شناخت شناسی امامت

امامت در لغت به معنای پیشوایی و رهبری است و هر كسی كه متصدی رهبری گروهی شود ((امام)) نامیده می شود خواه در راه حق باشد یا در راه باطل. چنانكه در قرآن كریم, واژه ((ائمه الكفر)) درباره سران …

امامت در لغت به معنای پیشوایی و رهبری است و هر كسی كه متصدی رهبری گروهی شود ((امام)) نامیده می شود خواه در راه حق باشد یا در راه باطل. چنانكه در قرآن كریم, واژه ((ائمه الكفر)) درباره سران كفار بكار رفته است, و كسی كه نماز گزاران به او اقتدا می كنند ((امام جماعت)) نامیده می شود.

اما در اصطلاح علم كلام, امامت عبارت است از: ((ریاست همگانی و فراگیر بر جامعه اسلامی در همه امور دینی و دنیوی)). و ذكر كلمه ((دنیوی)) برای تاكید بر وسعت قلمرو امامت است, و گرنه تدبیر امور دنیوی جامعه اسلامی, جزیی از دین اسلام است .

از دیدگاه شیعه, چنین ریاستی هنگامی مشروع خواهد بود كه از طرف خدای متعال باشد, و كسی كه اصالهً (و نه به عنوان نیابت) دارای چنین مقامی باشد معصوم از خطا در بیان احكام و معارف اسلامی و یز مصون از گناهان خواهد بود. و در واقع, امام معصوم همه منصب های پیامبر اكرم (ص) بجز نبوت و رسالت را دارد و هم سخنان او در تبیین

حقایق و قوانین و معارف اسلام, حجت است و هم فرمانهای وی در امور مختلف حكومتی, واجب الاطاعه می باشد.

بدین ترتیب, اختلاف شیعه و سنی در موضوع امامت, در سه مساله ظاهر می شود:نخست آنكه امام باید از طرف خدای متعال, نصب شود. دوم آنكه باید دارای علم خدادادی و مصون از خطا باشد.

سوم آنكه باید معصوم از گناه باشد.

البته معصوم بودن, مساوی با امامت نیست زیرا باعتقاد شیعه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها هم معصوم بودند هر چند مقام امامت را نداشتند, چنانكه حضرت مریم سلام الله علیها نیز دارای مقام عصمت بوده اند و شاید در میان اولیا خدا كسان دیگری نیز چنین مقامی را داشته اند هر چند ما اطلاعی از آنان نداریم و اساساً شناختن شخص معصوم جز از طریق معرفی الهی, میسر نیست.