مدارس فوتبال, سکوی پرتاب یا دره سقوط

فصل تابستان که از راه می رسد بسیاری از نوجوانان و جوانان در رویای فوتبالیست شدن غرق می شوند با تعطیلی مدارس, اوقات فراغت آنها بیشتر می شود و همین بهانه ای است تا فوتبال را جدی تر از فصول دیگر دنبال کنند

فصل تابستان که از راه می‌رسد بسیاری از نوجوانان و جوانان در رویای فوتبالیست شدن غرق می‌شوند. با تعطیلی مدارس، اوقات فراغت آنها بیشتر می‌شود و همین بهانه‌ای است تا فوتبال را جدی‌تر از فصول دیگر دنبال کنند.

شاید در گذشته یک توپ پلاستیکی و ۲ دروازه کوچک در کوچه و زمین‌های خاکی محله جوابگوی نیاز بچه‌ها بود، اما در چند سال اخیر مدارس فوتبال و تبلیغات آنها برای آموزش و معرفی بازیکن به تیم‌های بزرگ کشور، خانواده‌ها را وسوسه کرده تا به امید فوتبالیست ‌شدن فرزندان‌شان، آنها را در این مدارس ثبت‌نام کرده و هزینه‌های زیادی را متقبل شوند. در این بین بعضی افراد سودجو از این علاقه خانواده‌ها سوءاستفاده کرده و با راه‌اندازی مدارس فوتبال غیرمجاز، هدفی جز رسیدن به پول های بادآورده را دنبال نکرده‌اند.

در همین تهران و به گفته مسوولان تنها ۱۰ مدرسه فوتبال به صورت قانونی فعالیت می‌کنند و بیش از ۷۰۰مدرسه به‌صورت غیرقانونی و تنها با دادن قول و قرارهای فریبنده و به منظور دستیابی به اهداف مادی صرف نه اهداف توسعه‌ای فوتبال فعالند.

ناصر فریاد شیران مربی سازنده تهرانی و کسی که سابقه کار چندساله در مدرسه فوتبال ورزشگاه شهید حیدرنیا را داراست در این زمینه با اعلام این‌که مدارس فوتبال استانداردی وجود ندارد به «جام جم» می‌گوید: چند سالی است به خانواده‌ها اعلام خطر می‌کنیم که در دام مدارس فوتبال غیرقانونی و غیراستاندارد گرفتار نشوند ولی آنان هیچ توجهی به این اخطارها ندارند و فقط به خاطر این که در فصل تابستان اوقات فراغت کودکانشان را پر کنند رو به مدارس فوتبال می‌آورند، بدون آن که اصولا بخواهند تحقیقی مقدماتی از سابقه و عملکرد چنین مدارسی انجام داده باشند.

وی با تاکید بر این‌که خانواده‌ها باید مراقب یک عده از افراد سودجوی حاضر در مدارس فوتبال باشند، اضافه می‌کند : اگر نگاهی به تبلیغات مدارس فوتبال در روزنامه‌های ورزشی بیندازید، خواهید دید که تمام این مراکز با سوءاستفاده از نام قهرمانان و پیشکسوتان فوتبال، تنها قصد سرکیسه کردن مردم را دارند . در حقیقت چنین مدارس فوتبالی تنها از نام بزرگان و ستاره‌ها استفاده تبلیغاتی به‌عمل آورده و به دنبال این هستند که از این راه به پول‌های بادآورده برسند و آنان حضور فیزیکی و آموزشی در کلاس‌ها ندارند.

● شهریه‌های هنگفت و وعده‌های پوچ

سال گذشته مبلغ قانونی ثبت‌نام بازیکنان فوتبال در این مدارس ماهانه ۲۰ هزار تومان تعیین شده بود. یعنی هزینه‌ای معادل ۶۰ هزار تومان برای فصل تابستان. این مبلغ طبق اعلام آکادمی ملی فوتبال به هیات‌های فوتبال استان‌ها برای تابستان امسال تا ۱۰ هزار تومان برای هر ماه قابل افزایش است. حتما شما هم با آگهی‌های رنگارنگ مدارس فوتبال با وعده‌های آنچنانی که این روزها در صفحات مختلف روزنامه‌های ورزشی به چشم می‌خورد رو‌به‌رو شده‌اید. با چند تماس تلفنی با این گونه مدارس براحتی می‌توان از اختلاف زیاد مبالغ ثبت‌نام با مبلغ قانونی آن مطلع شد. البته مدیران این مدارس دلیل این اختلاف مبلغ را اردوهای احتمالی، البسه و انجام تست‌های مختلف بازیکنان عنوان می‌کنند.

خانمی که منتظر پسر خود در جلوی یکی از این مدارس فوتبال است، در این باره می‌گوید: خانواده‌ها می‌دانند که وعده‌های روی برگه تبلیغاتی این مدارس واقعیت ندارد اما به‌دلیل پرداختن فرزندانشان به ورزش و در جهت تحقق حتی یک درصد از وعده‌های داده شده، حاضرند پول گزاف شهریه را بپردازند. وی مبلغی را که برای سه ماهه تابستان برای شهریه فرزندش پرداخته ، ۳۰۰ هزار تومان عنوان می‌کند تا مشخص شود که هیچگونه پایبندی مدارس فوتبال به شهریه‌های در نظر گرفته شده وجود ندارد.

