سینما زیر بار افزایش هزینه ها

بررسی مشکلات سینما طی ۳ سال گذشته به روایت تهیه کنندگان

سال دیگر همین موقع‌ها محمود احمدی‌نژاد و اعضای کابینه‌اش دیگر مسوولیتی در قبال اتفاق‌هایی که در حوزه هنر و سینما افتاده است ندارند. آنان دیگر می‌شوند مسوولان سابق که در مقابل هیچ چیزی پاسخگو نیستند شاید به روال این مدت. چند نام در این دوران بیش از همه به یاد خواهد ماند و بس. مسوولانی که شاید به گوشه‌ای بروند و فقط برای اعلام نظرها به میدان بیایند یا مانند مسوولان قبلی سینمایی همچون جعفری جلوه و محمود اربابی مدام بگویند نه ما هیچ اظهارنظری نمی‌کنیم. مسوولان قبلی درباره هیچ اتفاقی سخن نگفتند نه ماجرای سنتوری، نه ماجرای نامه در بایگانی مانده یا نمانده خانه سینما و فیلم‌هایی که مهر توقیف بر آن خورده شد. در دولت نهم گفته شد که ساخت فیلم‌های سینمایی نسبت به دوره قبلی از ۷۵ عنوان به ۱۰۰ عنوان رسیده و افزایش ۱۵‌درصدی داشته است. اکنون نیز وزیرفرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گوید: «در سال ۸۴ که ابتدای دولت نهم محسوب می‌شد، در حوزه نمایش خانگی ۴۰‌میلیون نسخه فیلم‌ تکثیر و در سال ۹۰ این آمار به ۲۵۰‌میلیون نسخه رسید. در واقع این میزان تولید و توزیع بیش از پنج برابر شده است.» اما آمار رسمی می‌گوید ۴۵‌درصد کاهش مخاطب آن هم امسال در سینماها داشته‌ایم. در طول یک ماه فقط چهار فیلم به مرحله فیلمبرداری رسیده‌اند. گفته می‌شود برای اکران فیلم‌ها به صاحبانشان پول داده می‌شود.

اما رییس سازمان سینمایی تاکید دارد که چون عده‌ای حالشان خوب نیست فکر می‌کنند حال سینما هم خوب نیست. در این روزها هر اتفاق کوچکی تبدیل به بحران می‌شود از ساخت فیلم لاله تا اکران عیدفطر تا ندادن و دادن مجوز و... .

این بار به سراغ جای خالی نام‌های بزرگ نرفته‌ایم که در طول این سه سال اخیر فیلمی نساخته‌اند نام‌هایی که جای خالی‌شان مدام بیشتر می‌شود اگر قبل‌تر بهمن فرمان‌آرا بود، اینک نوبت به مسعود کیمیایی و داریوش مهرجویی هم رسیده که فیلمنامه‌های‌شان به دلیل ضعف یا مسایل دیگر مجوز ساخت نگیرد. این بار به سراغ فیلم‌های توقیفی هم نرفته‌ایم، به سراغ فیلم‌های فاخر که با بودجه‌های کلان ساخته می‌شوند هم نرفته‌ایم. این‌بار به سراغ تهیه‌کنندگان رفتیم. در خبرآنلاین درباره فیلم‌های روی پرده گزارشی از درآمد و هزینه‌ها منتشر شده است. ۹۶ سالن سینما در تهران، هفت فیلم روی پرده داشتند. این هفت فیلم جمعا ۲۱۸ روز است که اکران شده‌اند و با توجه به هزینه‌ چهار‌میلیارد و ۶۵۵‌میلیون تومانی برای تولید این فیلم‎ها، کمتر از نیمی از هزینه‌ای که صرف تولید آنها شده برگشته است. فارس نوشت در سال گذشته اکثر فیلم‌هایی که روی پرده نقره‌ای سینما رفتند، نتوانستند هزینه تولید فیلم خود را از گیشه سینما تامین کنند، چه برسد به اینکه سودی هم ببرند! سینمای ما در پایان سال ۹۰ یعنی در پایان بیش از سه دهه از فعالیتش پس از انقلاب با مشکل اقتصادی ناشی از تغییر فضای اقتصادی جامعه مواجه شده است. اگر نگاه دقیقی به آمار فروش فیلم‌ها در سال گذشته و پنج ماه ابتدای سال بیندازیم، این معضل به وضوح خودنمایی می‌کند. در سال گذشته حدود ۷۰ فیلم توانستند در گروه‌های مختلف از جمله پنج گروه سینمایی، آزاد و مخاطب خاص رنگ پرده به خود ببینند، اما از این میان ۳۷ فیلم کمتر از ۵۰۰‌میلیون تومان در تهران فروش داشتند. در حالی که متوسط هزینه تولید یک فیلم بین ۴۰۰ تا ۶۰۰‌میلیون تومان در سال گذشته و امسال حدود یک‌میلیارد تومان است. در نهایت فیلم‌های امسال در اکران هزینه تولیدشان را هم درنیاوردند.اگر نگاهی به آمار فروش فیلم‌ها در سال گذشته داشته باشیم به وضوح خواهیم دید اکثر فیلم‌هایی که در نیمه دوم سال اکران شدند کمتر از ۵۰۰‌میلیون تومان در سینماهای تهران فروختند و نتوانستند با اقبال مواجه شوند.

سال گذشته شاید فقط به تعداد انگشتان یک دست فیلم‌های پرفروش داشتیم که توانستند با مخاطب ارتباط خوبی برقرار کنند. این بار به سراغ تهیه‌کننده‌ها رفته‌ایم. آنانی که ساخت فیلم‌هایشان در گرو مبالغی است که می‌توانند در اختیار یک فیلم سینمایی بگذارند. می‌خواستیم بدانیم وقتی فیلم‌ها هیچ فروشی ندارند آنان چطور فیلم می‌سازند و در این سه سال چقدر تفاوت هزینه به خاطر مسایل مختلف از جمله حذف یارانه‌ها، بالارفتن نرخ تورم و حتی تغییر دستمزدها پیش آمده است. متاسفانه خیلی از مسایل درباره ساخت فیلم‌های سینمایی هم چون راز می‌ماند. قرار نیست کسی حتی به صورت حداقلی آن را در اختیار دیگران قرار دهد. به همین دلیل برخی نکته‌ها که مهم بود همچون دستمزدها به صورت تقریبی بیان شد. اما یک نکته بیش از هرچیزی به چشم می‌خورد هر فیلم سینمایی حداقل باید ۵/۲ برابر هزینه‌هایش فروش داشته باشد تا بتواند یک فیلم موفق باشد. به این ترتیب با نگاهی به فیلم‌های متعددی که ساخته و اکران شده‌اند به یک نکته می‌رسیم اکنون یک سینمای ورشکسته داریم. سینمایی که نیاز به حضور تماشاگر دارد تا دوباره برخیزد، نیاز به کارگردانانی دارد که بتوانند آنان را به خود جلب کنند.