مهار ریزگردهای مهاجم با دیپلماسی فعال

نگاهی به لطمات ناشی از ورود گرد و غبار به کشور

خس خس سینه امانش را بریده .

گوش هایش دیگر صدای سکوت را نمی شناسند.

رد دو انگشت به جا مانده اش از آن سرزمین های مین زده روی چارچوب پنجره ها دیگر رمقی ندارند زیر آوار غبارهای خاک و غبار نفس های آخر را می کشند.

مثل گنجشک هایی که با آن قیافه استتار شده از هوای غبارآلود برایش یادآور خاطره شب های عملیاتند.

کاش پرنده ها را آزاد نمی کرد و اجازه می داد همان دو مرغ عشقی که در قفس بود در فضای بسته اتاقش بمانند و همین جا کمی هوا بخورند.

باز هم سرفه و باز هم رادیو که تنها مونس صبحگاهی اش است که اعلام می کند: هوای امروز شهر در شرایط هشدار قرار دارد.

دوباره و چند باره صدای سرفه و سرفه و باز هم جست وجو به دنبال ماسک اکسیژن. و ناگهان سکوت.

گرد و غبار در هوای استان به ۴۳ برابر حد مجاز رسید، وجود ذرات معلق در هوا ناشی از گردوغبار شدید سلامت مردم را به طور جدی تهدید می کند، شدت آلودگی هوا در موارد مشابه تا این حد گزارش نشده بود، پیش بینی می شود پدیده گرد و غبار تا ۳ روز دیگر حکمفرما باشد، بارش گرد و خاک شدید ادارات، سازمان ها و مراکز آموزشی را تعطیل کرد، پرواز فرودگاه ها تا اطلاع ثانوی لغو شد، افق دید به ۵۰ متر کاهش یافت، از مردم خواسته شد برای ایمن ماندن از گرد و غبار هوا حتی المقدور از منزل بیرون نروند، گرد و غبار وضع هوا را در شرایط هشدار قرار داد . . . و خبرهای دیگری از این دست گویای حقیقت تلخی از ماجرای ورود ریزگردهایی از سرزمین های عربی همسایه است که در چند سال اخیر مهمان بهار و تابستان شهرهای مرزی شده است.

اهالی مرزنشین مهمان دوست در حالی که شب زیر آسمان مملو از ستاره و در هوایی صاف به خواب می رفتند، صبح هنگام در برخاستن با هوای تیره و تار توام با گرد و غبار شدید مواجه می شدند تا جایی که اهوازی ها فکر می کردند هنوز صبح نشده و ساعت، زمان را گم کرده است.

با گذشت چند سالی از مهمانی این ریزگردها آسمان زنجان ، کردستان ، کرمانشاه ، لرستان ، آذربایجان غربی و استان مرکزی هم غبارآلود شد و با گذشت زمان ریه تبریزی ها و تهرانی ها و دست آخر مشهدی ها سنگینی غبار را حس کرد تا با عطسه و سرفه و تنگی نفس، خوش آمدگوی این مهمان ناخوانده شوند.

فعال شدن ستاد بحران، تشکیل کارگاه های آموزشی، تلاش رسانه ها و جراید در اطلاع رسانی بیشتر به شهروندان، توزیع ماسک از سوی اکیپ های هلال احمر و همه اقداماتی که به مهار آسیب هوای آلوده کمک می کند، انجام گرفت.

اما نه علت در دست مسئولان امر بود و نه معلول؛ همه تلاش ها در دیپلماسی فعال خلاصه می شد و ارتباط متقابل با همتایانی که آن سوی مرزها چندان فرصت و حوصله ای برای مهار ریزگردها نداشتند.

جلساتی تشکیل شد؛ وظایف محوله تشریح و قرار شد در داخل و خارج هر کس کاری از دستش برمی آید انجام دهد تا شاید آسمان کمی آبی شود.

● ریزگردها آلوده به تسلیحات نظامی

خاک از کجا می آید؟ چرا در سال های گذشته گرد وغباری در کار نبود؟ آیا قبلا مالچ پاشی می کردند و اکنون نمی کنند؟ متولی این کار کیست؟

سوال هایی است که مردم از یکدیگر می پرسند و رسانه ها از زبان مسئولان پاسخش را می دهند.

