کابوس زمین سبز

پارگی رباط صلیبی در فوتبال, چرا

پارگی رباط صلیبی مشکلی است که همواره دامنگیر ورزشکاران و به خصوص فوتبالیست‌ها بوده است. در این میان فوتبالیست‌های ایران به دلایلی همواره با این مشکل دست و پا می زنند و لیگی نیست که بگذرد و رباطی پاره نشود. پارگی رباط صلیبی به کابوس زمین سبز معروف است. ماه ها دوری از میادین فوتبال و تمرینات سخت و مشقت بازگشت به زمین بعد از دچار شدن به مصدومیت پارگی این رباط از یک طرف و از طرف دیگر مخارج سنگینی که باشگاهها متحمل می‌شوند طعم تلخ این کابوس را به ورزشکاران مصدوم می چشاند.

سیامک صدیق‌آزادی - فوق تخصص فیزوتراپ ورزش و بدنسازی از آکادمی بین‌المللی علوم ورزشی از هلند طی یادداشتی به خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، به علت و راه‌های پیشگیری و درمان پارگی رباط صلیبی پرداخته است.

واژه رباط صلیبی (Anterior Cruciate Ligament-ACL ) در بین ورزشکاران بخصوص بازیکنان فوتبالیست واژه ایی آشناست. این رباط بی دلیل لقب کابوس زمین سبزرا بخود اختصاص نداده است. بازیکنانی که این معضل گریبانگیرشان شده است طعم تلخ این کابوس را تجربه کرده و آن را به زودی فراموش نخواهند کرد. ماه ها دوری از میادین فوتبال و تمرینات سخت و مشقت بازگشت به زمین بعد از دچار شدن به مصدومیت پارگی این رباط از یک طرف و از طرف دیگر مخارج سنگینی که باشگاهها متحمل میشوند از جمله دلایلی است که باعث شده تا محققان در سالهای اخیر تحقیقات گسترده ای را در ضمینه رباط های صلیبی انجام دهند.

از جمله تحقیقات بعمل آمده در این مورد مربوط به وظیفه این رباط ، نحوه مصدومیت آن و روش‌های پیشگیری این معضل می باشد که تنها در یک مورد محققان جملگی در آن تفاهم دارند و آن هم وظیفه این رباط میباشد.

پس از مطالعه تحقیقات متعدد بعمل آمده در مورد دلایل مصدومیت این رباط متاسفانه بدلیل پیچیدگی مکانیزم تخریب (گستردگی عوامل متعددی به نظیر نوع کفش، زمین بازی، آمادگی بازیکن، نحوه بدنسازی و ... که در تخریب این رباط میتوانند شراکت داشته باشند) نمی توان از یک عامل اصلی بعنوان مجرم شماره یک نام برد.

درکل نوع مصدومیت این رباط به دو دسته تقسیم شده:

۱) مصدومیت غیر کنتاکتی (بدون تماس با بازیکن مقابل)

۲)مصدومیت های کنتاکتی (بعد تماس با بازیکن مقابل)

بدلیل غیر قابل پیشگیری بودن مصدومیت حاصله از برخورد با بازیکن دیگر من فقط به مصومیت های غیر برخوردی اشاره خواهم کرد.

● نقش فیزیوتراپ تیم

فعالیت نادرست هر یک از اعضاء بدن که نقشی در کنترل کاهش سرعت یکباره بدن در حین بازی را دارند میتواند ریسک مصدومیت رباط آ.س.ال را بالا ببرد. سفتی عضلات ساق پا، ضعف عضلات همسترینگ، سفتی عضله ایلیوپسوآس، ضعف عضلات شکم از جمله دلایلی هستند که به هنگام کاهش سرعت یکباره بدن باعث وارد شدن فشار مضاعف برروی رباط آ.س.ال شده و احتمال مصدومیت آن را میتوانند بالا ببرند. اعتقاد من براین است که فیزیوتراپ تیم میتواند این ضعف ها را با روش های پیگیری کند. چک آپ های دوره‌ای بازیکنان می‌توانند کمک موثری در این راه باشند.

● نقش مربی بدنساز

از عوامل پارگی رباط آ.س.ال فاکتور آمادگی بدنی از جمله فاکتورهای مهمی است که میتواند بر روی این مصدومیت تاثیربگذارد. در این مورد مطالعات و تحقیقات بعمل آمده نشانگر آن است که با اجرای تمرینات خاص (پیشگیری) می توان شانس مصدومیت به پارگی این رباط را کاهش داد. این تمرینات که بنابه توصیه محققان حداقل ۱۵-۲۰ دقیقه طول می کشد و شامل حرکات درتی، پلیومتریک و بالانس می باشد.

