ماجراهای دیدنی «آقای خط»

مجموعه آقای خط اولین بار در سال ۱۹۷۱ از شبکه تلویزیونی RAI ایتالیا پخش شد

«آقای خط» یک مجموعه انیمیشن موفق ایتالیایی است که خالق آن کارتونیست سرشناس این کشور اروپایی اوسوالدو کاواندولی است. آقای خط چند سال است از شبکه‌های مختلف تلویزیون کشور ما پخش می‌شود.

یکی از مشخصه‌های اصلی مجموعه آقای خط، کوتاه بودن اپیزودهای مختلف آن است. هر اپیزود این مجموعه بین دو، سه دقیقه طول می‌کشد.

طی چند سال اخیر، ۹۰ اپیزود این مجموعه تولید شده است. منتقدان تلویزیونی در حال حاضر از آقای خط به عنوان یک انیمیشن «کالت» تلویزیونی اسم می‌برند. لقب کالت از سوی منتقدان هنری به آن دسته از فیلم‌ها یا مجموعه‌هایی اطلاق می‌شود که در زمان نمایش سر و صدای زیادی ایجاد می‌کنند و بعدا تبدیل به محصولاتی می‌شوند که یکسری طرفدار پر و پا قرص پیدا می‌کنند.

مجموعه‌هایی مثل «پیشتازان فضا» هم در زمره کارهای کالت تلویزیونی هستند. مجموعه آقای خط اولین بار در سال ۱۹۷۱ روی آنتن رفت و بلافاصله با استقبال فراوان تماشاگران ایتالیایی روبه‌رو شد. محبوبیت و موفقیت مجموعه در این کشور اروپایی، توجه شبکه‌های تلویزیونی بقیه کشورهای این قاره را به خود جلب کرد و مدت زمان زیادی نگذشت که تمام تماشاگران تلویزیونی در کشورهای مختلف جهان با شخصیت اصلی ماجرا و ماجراجویی‌های وی آشنا شدند.

شبکه تلویزیونی RAI ایتالیا که آقای خط را تولید و پخش کرد، به واسطه این مجموعه و یکی، دو کار موفق خانوادگی دیگر در دهه ۷۰ میلادی تبدیل به یکی از موفق‌ترین شبکه‌های تلویزیونی ایتالیا شد. این شبکه در فاصله سال‌های ۱۹۷۱ تا ۱۹۸۶، به صورت مدام اپیزودهای مختلف آقای خط را پخش کرد.

کاواندولی که کارگردانی تمام اپیزودهای مجموعه را به عهده داشت، نویسنده فیلمنامه‌های آنها هم بود. تهیه‌کنندگان مجموعه می‌گویند تلویزیون‌های بیش از ۵۰ کشور بزرگ جهان طی این سال‌ها، میزبان آقای خط بوده است.

تمام اپیزودهای مجموعه در حال حاضر به صورت DVD هم در بازارهای هنری به فروش می‌رسد. کاواندولی که متولد سال ۱۹۲۰ است، در سال ۲۰۰۷ و در سن ۸۷ سالگی درگذشت.

وی که دوران کودکی و نوجوانی سختی داشت، به کمک آقای خط هم به شهرت خوبی رسید و هم زندگی مرفهی را تجربه کرد. او در تمام دوران فعالیت هنری خود، فقط همین یک مجموعه را نوشت و کارگردانی کرد و اثر هنری دیگری را به نام خود ثبت نکرد.

کوتاه‌بودن زمان نمایش هر اپیزود مجموعه، از یک نظر به کمک آن آمد. بسیاری از شبکه‌های تلویزیونی در کشورهای مختلف جهان از آقای خط به عنوان یک میان‌پرده سرگرم‌کننده استفاده کردند و آنها را در لابه‌لای برنامه‌های مختلف خود به نمایش گذاشتند، اما حتی در این حالت هم آقای خط، استقلال خود را حفظ کرد و به عنوان یک برنامه و مجموعه مستقل معرفی شد.

در پس‌زمینه مجموعه، یک صدای خاص به گوش می‌رسد که توسط فرانکو گودی خلق شد و مورد توجه تماشاگران آن قرار گرفت.