ریزگردهای موذی برخلاف ظاهر، فقط به سلامتی انسان ها آسیب نمی زنند بلکه سلامتی جنگل ها و مزارع، محصولات کشاورزی و منابع آب و حتی آثار باستانی را تهدید می کنند.

یک کشاورز می گوید:چند سالی است محصول درختانم کم شده و کشاورزی ام از رونق افتاده است. فقط حرف من نیست، همه اهالی روستا و کشاورزان منطقه این را می گویند.

جواد نظری از کشاورزان با تجربه ایلامی است که گلایه و شکایت زیادی از پدیده گرد و غبار دارد و به گفته مهندسانی که با آنها مشورت کرده است، علت خشک شدن برخی از محصولاتش را ریزگردها می داند و در ادامه به گزارشگر کیهان می گوید: مردم برای فرار از آلودگی شهرها به روستاها می آیند و تعطیلات عید و تابستانشان را در جنگل ها و مزارع غرب کشور می گذرانند اما مدتی است برای فرار از آلودگی و هوای غبارآلود باید به شهرها پناه ببریم!

فرهاد نژاد کورکی کارشناس محیط زیست و عضو هیات علمی دانشگاه یزد حرف هایی در همین باب دارد.

او در گفت و گو با خبرنگار سرویس گزارش کیهان با تاکید بر این که احتمال آمیختگی آلاینده های بیولوژیکی و فلزات سنگین با ذرات غبار وجود دارد، تصریح می کند: بدن مردم کشور با این آلاینده ها سازگار نیست و می تواند عوارض زیادی برایشان داشته باشد و همین طور کاهش محصولات کشاورزی، فرسودگی سطح ساختمان ها و منازل و در صورت ترکیب غبار به گوگرد و فلزات سنگین تخریب آثار باستانی را به دنبال دارد. در اصطلاح اثر هم بیشی یعنی خاصیت ترکیبی با مواد شیمیایی و تسلیحات نظامی در عراق جنگ زده ممکن است.

با وجودی که خاصیت ترکیبی مواد شیمیایی و تسلیحات نظامی با ذرات غبار تنها در حد احتمال است، قاعدتا سوال ما از این کارشناس محیط زیست درباره میزان مطالعات و اعتماد به این احتمالات خواهد بود.

اوهم پاسخ به این سوال را مهم می داند البته به شرطی که مطالعات مستند باشند پس در توضیح بیشتر می گوید: در قالب ریزگردها باید ملی و بین المللی تعریف و ارزیابی شود؛ آن هم مطالعات ملی و بین المللی و تحقیقات دانشگاهی مستند.یعنی ارزیابی در قالب ریزگردها باید ملی و بین المللی باشد البته مستند و علمی صورت گیرد تا از میزان آثار مخرب آن اطلاع کسب شود اما به نظر می رسد هنوز مطالعه مستندی انجام نشده باشد.

● پیشروی غبار به سرزمین های شرقی

ریزگردها به غیر از انسان روی آلودگی منابع آب هم تاثیرگذارو در نهایت آب های سطحی برای حاصلخیزی خاک مشکل زا هستند.

ناصر حافظی مقدس عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شاهرود هم با بیان این اظهارات در گفت و گو با خبرنگار سرویس گزارش کیهان ادامه می دهد: ریزگردها از جنوب شرق عراق و شرق کشور عربستان به سمت ایران می آیند اما نشنیده ام مطالعه مستندی شده باشد.

وی معتقد است: هر چه از مسیر طولانی تری بیایند بدترند چون درشت ها در راه رسوب می کنند و طی ادامه مسیر ریزتر ها باقی می مانند و از طریق مویرگ ها جذب می شوند. مثلا در تهران یا شهرهایی که بعد از آن مقصد ریزگردها است از ماسک های معمولی هم رد می شوند و با ورود به بدن خطرناک تر می شوند.