توصیه بر این است که در طی هر هفته حد اقل ۲ جلسه تمرکز خاصی بر روی این تمرینات گذاشته شود. در ضمن قابل تذکر است که تنوع در این تمرینات و غیر قابل پیش بینی بودن تمرین و جهت حرکت در این نوع تمرینات از جمله فاکتورهای موثر در پیشرفت این تمرینات محسوب میشوند. چراکه نه تنها تمرین عضلات برای بالا بردن کیفیت قدرتی آنها بلکه رفلکس و سرعت واکنش عضله به فرمان دریافتی از مرکز اعصاب حرکتی نیز سهم بسزایی در پیشگیری مصدومیت و پارگی این رباط را دارد. با تمرینات واکنشی میتوان دیواره های اعصاب حرکتی (غلاف های آکسنی) را به مرور زمان ضخیم تر کرد. این کار باعث تسریع پیام رسانی اعصاب حرکتی خواهد شد و قدرت واکنش بازیکن به یک موقعیت از پیش تعیین نشده را بالا خواهد برد. به این صورت سنسورهای موجود در اعضای حرکتی اطلاعات مورد نیاز را از مرکز اعصاب حرکتی به موقع به اعضای حرکتی می رساند تا بدون وقفه واکنش مورد نیاز صورت بگیرد.

بنابراین تا حد ممکن بازیکنان را با تمرینات متنوع که میکسی از سرعت، قدرت، جهش، بالانس و... میباشد آشنا کنید.

● نقش پزشک تیم

درقلب رفتارهای فیزیکی بستری از فیزیولوژی قرار دارد که نادیده گرفتن آن تمامی زحمات از پیش کشیده را به باد خواهد داد. بدن بازیکن بر اثر فشارهای وارد شده در طی تمرینات و یا مسابقه ها تحت تغییرات فیزیولوژیکی قرار میگیرد که در طی آن بدن در واکنش به نیاز های خود شروع به تخریب بافت های عضلانی میکند تا به انرژی مورد نیاز خود دست پیدا بکند. پس از این تخریب بدن شروع به دوباره سازی میکند (ریکاوری) . این دوباره سازی تنها تحت شرایطی ویژه صورت می پذیرد. محیا نکردن این شرایط باعث ریکاوری ناقص و حتی انباشتگی فرسودگی بافت (از جمله عضلات) میشود. بنابراین حتی اگرسرتا پا مسلح به تمرینات پیشرفته بدنسازی شویم اما اصول ریکاوری صحیح را ندیده بگیریم مطمئنا در مقطعی از فصل ناخواسته به ویروس مصدومیت خوش آمد خواهیم گفت.

پزشک تیم با جمع آوری اطلاعات لازمه مربوط به خصوصیات فیزیولوژیکی بازیکنان و مونیتور کردن تغییرات بعمل آمده پس از تمرینات و مسابقه ها می تواند از ریسک گریبانگیر شدن بازیکنان به مصدومیت هایی از قبیل پارگی رباط آ.س.ال بکاهد.

در کنار تحقیقات بعمل آمده در مورد فاکتورهای فیزیکی و فیزیولوژیکی به تاثیرات کیفیت زمین بازی (چمن طبیعی یا مصنوعی) و نوع کفش استفاده شده نیز اشاره شده که به نظر میرسد که این عوامل شاید تاثیرگذار باشند ولی باعث پارگی این رباط نمیتوانند باشند. چراکه اگر بازیکن در سطح آمادگی ایده آل و برتر خود باشد رباط صلیبی آ.س.ال آخرین عضوی خواهد بود که تحت فشار و ریسک مصدومیت قرار خواهد گرفت. بعبارت دیگر اگر ترمز ماشین به خوبی کار نکند و شما برای ایستادن ماشینتان پی در پی مجبور به استفاده از ترمز دستی بشوید بدون شک ترمز دستی دیر یا زود دچار اصطحلاک شده و از کار در خواهد آمد چراکه ساختار ترمرز دستی برای استفاده مکرر نبوده ودراصل برای کاستن سرعت از آن استفاده نمیشود. رباط های صلیبی نیز همانند ترمز دستی برای مواقعی ساخته شده اند که دستگاه عضلانی ما قادر به کنترل ومهار کردن نیروهای وارده به زانو نیستند.

در عین حال رعایت اصول یادآوری شده از چک آپ های دوره ای تا تمرینات پیشرفته و تغذیه و ریکاوری صحیح هیچکدام به ما این گارانتی را نمیدهند که بازیکنان ما گرینبانگیرپارگی این رباط نخواهند شد. تنها گارانتی کاهش درصد احتمال رویارویی با این کابوس زمین سبز می باشد.