نکته: یکی از موفقیت‌های کلان «آقای خط» این بود که به‌عنوان یکسری کار کوتاه جذاب، حتی روی پرده سینما هم نمایش داده شد. اپیزودهای آقای خط سال‌های ۱۹۷۲ و ۱۹۷۳ موفق به دریافت جوایزی از جشنواره‌های انسی و زاگرب شدند

یک نکته مهم و جالب توجه است که منتقدان تلویزیونی همیشه در رابطه با آقای خط بیان می‌کنند، این است که با آن که این انیمیشن در ۹۰ اپیزود تهیه و پخش شده، اما در عین ۲۲۵ اپیزود آن هم وجود دارد و در یکسری کشورها با این تعداد اپیزود به نمایش درآمد!

علت تفاوت رقم و تعداد اپیزودهای آقای خط در کشورهای مختلف جهان این است که فصل اول آن در ابتدای تولید دارای تعدادی اپیزود چهار دقیقه‌ای بود. بعدها این اپیزودها تبدیل به چند اپیزود یک دقیقه‌ای شدند. این نکته باعث شد تعداد اپیزودهای مجموعه تا حد زیادی بیشتر از ۹۰ قسمت اصلی آن بشود!

خط اصلی قصه مجموعه درباره مردی است ـ که با نام آقای خط شناخته می‌شود ـ که بیشتر شبیه یکسری خطوط کج و معوج است. او در یک خط مستقیم راه می‌رود و خودش جزئی از این خط و خطوط است. این شخصیت در اپیزودهای مختلف مجموعه با موانع و مشکلاتی روبه‌رو شده و برخورد می‌کند که باید به آنها غلبه کند.

در این مواقع، او دست به دامان کارتونیست سازنده خود می‌شود. خالق آقای خط، دست مردی است که چهره‌اش دیده نمی‌شود (این دست یک آدم واقعی یعنی خود کاواندولی است و نه یک عکس یا تصویر انیمیشنی) و قلمی در دست دارد. دست با قلم، یک راه‌حل برای آقای خط ترسیم می‌کند و حالا این آقای خط است که باید راه خود را پیدا کرده و به موفقیت احتمالی دست پیدا کند. آقای خط بعضی وقت‌ها از دست خالق خود ناراحت و عصبانی می‌شود و حتی شکایت و گله‌گذاری هم می‌کند!

منتقدان تلویزیونی به رابطه بین آقای خط و خالق او اشاره می‌کنند و آن را وجه متمایزکننده آن از بقیه انیمیشن‌های تلویزیونی می‌دانند. در عین حال، برخی از آنها به شباهت این رابطه با انیمیشن کوتاه سال ۱۹۵۳ «دانی اردکه» محصول کمپانی برادران وارنر اشاره می‌کنند.

در این انیمیشن کوتاه هم رابطه نزدیکی بین شخصیت اصلی قصه (اردک)‌ با خالق انیماتور آن چاک جونز وجود دارد. اما فرق این دو انیمیشن در این است که آقای خط یک کار دنباله‌دار بود (که هر بار رابطه بین خالق و مخلوق قصه مورد بحث قرار می‌گرفت)‌، ولی انیمیشن چاک جونز یک کار کوتاه بود که دنباله‌ای برای فروش نداشت.

یکی از موفقیت‌های کلان آقای خط این بود که به‌عنوان یکسری کار کوتاه جذاب، حتی روی پرده سینما هم نمایش داده شد. بسیاری از سالن‌های سینما در کشورهای مختلف، اپیزودهای این مجموعه انیمیشنی را به‌عنوان فیلم کوتاه و قبل از تبلیغ آگهی فیلم‌های آینده خود نمایش دادند. اپیزودهای مختلف آقای خط سال‌های ۱۹۷۲ و ۱۹۷۳ موفق به دریافت جوایزی از جشنواره‌های اروپایی انسی و زاگرب شدند. آقای خط و طراحی خاص آن طی چند دهه گذشته الهام‌بخش بسیاری از هنرمندان در رشته‌های مختلف هنری شده است.

در تمام این سال‌ها و قبل از مرگ کاواندولی، از او خواسته شد فصل‌های تازه‌ای از مجموعه‌ انیمیشنی خود را تولید و کارگردانی کند. اما وی زیر بار این درخواست نرفت و با پرکاری در این رابطه مخالف بود.

وی عقیده داشت ارزش بالای هنری هر کاری در این است که در امر تولید و ساخت آن افراط صورت نگیرد. آخرین باری که وی به کار طراحی شخصیت معروف و محبوب خود پرداخت، اندکی قبل از مرگ بود. او این شخصیت را در آن زمان به چند آگهی تبلیغاتی برای یک بانک قدیمی قرض داد.

IMDB

مترجم: کیکاووس زیاری