با وجود این صحبت ها کارشناسان محیط زیست از پتانسیل مناطق بیابانی در جنوب غرب کشور غافل نیستند و در کنار منشا خارجی گرد وغبار بر بوته کاری و ایجاد پوشش گیاهی برای مهار غبارهای بیابان های داخلی تاکید دارند تا بر حجم غبارها افزوده نشود.

حافظی معتقد است که در صورت مهار نکردن ریزگردها هر سال با تشدید میزان غبار و وسعت پراکندگی آن مواجه خواهیم بود که دریک حساب سرانگشتی به طور مثال اگر در استان های مرزی در سال ۸۱، ۱۰ روز با گرد وغبار مواجه بودیم سال ۸۵ به ۱۹ روز و سال ۸۶ به ۳۱ روز افزایش یافت. تا اینکه در سال ۸۷، ۵۱ روز و سال ۸۸ به ۱۲۰ روز رسید. در اهواز سال های گذشته کمتر از ۲۰ روز بود ولی امسال ۱۲۰ روز طول کشید. پنج سال است که استان های مرزی با گرد وغبار دست و پنجه نرم می کنند اما دو سال است که تهران شاهد این پدیده است و امسال مشهد و تبریز را هم فرا گرفت.

● کوتاهی مسئولان عراقی

هر چند هوای آلوده در برخی نقاط باعث تعطیلی مدارس و ادارات شد اما به نظر می رسد اتلاف هزینه و زمان برای جبران خسارت هایی که به سلامت و اقتصاد تحمیل می شود ارزش هر اقدامی را دارد حتی مالچ پاشی عراق توسط دیگر کشورها.

یک کارشناس می گوید باید سرزمین های منشأ آلودگی مالچ پاشی شود. همکارش معتقد است اگر آلودگی مهار نشود هر سال شدت می یابد. کارشناس دیگری می گوید باید هر چه زودتر فکری به حال سلامت مردم کرد و مسئول دیگری هم صحبتش روی بودجه و میزان اعتبار لازم است.

اما استانداران و مسئولان استان ها همّ و غم خود را روی بوته کاری و پوشش گیاهی مناطق بیابانی استان شان گذاشتند.

اما سید جعفر حجازی استاندار خوزستان فکر دیگری دارد و معتقد است تا تالاب های عراق پرآب نشوند، گرد و غبار ادامه خواهد داشت.

او تاکید دارد که سازمان حفاظت محیط زیست پیگیر حل مشکل گرد وغبار است و اقدامات بین المللی در حال انجام است.

می گویند علت موج آلودگی ذرات معلق اخیر عدم مالچ پاشی دولت عراق در بیابان های اخیر اعلام شده، یعنی رژیم سابق عراق گرد و غبار بیابان هایش را با مالچ پاشی مهار می کرد اما مسئولان عراقی به بهانه اینکه هنوز دولت در این کشور تشکیل نشده است، قادر به مالچ پاشی نیستند.

البته این بهانه ها با گذشت زمان و تشکیل دولت در این کشور رنگ دیگری به خود گرفت و از اولویت اقدامات این کشور خارج شد.

در حالی که نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی درباره وضعیت بحرانی هوای خوزستان می گوید: پیگیری های انجام شده در بخش بین المللی برای رفع مشکل گرد و خاک راه به جایی نبرده و روند اجرایی شدن مصوبات برای رفع مشکل گرد و خاک کشور به کندی پیش می رود.

عبدالجبار کرمی عضو کمیسیون بهداشت و نماینده مردم سنندج از تشکیل جلسه مشترک با حضور مسئولان خبر می دهد که مقرر شده نتیجه مذاکرات با مقامات عراقی در این جلسه اعلام شود.

وی در گفت و گو با گزارشگر کیهان ضمن تاکید بر تفاهم و دیپلماسی متقابل در رفع این مشکل تصریح می کند: برطرف کردن این مشکل نیازمند همکاری متقابل و شفاف ایران، عراق، کویت و سوریه است و به تنهایی نمی توان آن را حل و فصل کرد. البته مشکل از طرف ما نیست. دولت عراق باید اقدامی برای مهار خاک وغباری که به علت طوفان پراکنده می شوند، انجام دهد.

