بحران چاقی در دنیای امروز غوغا می کند

نگاهی به زیان های جسمی سندرم متابولیک

از اثرات منفی چاقی نیز زیاد شنیده‌ایم. یکی از همین اثرات منفی «سندرم متابولیک» است که طبق تعریف ( IDF)

International Diabetes Federation در سال ۲۰۰۶، چنانچه شخصی به چاقی مرکزی مبتلا باشد و دو علامت از علایم زیر را همزمان داشته باشد، به این بیماری مبتلا است:

- فشارخون بالا (سیستولیک> ۱۳۰‌میلی‏متر جیوه و دیاستولیک> ۸۵ میلی‏متر جیوه)

- عدم تحمل گلوکز/مقاومت به انسولین (گلوکز پلاسما در حالت ناشتا> ۱۰۰ میلی‏گرم در دسی‏لیتر)

- افزایش چربی بدن (تری‏گلیسرید> ۱۵۰ میلی‏گرم در دسی‏لیتر)

- کلسترول LDL بالا (و کاهش کلسترول HDL به کمتر از ۴۰ میلی‏گرم در دسی‏لیتر)

آیا اضافه‌وزن دارید؟ آیا چاق هستید؟ آیا به چاقی یا اضافه‌وزن فقط به عنوان چیزی نگاه می‌کنید که باعث می‌شود از زیبایی و تناسب اندام‌تان کاسته شود و نتوانید هر لباسی را بپوشید یا به اثرات زیان‌آور آن روی بدن هم فکر کرده‌اید؟ می‌توانید با رفتن به سایت

www.nhlbisupport.com/bmi‌‌شاخص توده بدن خود را حساب کنید و بفهمید که آیا واقعا چاق هستید یا اضافه وزن دارید؟

بحران چاقی در دنیای امروز غوغا می‌کند. گمان نمی‌کنم کسی وجود داشته باشد که از منابع گوناگون اطلاع‏رسانی مثل رادیو، تلویزیون، روزنامه‌ها، وب یا سیستم اطلاع‌رسانی سینه به سینه، از مضرات چاقی نشنیده باشد. شیوه زندگی در عصر تکنولوژی و سرعت ما را وادار می‌کند که همه کارهای فیزیکی را که نیاکان‌مان انجام می‌دادند و به واسطه همان فعالیت‌های بدنی سالم می‌ماندند، کنار بگذاریم و آنها را به دستگاه‌ها واگذار کنیم. سندرم متابولیک که با نام‌های دیگری مثل سندرم متابولیک X، سندرم کاردیومتابولیک، سندرم X، سندرم مقاومت به انسولین و سندرم Reaven

(برگرفته از نام Reaven Gerald) نیز نامیده می‌شود، مجموعه‌ای از چندین اختلال است که با چاقی هم مرتبطند و همراه با هم، باعث افزایش ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی و دیابت می‌شوند.

البته بیماران لزوما همه علایم گفته‏ شده را ندارند، اما زمانی‌که دو علامت یا بیشتر همراه با هم در شخصی وجود داشته باشد، مجموعه این مشکلات با هم سندرم متابولیک گفته می‌شود. تشخیص سندرم متابولیک به دلیل اینکه خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‏-عروقی، سکته، دیابت نوع دو، بیماری‏های کلیوی و غیره را بالا می‌برد، دارای اهمیت است. هدف اصلی درمان این سندرم هم کاهش ریسک بیماری قلبی و دیابت است.

افرادی که به سندرم متابولیک مبتلا هستند، نسبت به افراد غیرمبتلا دو برابر به بیماری‌های قلبی و پنج برابر به دیابت مبتلا می‌شوند. اما بسیاری از مردم هنوز با این واژه نسبتا جدید، آشنا نیستند. تاریخچه اصطلاح «سندرم متابولیک» به اواخر دهه ۱۹۵۰ باز می‌گردد اما کاربرد عمومی آن از اواخر دهه ۱۹۷۰ به دنبال یافتن ریسک‏فاکتورهای مرتبط با دیابت گسترش یافت. فاکتورهای مهم تاثیرگذار در بروز این بیماری که اکثرا هدیه دنیای مدرن امروزی هستند، شامل استرس، وزن بالا و چاقی، افزایش سن، کم‏تحرکی، ژنتیک و اختلالات اندوکرین (مثلا سندرم تخمدان پلی‏کیستیک در زنان در سن باروری) هستند.