کسانی که در تابستان گذشته تجربه این مدارس را داشته‌اند دیگر به خواسته فرزندان خود تن نمی‌دهند. اما اگر از افرادی که در این مدارس ثبت‌نام کرده‌اند پرسیده شود که به چه دلیل این مدارس را انتخاب کرده‌اند، بدون لحظه‌ای فکر پاسخ می‌دهند که «فوتبالیست شدن یعنی پولدار شدن». آرمان ۱۲ساله که ۲ سال است به این کلاس‌‌ها می‌آید، می‌گوید: دوست دارم روزی مثل فوتبالیست‌های مطرح کشور شوم که هم معروفند و هم پولدار. دلم می‌خواهد در لیگ کشورهای اروپایی بازی کنم. ناصر فریاد شیران در این زمینه با اشاره به وعده انتقال استعدادها به خارج و گرفتن مبالغ هنگفت از خانواده‌ها، خواستار نظارت بیشتر مسوولان فدراسیون و هیات فوتبال تهران بر عملکرد اینگونه مدارس می‌شود و می‌گوید: پارسال در یک برنامه رادیویی آقای زارعی دبیر طرح آسیا ویژن اعلام کرد در سطح استان تهران فقط ۱۰ مدرسه فوتبال قانونی فعالیت دارند و بیش از ۷۰۰ مدرسه فوتبال غیر قانونی و بدون مجوز وجود دارد. موضوع این است که با توجه به تعداد کم پرسنل هیات فوتبال و فدراسیون و با توجه به مسابقات بسیار زیادی که فقط زیرنظر هیات فوتبال تهران برگزار می‌شود، چه انتظاری وجود دارد که مسوولان وقت داشته باشند و بر کار همین ۱۰ مدرسه قانونی نظارت کنند؟ ۷۰۰ مدرسه غیرقانونی که جای خود دارد.

● فرصتی که تهدید شد

در تمام کشورهای دنیا که در فوتبال صاحب سبک هستند، مدارس فوتبال نقش بسزایی در پرورش استعدادها و معرفی ستارگان آتی دنیای فوتبال ایفا می‌کنند. امروز باشگاه‌های بزرگی چون بارسلونا، آژاکس، بایرن مونیخ، منچستر یونایتد و ... مدارس فوتبال فعالی دارند که برای یک لحظه نیز از کار سازندگی غافل نیستند. همین لیونل مسی که امروز جهان فوتبال را مسخ هنرنمایی خود کرده در مدرسه فوتبال بارسلونا یکی یکی مدارج ترقی را پشت سر گذاشت تا همراه بازیکنانی چون ژاوی و اینیستا که آنان نیز پرورش یافتگان مدرسه بارسا هستند، امروز از بارسلونا ابرقدرتی در جهان فوتبال بسازند . اما در مدارس فوتبال ما چنین رویه‌ای حاکم نیست و طبق آنچه نیز بدان پرداخته شد، بیش از آن که در این مدارس اصل فوتبال مورد توجه باشد، امیال و اهداف اقتصادی مورد توجه است تا سودجویان و دلالان در این عرصه بی دغدغه جولان داده و این فرصت را به تهدیدی برای فوتبال کشور تبدیل کرده و اجازه ندهند استعداد‌های خوب فوتبال ما بنا بر جوهره وجودی‌شان به بزرگی در دنیای پرهیاهوی این رشته برسند.

نکته: سال گذشته مبلغ قانونی ثبت‌نام بازیکنان فوتبال در این مدارس ماهانه ۲۰ هزار تومان تعیین شده بود و امسال ۳۰ هزارتومان. یعنی هزینه‌ای معادل ۹۰ هزارتومان برای فصل تابستان.

در حقیقت بزرگی در این رشته نیز تابع برخورداری از مکنت مالی است و جالب آن که در این مدارس بیش از آن که به‌دنبال کشف استعدادها باشند، به دنبال شناسایی خانواده‌های متمولی هستند که دستشان برای دادن پول نمی‌لرزد.

فریادشیران در این زمینه می‌گوید: در اکثر مدارس فوتبال کسانی که استعداد دارند ولی وضع مالی خوبی ندارند می‌سوزند و کسانی که وضع مالی خوبی دارند ولی هیچ بویی از فوتبال نبرده‌اند به درجات بالا می‌رسند. در یک سری از این مدارس و تیم‌ها با توجه به شغل اولیای بازیکنان شهریه دریافت می‌شود. یعنی هر کسی که اولیای پولدارتری دارد، شهریه بیشتری پرداخت و پیشرفت ظاهری بیشتری می‌کند. دلال‌ها هم که برای خود برو و بیایی دارند، اینها با توجه به وسع مالی بازیکن از آنها و خانواده‌هایشان اخاذی‌های کلانی می‌کنند. در تیم‌های پایه و خیلی از تیم‌های لیگ برتری ۱۵ ـ ۱۴ نفر قراردادهای مالی با باشگاه امضا می‌کنند و باقی اعضای تیم با پرداخت مبالغ هنگفت فقط به عضویت تیم مربوط مفتخر می‌شوند و هیچ شانسی برای بازی کردن ندارند.