کرمی در ادامه به اختصاص ۱۰۰ میلیارد تومان برای مالچ پاشی و مهار ریزگردها اشاره و تاکید می کند: دولت فقط همین رقم را توقع داشت و منتظریم بودجه به دولت ابلاغ شود چون بنا به گفته رییس سازمان حفاظت محیط زیست تنها منابع مالی مشکل زا بوده است.

خودمان دست به کار شدیم علی محمد شاعری معاون انسانی سازمان حفاظت محیط زیست هم از اعزام هیات ایرانی به عراق برای حل مشکل گرد و غبار خبر می دهد و آغاز این جلسه را منوط به برگزاری سومین اجلاس برای حل مشکل گرد و غبار در سوریه و می داند و احتمالا تا ۱۰ روز دیگر هیاتی از ایران به همراه بخش خصوصی وارد کشور عراق خواهند شد.

او همچنین تاکید دارد که در این سفر وزارت محیط زیست عراق را موظف به اجرای تعهداتش در زمینه مبارزه با گرد و غبار می کنیم. همچنین هماهنگی هایی را انجام داده ایم تا سازمان های بین المللی از جمله صندوق تسهیلات زیست محیطی جهانی فشار لازم را به کشورهای منطقه برای اجرای تعهداتشان وارد کنند. محققان داخلی مالچ بیولوژیک تهیه کرده اند که هیچ گونه آسیبی به محیط زیست وارد نمی کند. بعد از امضای قرارداد عملیات مالچ پاشی در عراق از استان الانبار که منشا اصلی این پدیده است، آغاز می شود.

چند سالی است گرد و غبار سرزمین های عراق و عربستان شکل و قامت آلودگی هوا را تغییر داده و رنگ آن هم حسابی عوض شده است.

حالا دیگر با دو نوع آلودگی هوا مواجهیم. هوای دود آلود صنایع و خودروها که فصول سرد مهمان شهرهای صنعتی است و آلودگی ناشی از گرد و خاک بیابان های کشورهای عربی که بهار و تابستان ها آسمان را قرق می کند.

ریزگردهای عربی که باران لطیف بهاری و لذت قدم زنی و پیاده روی را چند سالی است از زاگرس نشینان غرب کشور سلب کرده دو سال است دامانش را روی شهرهای مرکزی و شرقی پهن کرده و شاید همین روزها از مرزهای شرقی هم عبور کند.

اختصاص ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای مهار گرد و غبار، اعزام هیات ایرانی به عراق برای حل این مشکل و مالچ پاشی سرزمین های عامل آلودگی هوا و هماهنگی با سازمان های بین المللی از جمله صندوق تسهیلات زیست محیطی جهانی برای الزام کشورهای منطقه به اجرای تعهدات اقداماتی است که ایران برای جلوگیری از انتشار گرد و غبار و به دنبال آن ورود ریزگردها به کشور در سطح بین المللی انجام می دهد اما هدف فقط با یک عامل ممکن می شود و آن دیپلماسی فعال و پویا در روابط بین المللی است.

حال باید منتظر ماند و دید هیات ایرانی اعزامی چطور می تواند در زمینه مسایل زیست محیطی عرصه بین الملل و در مورد ریزگردها ایفای نقش کنند.

● دست تنهایی مسئولان استانی

پدیده ورود ریزگردها موضوعی است که ساکنان استان های مرزی دیگر در سطح استان چاره ای برایش قایل نیستند و با گذشت پنج سال امیدوارند جلسات فرامرزی بتواند این مشکل را رفع کند.

مسئولان استانی به تنهایی در مهار آلودگی هوا نمی توانند موفق باشند هرچند مجهز به همه امکانات اطلاع رسانی، آموزش و تجهیزات در سطح استان باشند.

البته اقدامات زیادی در این راستا اما در سطح ملی و با کمک استانداران مناطق غرب و جنوب غربی کشور انجام شده است. به عنوان مثال می توان به بوته کاری و ایجاد پوشش گیاهی در بیابان های داخل و اطلاع رسانی و آموزش و توزیع ماسک و ایجاد اکیپ های هلال احمر برای مقابله با آسیب پدیده آلودگی هوا از جمله این اقدامات است.

