مهارت های مالی برای کودک

سه اصل اساسی مدیریت مالی که می توانید به فرزندان خود آموزش دهید

کد خبر: DEN-۷۴۰۹۵۲ تاریخ چاپ: ۱۳۹۲/۰۴/۲۷ منبع: روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۲۹۷۰

آموزش مدیریت مالی به کودکان وظیفه‌ای سنگین است. در دنیایی که هر روز همه ما دچار اشتباهات (گاهی اوقات خطرناک) مالی می‌شویم و برای انجام امور مالی نیازمند راهنمایی و کمک هستیم، کودکان به طریق اولی به راهنمایی نیازمندند.

خوشبختانه آموزش امور مالی به کودکان کاری است که اگر زمان و دقت کافی برای آن صرف کنیم، سریع نتیجه می‌دهد. بسیاری از این آموزش‌ها، مهارت‌هایی است که همه ما هر روز آنها را استفاده می‌کنیم؛ لذا نیازی نیست که شما برای آموزش مالی آنها متخصص امور مالی باشید. مهم این است که شما مهارت‌ها و اصول اساسی را به آنها یاد بدهید: خودداری، پس‌انداز، برنامه‌ریزی خودداری:باید اصولی بر رفتار مالی و اقتصادی کودکان حاکم باشد. یکی از این اصول این است که آنها یاد بگیرند که به‌رغم خواسته‌ها و آرزوهایشان و برخلاف همه تبلیغاتی که از تلویزیون پخش می‌شود، آنها نمی‌توانند همه چیز‌های را که می‌خواهند داشته باشند. آنها باید یاد بگیرند که بین نیازهای ضروری و خواسته‌های غیرضروری خود تمایز بگذارند. آنها باید یاد بگیرند که اقتصاد و زندگی اقتصادی یعنی چگونه با استفاده از منابع مالی محدودی که دارند، نیازهای نامحدودشان را برطرف کنند؛ لذا بخشی از فرایند تربیتی آنها این است که یاد بگیرند چگونه میان نیازها و خواست‌هایشان اولویت‌بندی کنند و از برخی از آنها چشمپوشی کنند.

چگونه این مهارت‌ها را به کودکمان بیاموزیم؟ آنها این مهارت‌ها را از نحوه عمل ما یاد می‌گیرند. اگر به دقت نگاه کنیم، خواهیم دید که همه ما از نظر مصرف و مدیریت مالی تا اندازه بسیار زیادی شبیه والدینمان هستیم. این فرایند یادگیری تا حد بسیار زیادی ناخودآگاه و اتوماتیک است. کودکان به رفتار شما هنگام خرید بسیار دقت می‌کنند. حتما برای خرید او را با خود ببرید. در حین انتخاب وسایل برای او توضیح دهید که چرا این محصول را انتخاب کرده‌اید و نه آن محصول را. اجازه بدهید که او ببیند که شما چگونه می‌خواهید با پولی که در اختیار دارید، به گونه‌ای خرید کنید که پولتان کم نیاید. او را در خرید مشارکت دهید؛ یعنی به او بگویید که چقدر پول دارید و قصد دارید چه کالاهایی بخرید. هنگام خرید هر کالا نظر او را هم بپرسید، طوری که او احساس کند خودش خرید می‌کند. کودکان هنگامی که محدودیت مالی شما را می‌فهمند، نیاز‌های خود را تعدیل می‌کنند، حتی او را به تنهایی برای خرید بفرستید، برای مثال به او ۲۰ هزار تومان پول بدهید و به او بگویید ببیند چه چیزهایی در یخچال کم است تا آنها را بخرد. به او بگویید که قبل از رفتن برای خرید لیستی تهیه کند. با او درباره لیست حرف بزنید و نظراتش را بشنوید.

پس‌انداز کردن

پس‌انداز کردن ارتباط نزدیکی با خودداری دارد. در واقع کودک باید یاد بگیرد که اینکه جلوی خواست‌های خود را می‌گیرد به او کمک می‌کند تا با پس‌انداز کردن پولش بعدها بتواند کارهای بزرگ‌تری انجام دهد. اینکه می‌تواند با صرفه‌جویی در مواد خوراکی، لباس بهتری بخرد.

هنگام انجام عملیات بانکی مخصوصا وقتی می‌خواهید پولی در حساب پس‌اندازتان بگذارید، او را با خود ببرید. برای او درباره بانک و عملیات بانکی و تفاوت انواع حساب‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت توضیح دهید. از او بخواهید که بهره پول را با ماشین حساب، حساب کند. حتما برایش حسابی باز کنید. توصیه می‌شود که حساب بلند مدت باز کنید تا هم یاد بگیرد پول‌هایش را در آن بگذارد و هم تامینی برای آینده خودش باشد. به حساب او پول بریزید تا تشویق شود که موجودی حسابش را با پس‌انداز هر چه بیشتر زیادتر کند. صرفه‌جویی فقط در پول نیست. او باید یاد بگیرد که در خانه هم امور بسیاری هستند که باید در مصرف آنها صرفه‌جویی کرد، مانند خاموش کردن برق اتاقش هنگامی که آن را ترک می‌کند.

برنامه‌ریزی

برنامه‌ریزی رکن سوم آموزش مالی کودکان است. در مرحله اول که خودداری بود به آنها یاد می‌دادیم که چطور جلوی خواسته‌هایشان را بگیرند و خواستار هر چیزی که می‌بینند نشوند. در مرحله دوم که پس‌انداز است به آنها یاد می‌دادیم که چطور پولی را که از این طریق به دست آورده‌اند پس‌انداز کنند. در مرحله سوم که مرحله برنامه‌ریزی است باید به آنها یاد بدهیم چطور از پس‌اندازشان بهتر استفاده کنند. این مرحله جامع همه مرحله‌های قبلی است؛ یعنی اگر کودکی برنامه‌ریزی مالی را یاد بگیرد، خودداری و پس‌انداز را هم یاد گرفته است. چون برنامه‌ریزی یعنی چگونه منابع و دارایی‌ها و درآمدهایمان را به صورت بهینه تخصیص دهیم تا بتوانیم از آنها بهترین استفاده را بکنیم. آنها را تشویق کنید که درباره آینده خودشان تصویرسازی کنند. در نگاه کوتاه‌مدت خریدن لباس بهتر از خرید وسایل خوراکی است، اما در برنامه‌ریزی بلند مدت چندان موثر و کارا نیست.

به آنها کمک کنید که ۴ مقوله و طبقه برای خرج‌هایشان تعریف کنند: هزینه‌های کوتاه‌مدت. هزینه‌های بلند مدت. کار خیر. تفریح. در دفعات اول برنامه مالی او را ببینید و نظرتان را درباره‌اش بگویید، اما به مرور دخالت خود را در تنظیم برنامه‌اش کم کنید و اجازه بدهید خود او به نحو مستقل برای پول‌هایش برنامه بریزد. به او یاد بدهید که چطور پول‌های پس‌انداز شده برای این ۴ طبقه مالی را از هم جدا کند، برای مثال به او بگویید چند حساب باز کند و پول‌ها را بنا به طبقه‌شان در یکی از حساب‌ها قرار دهد. آنگاه یاد می‌گیرد که چطور در هر طبقه صرفه‌جویی کند. همان مثال خرید لباس و خوراکی را در نظر بگیرید. وقتی او به بلوغ مالی رسید، یاد می‌گیرد که خرید لباس و خوراکی جزو یک طبقه هستند نه دو طبقه.