OECD مقایسه‌ای را از سال ۱۹۹۶ تا سال ۲۰۰۳ میان جمعیت‌های با شاخص توده بدن یا BMI بالای ۳۰ انجام داد. نتایج این مقایسه نشان داد که در میان کشورها، آمریکاییان بیشترین تعداد افراد با شاخص توده بدنی بالای ۳۰ و ژاپنی‌ها کمترین تعداد افراد را دارند. به همین دلیل از هر پنج آمریکایی یک نفر به سندرم متابولیک مبتلاست و شیوع آن با افزایش سن نیز بیشتر می‌شود. کمترین مبتلایان به این سندرم نیز در کشور ژاپن وجود دارند. (گفتنی است ماموریت OECD ارتقای سیاست‌هایی است که سلامتی اقتصادی و اجتماعی مردم سرتاسر دنیا را بهبود بخشند.)

به هرحال اولین روش درمانی برای این بیماری تغییر سبک زندگی است. مثلا تغییر رژیم غذایی و بیشتر کردن تحرک. با این وجود، اگر سه تا شش‌ماه تلاش برای اصلاح ریسک‏فاکتورها برای بهبود کافی نبود، معمولا درمان دارویی تجویز می‌شود. معمولا اختلالاتی که مجموعا سندرم متابولیک را ایجاد کرده‌اند، به صورت جداگانه درمان می‌شوند. (مثلا داروهای مدر و مهارکنندگان ACE برای درمان فشارخون، داروهای کلسترول برای کم کردن سطح کلسترول LDL و تری‏گلیسریدها، داروهایی برای کاهش مقاومت به انسولین مثل مت‏فورمین)، البته سازمان غذا و داروی آمریکا، این نوع درمان را تایید نکرده است. اخیرا مرکز جراحی متابولیک و کاهش وزن اعلام کرده است که انجام جراحی‌ برای کاهش وزن (مثلا جراحی میانبر زدن روده) در برطرف‌سازی دیابت بیمارانی که شاخص توده بدنی ۳۵ و بیشتر دارند، بسیار موثر است: در این مرکز مشاهده شده که دیابت بیش از ۸۰ درصد بیمارانی که جراحی بای‏پس روده را انجام داده‌اند، به سمت بهبودی پیش رفته است. اثر این جراحی‌ها بر دیابت طی چند روز مشاهده می‌شود و به کاهش وزن بستگی ندارد. اگرچه هنوز مکانیسم زمینه‌ای چنین اثری کاملا مشخص نشده است اما تصور می‌شود که انجام عمل روی این بیماران تاثیر شگرفی بر مشکلات متابولیکی آنها دارد. اعتقاد بر این است که هورمون‌های روده نقشی اساسی در این روند دارند و هر تغییر در این محیط، سبب نتایجی می‌شود که به لحاظ بالینی مشاهده‌پذیر است.

با توجه به این بررسی‌ها، این مرکز اکنون در حال تحقیق روی اثر جراحی کاهش وزن در میان بیمارانی با شاخص توده بدن بین ۳۰ تا ۳۵ است. دانشمندان این مرکز امیدوارند با انجام جراحی متابولیک، این اثرات منفی را کاهش دهند تا کیفیت زندگی بیماران بهبود یابد و مشکلات طولانی مدت بیماران کاهش یابد. از آنجا که هنوز اثرات طولانی‌مدت جراحی بر بیماران با وزن بدنی کمتر مشخص نشده است، این تحقیقات با احتیاط کامل انجام می‌شوند.

www.getbetterhealth.

ترجمه: مژگان آستانه