اما در کنار مردم، استانداران و دیگر مسئولان قایل به این حدود نیستند و مشکل را فراتر از حد ملی می دانند که به این سادگی حل و فصل شود مثل مهندس سید دادوش هاشمی استاندار کرمانشاه که خشک شدن رودخانه ها و احداث سد در ترکیه همچنین عدم مالچ پاشی طی چندین سال را عامل بروز پدیده گردو غبار و ورود آن به ایران می داند که رفع آن عزم بین المللی می خواهد.

مهندس هاشمی در گفت و گو با گزارشگر کیهان می گوید: طی سال های اخیر در استان های خودمان مزارع ایجاد کردیم و به جنگل ها رسیدگی شد و در حد توانمان درخت کاری را رونق دادیم. نمونه بارز آن زیر کشت بردن ۲۰ هزار هکتار از اراضی خشک و شیب دار بود.

استاندار کرمانشاه اضافه می کند: اطلاع رسانی از طریق رسانه ها و جراید، ایجاد کارگاه های آموزش مسایل بهداشتی و غیره از جمله اقدامات انجام شده طی این مدت است اما با توجه به اینکه جنگل ها و مزارع آغشته به گرد و غبار شده و بیماری های قلبی و تنفسی و ریوی به دنبال دارند این مشکل دیگر منحصر به اقدامات داخلی نیست و عراق و عربستان باید در این راستا همکاری کنند.

البته علاوه بر مشکلاتی که استاندار کرمانشاه برمی شمارد خسارات ناشی از گرد و غبار عربی را می توان محدود شدن افق دید در برخی از فعالیت ها از جمله پرواز هواپیماها و خودروها دانست همچنین مخاطراتی که کودکان و افراد بیمار و سالخورده را تهدید می کند.

محمود اسفندیاری مدیر کل مدیریت بحران استان کردستان هم اطلاعات دیگری از انواع فعالیت های انجام شده در استان ها ارایه می دهد.

وی می گوید: ریزگردها منشا خارجی دارند ولی به محض اطلاع از این موضوع و بلافاصله با رصد آلودگی و غبار از سوی کارشناسان غلظت گرد و غبار سنجیده و براساس آن اقدام می شود.

وی به عنوان مثال آخرین روزهای اوج گرد و غبار استان را ۲۴ و ۲۵ فروردین یادآور می شود و در مورد اقدامات انجام شده می گوید: طی این دو روز تمام مدارس در همه سطوح تعطیل شدند. مسئولیت برای هر بخش اعلام شده است به همین منظور دانشگاه علوم پزشکی اقدامات خوبی در آموزش و نحوه ماسک زدن و استفاده از انواع تجهیزات لازم را ارایه کرده و کمپ های هلال احمر هم در مراکز و میادین اصلی شهرها حضور داشتند و کمک رسانی می کردند.

اسفندیاری تاکید می کند: کارگروه هایی در بخش آموزش داریم و اطلاع رسانی را هم صدا و سیما و دیگر رسانه ها برعهده دارند. همچنین تا کنون سه جلسه کارگروه اضطراری با حضور جانشین و معاون استاندار برگزار کرده ایم و با صورت جلسه شدن اقدامات، اجرای فعالیت ها آغاز شده است.

● ریزگردها و گلایه ائمه جمعه

از آنجا که تاکنون پیگیری های سازمان حفاظت محیط زیست به نتیجه نرسیده است اما جلساتی که قرار است طی چند ماه آینده انجام گیرد امید مردم را به رفع آلودگی تقویت می کند.

ائمه جمعه هم به ویژه در مناطق مرزنشین هنوز از وضعیت هوا گلایه مندند و از مسئولان می خواهند سریعتر راه های رفع مشکل را طی کنند.

