تجویز می‌کنند. آیا پژوهش‌ها از دادن تستوسترون اضافی حمایت می‌کنند؟

ـ ما پیشنهاد نمی‌کنیم که مردان در سنین بالا مصرف تستوسترون را آغاز کنند- حتی آنهایی که میزان تستوسترون‌شان پایین است ـ ما به‌طور قطعی نمی‌دانیم که آیا مصرف تستوسترون مکمل مفید و بی‌خطری باشد. ما در حال جمع آوری اطلاعات هستیم. در حال حاضر کارآزمایی بالینی کنترل‌ شده و تصادفی با تعداد نمونه کافی و با قدرت آماری کافی برای نتایج معنادار در این زمینه انجام نشده است.

آیا برای چنین مردانی توصیه‌ای عملی هم دارید؟

ـ بله، کم کردن چربی‌های اضافی در اطراف شکم و کمر ممکن است به افزایش تستوسترون بینجامد. چاقی مرکزی با میزان پایین تستوسترون ارتباط دارد و نشان داده شده است که مردان دچار چاقی مرکزی وقتی روی رژیم‌های کاهنده وزن قرار داده می‌شوند، میزان تستوسترون در آنها افزایش می‌‌یابد. ولی در حال حاضر ما نمی‌دانیم چرا. جالب این است که چاقی مرکزی در مردان با کاهش میزان تستوسترون همراه است، در حالی که چاقی مرکزی در زنان با افزایش میزان تستوسترون همراهی دارد.

و شما اعتقاد دارید که مردان دارای میزان پایین تستوسترون که دچار چاقی اطراف شکم و کمر هستند، می‌توانند تا حدی میزان آن را کنترل کنند؟

ـ بله، می‌توانند. این امر به شرطی ممکن است که آنها تغییراتی در شیوه زندگی‌شان بدهند؛ یعنی کاری که همه ما می‌خواهیم انجام دهیم، ورزش بیشتر و تغذیه مناسب‌تر و کم کردن چربی‌های قسمت میانی بدن. با انجام این کارها بسیاری از سیستم‌ها در بدن آنها بهبود پیدا می‌کند که میزان تستوسترون تنها یکی از آنهاست.

حدود ۳۰ درصد مردان در تحقیق شما تستوسترون پایین داشتند. به نظر می‌رسد که در بالای ۵۰ ساله‌ها کاهش تستوسترون نسبتا شایع باشد؛ این طور نیست؟

ـ درست است. تستوسترون با افزایش سن به طور کلی کاهش می‌یابد. بسیاری از کارشناسان معتقدند در حوالی ۶۰ سالگی حدود ۳۰ درصد مردان نقصان تستوسترون دارند و در آنها علایمی مانند کاهش انرژی، خستگی، ناتوانی در تمرکز، کاهش میل جنسی ظاهر ‌می‌شود. در حال حاضر پژوهش‌های بسیاری در این زمینه در جریان است و البته آنچه مورد نیاز است یک کارآزمایی بالینی بزرگ با کنترل دارونما است تا در آن آثار استفاده از مکمل‌های تستوسترونی به آزمون گذاشته شود.

منبع: مایوکلینیک