● فوتبال ایران بهشت دلال‌هاست

مازیار ناظمی مجری و کارشناس ورزش صداوسیما هفته‌پیش در وبلاگ شخصی‌اش در زمینه فعالیت این باندها چنین نوشت: چند وقت پیش مطلبی از سوءاستفاده مالی یکی از مربیان فوتبال در تیم‌های پایه نوشتم، کلی هم رفتیم و آمدیم که از فعالیت این آقا جلوگیری شود ! .... جلوگیری که نشد هیچ، تازه امروز همان دوستمان که برای رفتن فرزندش به تیم پایه فلان باشگاه نامی پارسال ۴میلیون به این مربی داده بود! به‌من می گفت : امسال ایشون نرخ را برده‌اند بالاتر و در فاصله ۴۸‌ ساعت مانده به پایان نقل و انتقالات یک دفعه به ما گفته برای ماندن در تیم بایستی دو برابر پول بدهید! این همکار ما ادامه داد راهی هم نداریم چون نه تیمی این بازیکن را در فاصله دو روز مانده می‌خواهد و نه می‌توانیم از سرمایه‌گذاری‌مان دست بکشیم! تازه این بازیکن سال گذشته چند بار بازیکن هفته شده و فوتبال هم بلده و ... حالا می فهمید چرا به المپیک نمی‌رویم؟ به نظرم خانه فوتبال ایران از پای‌بست ویران است.

● لزوم مبارزه با متخلفان

بی‌تردید مبارزه و ریشه‌کن کردن این شبکه مخوف حداقل در حوزه مدارس فوتبال می‌تواند آینده فوتبال و استعدادهای ما را هر چه بیشتر درخشان سازد.

بخشی، مسوول مدرسه فوتبال شهر سالم، علت حضور این افراد را در مدارس فوتبال وجود مدارس غیر قانونی و فاقد مجوزهای لازم می‌داند و می‌گوید : افرادی که مدیریت این مراکز را دارند اکثرا از افراد شناخته شده جامعه فوتبال هستد که با سوءاستفاده از نام پیشکسوتان ، بزرگان و قهرمانان این رشته و با هماهنگی و همکاری دلالان و واسطه‌ها نقش فراوانی در پررنگ کردن حضور این افراد در این عرصه دارند.وی راه مبارزه با این معضل را حضور بیشتر و ملموس‌تر بازرسان سازمان تربیت بدنی، فدراسیون فوتبال و هیات‌های استانی در مدارس فوتبال و نظارت بیشتر این ارگان‌ها می‌داند.

● فاصله داشتن از استانداردها

در تمام دنیا مدارس فوتبال جنبه آموزشی و سازندگی دارند ولی در کشور ما اینگونه نیست. در آنجا تعداد اعضای استاندارد یک ساعت آموزشی ۲۴ نفر است ولی در اینجا در هر نوبت ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفر تمرین می‌کنند، ضمن آن‌که ساعت تمرینی مدارس فوتبال در ایران بدترین ساعات تمرینی برای کودکان است. اصلا تا سن ۱۴ سال فقط بحث آشنایی با توپ مطرح می‌شود در حالی که در مدارس فوتبال ایران به علت زیاد بودن اعضای تمرین به تنها چیزی که توجه نمی‌شود مسائل تاکتیکی و فنی است. در مدارس فوتبال ما فقط بحث مربی و تدارکات مطرح است و هیچ پزشکی در این مدارس فعالیت نمی کند که خود این موضوع دلیل محکمی برای غیراستاندارد بودن آنهاست.

● چه باید کرد؟

چه راهی را باید مورد توجه قرار داد تا مدارس فوتبال در مسیر درست خود قرار گیرند و هیچ استعدادی پشت دیوار سودجویی‌های عده‌ای دلال و به‌اصطلاح مربی قرار نگیرند؟

ناصر فریاد‌شیران در این زمینه چنین پاسخ می‌دهد: با توجه به این که باشگاه‌های استقلال، پرسپولیس، سایپا، پیکان، سپاهان، ذوب‌آهن و تقریبا تمام تیم‌های مطرح کشور ملزم به داشتن تیم‌های پایه هستند، لذا لزومی ندارد که مدارس فوتبال غیرقانونی فعالیت کنند. در حقیقت معتقدم باشگاه‌ها باید مدرسه فوتبال داشته باشند و با استانداردهای بین‌المللی و انجام تست‌های فنی و پزشکی عضو بپذیرند و پس از عضوگیری با اعضای خود قراردادهای ۵ تا ۱۰ساله امضا کنند. این حرکت هم باعث بازیکن‌سازی برای خودشان می‌شود و هم دست افراد سودجو و کلاهبردار را از این فوتبال و این رده مهم کوتاه می‌کند.

حجت‌اله اکبرآبادی

میلاد اعظمی