حجت الاسلام والمسلمین لطفی نماینده ولی فقیه و امام جمعه ایلام در همین رابطه می گوید: گاهی آن قدر آلودگی هوا بحران زا می شود که مسئولان در ایلام به عنوان نگین زاگرس با آن همه جنگل های زیبا و هوای لطیفش مجبورند مدارس و ادارات را تعطیل کنند و مردم باید در خانه بمانند. البته در سفر هیات دولت به ایلام و در خیرمقدمی که به رییس جمهور داشتم از این مشکل صحبت شد و ایشان از رییس سازمان حفاظت محیط زیست خواستند تا اقدامات لازم را انجام دهند.

وی معتقد است: با وجود اینکه منشأ این پدیده در عراق است ایران اقداماتش را در شناسایی مکان های بیابانی و ایجاد موانع طبیعی انجام داده است اما عراق به دلیل نداشتن دولت مشخص، بهانه تراشی می کرد و حالا که دولت در این کشور تشکیل شده می بایست با دیپلماسی و همکاری متقابل این مشکل را رفع کرد.

امام جمعه ایلام ضمن اشاره به تماس های مکرر مردمی مبنی بر تسریع در رفع آلودگی هوا می گوید:از سوی مردم تماس های مکرری گرفته می شود و می خواهند مشکل آلودگی هوا حل شود. بخشی از اقدامات را ایران باید انجام دهد که خوشبختانه انجام شده اما آن قسم از فعالیت هایی که کشورهای همسایه باید انجام دهند با پیگیری های مستمر می توان حل کرد چون در حال حاضر نجف، کربلا و بغداد هم متاثر از گرد و غبار بیابان های عربستان آلوده هستند.

وی اضافه می کند: خشک شدن درختان و فلج شدن کشاورزی همچنین به خطر افتادن سلامتی مردم بار مالی زیادی برای استان و در نهایت کشور خواهد داشت. بنابراین با توجه به آلودگی هوا و درخواست مکرر مردم برای رفع آن از دولت انتظار داریم کارآمد و توانمند خواسته مردم را تحقق بخشد و آلودگی هوا را که منجر به خسارت در بخش های سلامت، محیط زیست، صنعت و کشاورزی می شود ، مهار کند.

● فرار بخش خصوصی از گرد و غبار

هر زمان از آلودگی هوا صحبت به میان می آید بحث اصلی سلامتی مردم و در وهله بعد کشاورزی و صنعت مورد توجه قرار می گیرند.

اما در این میان نماینده خرمشهر در مجلس به عامل دیگری اشاره دارد که استان های مرزی را می تواند طی سال های بعد با مشکلات حادی مثل منزوی شدن مواجه کند.

مصطفی مطورزاده نماینده مردم خرمشهر در مجلس شورای اسلامی این مشکل را فرار بخش خصوصی و خروج نیروهای انسانی به علت استمرار آلودگی هوا می داند.

تقاضا برای انتقال نیروهای متخصص و کارآمد به خارج خوزستان به علت نگرانی از تهدید سلامتی سرمایه انسانی معضل دیگر ورود و استمرار گرد و غبار است که عدم سرمایه گذاری بخش های خصوصی در استان را رقم می زند و از ورود سرمایه های جدید به خوزستان قطعا جلوگیری خواهد کرد.

ادامه چنین روندی متاسفانه ماموریت سنگین خوزستان و دیگر استان های مرزی را به عنوان پیشروان حرکت پیشرفت کشور در بخش اقتصادی و تولید را با معضلاتی مواجه می کند. بنابراین نیاز است اقدامات صریح و جدی و برنامه ریزی شده در سراسر بخش های داخلی و خارجی انجام یابد.

وی ضمن اشاره به ورود توده های غبار که استان خوزستان و سایر استان های هم مرز با عراق را پنج سال است با پیامدها و عوارض نامطلوبی مواجه کرده است، اظهار می دارد: در بحث سلامت با توجه به اینکه میزان ریزگردها در فضای استان خوزستان و ایلام بیش از ۷۰ برابر حد مجاز بوده است، مشکلات حادی برای بیماران قلبی، ریوی و تنفسی ایجاد شده است. البته برآورد خسارات وارده ناشی از مخاطرات بهداشتی و سلامتی رقمی نیست که قابل تبدیل به ارزش ریالی و مالی باشد.

وکیل مردم خرمشهر در مجلس عقیده دارد: علاوه بر خسارات مستقیم در بحث کشاورزی، دامی و آبزیان در ادامه روند تولید و فعالیت اقتصادی و صنعتی هم شاهد عوارضی هستیم مثل تعطیلات پی در پی ناشی از آلودگی هوا که بخش های صنعتی و خدماتی از جمله حمل و نقل و فرودگاه ها و بنادر متحمل ضرر شدند.

وی دیگر آسیب وارده ریزگردها را خسارت دیدن کشاورزان و دامداران مطرح می کند و در ادامه می گوید: ورود توده های خاک باعث شد تولیدکنندگان محصولات دامی و کشاورزی متحمل ضرر و زیان های بسیار زیادی شوند که متاسفانه در بحث جبران خسارات ناشی از حوادث در کشور این مسایل منظور نشده است.

● راه حلی در سطح بین الملل

نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم مانند مسئولان استانی عقیده دارند رفع مشکل آلودگی هوا نیازمند راه حلی در سطح بین المللی است.

سید کاظم حجازی نماینده مردم همدان هم چاره این مشکل را فقط تصمیم گیری در حد کلان می داند که تنها روش مبارزه استانی با آلودگی گرد وغبار را هشدار از طریق رسانه ها و تعطیلی ادارات و مدارس و البته ایجاد پوشش گیاهی آن هم در بعضی استان ها مطرح می کند.

وی در گفت و گو با خبرنگار سرویس گزارش کیهان به نقش نظارتی مجلس شورای اسلامی هم اشاره دارد و می گوید: مجلس قطعا می تواند عملکرد دولت را مورد ارزیابی و مطالعه قرار دهد و با نشست کارشناسی و دعوت از متخصصان فنی در کمیسیون های مرتبط بستری ایجاد کند که دولت به وظایف خود عمل کند. همچنین نباید از نقش مجلس و همتای او در کشورهای همسایه مرتبط با موضوع ریزگردها غافل شویم.

مطور زاده نماینده خرمشهر هم پیشنهاداتی در این خصوص دارد و می گوید: با توجه به مصوبه سفر هیات دولت مالچ پاشی بیش از ۴۰۰ هزار هکتار از زمین های واقع در مرز و ایجاد فضاهای مشجر توسط وزارت خانه های نفت و جهاد کشاورزی و سازمان محیط زیست می بایست به طور جدی و فوری به مرحله اجرا درآید.

تالاب های بزرگ و مهمی مثل هویزه و شادگان که به علت تخصیص کم آب ورودی به این تالاب ها در آستانه خشک شدن هستند و با توجه به اینکه کارکرد تالاب های بین المللی مذکور به عنوان ریه استان و مرز کشور و عوامل توازن و تعادل در اکوسیستم عمومی کشور مطرح می شود انتظارمی رود وزارت نیرو و سازمان محیط زیست برای تامین سهمیه آب ورودی به این تالاب ها اقدام فوری و لازم به عمل آورد.

با توجه به آنچه از ورود آلودگی هوا و آسیب ها و مضرات آن مطرح شد دستگاه دیپلماسی می تواند از طریق مذاکره کارآمدی خود را در مسایل زیست محیطی به نمایش بگذارد.

البته جمهوری اسلامی ایران از طریق نهادهای بین المللی متولی سلامتی و محیط زیست مخصوصا سازمان بهداشت جهانی و دستگاه های مرتبط با سازمان ملل می تواند فرآیند حقوقی پدیده گرد و غبار را به عنوان مسایل مخرب محیط زیست و تهدیدکننده سلامتی مردم پیگیری کند.

با این حال پس از گذشت چند سال از سهل انگاری برخی کشورهای همسایه در مهار منشا آلودگی می بایست به سازمان های بین المللی گوشزد کرد که مهمترین بخش حقوق بشر مورد ادعای این دستگاه ها حفظ سلامتی مردم، ایجاد فضای مناسب زیستی و مقابله جهانی با این پدیده مخرب است.

پریسا جلالی