کنتاکت لنز و کودکان

ممکن است فیت کردن کودکان با لنز آسان نباشد اما چندان مشکل هم نیست , در ضمن به اهمیت این کار و افتخاری که به دنبال خواهد داشت بیاندیشید

ممکن است فیت کردن کودکان با لنز آسان نباشد اما چندان مشکل هم نیست ، در ضمن به اهمیت این کار و افتخاری که به دنبال خواهد داشت بیاندیشید. در شرایطی که روش های معمول با شکست مواجه می‌شوند ، کودکان را به دلایل مختلف فیت می کنیم ، از اصلاح کژی های شکست نور (عیب های انکساری) تا دید درمانی (Vision therapy)، در این مقاله به بسیاری از فرصت های موجود برای فیت کودکان اشاره خواهد شد .

● همیشه سن مسئله‌ی مهمی نیست

بیشترین دلیل فیت لنز کودکان بالای شش یا هفت ساله ، اصلاح عیب های انکساری است . آنهایی که برای اصلاح بینایی خود کنتاکت لنز را بر می‌گزینند ، بایستی توان نگهداری و مراقبت مستقل از لنز را داشته باشند . بدین جهت معمولا برای بچه ‌های زیر سن شش و هفت سال ، کنتاکت لنز تجویز نمی‌کنیم . کودکان ۶ساله‌ای هستند که برای مراقبت از لنز ، احساس مسئولیت کافی دارند در حالیکه برخی ۱۳ ساله‌ها فاقد حس مسئولیت لازم‌اند . این نشان می‌دهد که کودکان درجات تکاملی مختلفی دارند . بنابراین گرچه نمی توانیم عوامل خاص و ثابتی را برای آن که آیا کودک می تواند از لنز استفاده کند یا نه ، در نظر بگیریم ، لیکن می توانیم مواردی همچون چگونگی واکنش به احساس جسم خارجی در چشم (بدنبال جاگذاری لنز) ، مستقل بودن یا نبودن کودک و کمک و همراهی بزرگترها را در تصمیم گیری برای استفاده از لنز در کودک مورد نظر ، لحاظ نماییم . استفاده از کنتاکت لنز اغلب برای اصلاح دید کودکان جوان و فعالی که در ورزش‌های گوناگون شرکت می‌کنند، روشی مناسب‌تر است .

زدن عینک در حین بازی‌هایی چون فوتبال ، هاکی ، بیس بال و سایر فعالیت‌های ورزشی مناسب نیست . همچنین اغلب در حال ژیمناستیک ، جست و خیزهای شادمانه و پرش در حین تماشای مسابقات و یا فعالیت در زمین‌های ورزشی ، عینک از چشم جوانان می افتد . غالبا پدر و مادر ، کودک را به علت گم کردن یا کج و کوله شدن عینک ، دوباره نزد پزشک بر می‌گردانند. برای برخی پدر و مادرها ، کنتاکت لنزها ممکن است وسیله‌ای اقتصادی برای اصلاح عیوب انکساری چشم کودکان همچون هیپرمتروپی متوسط تا شدید باشد . کنتاکت لنز از نظر ظاهری به لحاظ زیبایی ، مناسب تر و راحت تر از عینک است . انواع گوناگونی از لنزهای نرم و GP برای کودکان در دسترس است ، هر چند لنزهای یک بار مصرف روزانه و شبانه روزی (Continuous wear) از ۰۰/۶ + به بالا در دسترس نیست . لنزهای یک بار مصرف روزانه و دائمی برای همه شماره های نزدیک بینی ، تقریبا در دسترس است و کودکان نزدیک بین کم تا متوسط می‌توانند از لنزهای تغییر شکل دهنده قرنیه (Corneal reshaping) استفاده کنند (ارتوکراتولوژی )

کافی است فقط تصمیم بگیرید که با توجه به شخصیت ، درجه‌ی تکامل و نحوه‌ی زندگی کودک کدام روش مناسب تر است .

● لنز را با محیط تطبیق دهید

انتخاب مناسب‌ترین روش اصلاح برای هر کودک ، به انگیزه‌ی او در انتخاب لنز ، تجربه‌ی وی و یا پدر و مادرش در زمینه‌ی استفاده از کنتاکت لنز بستگی دارد .اگر کودک می‌خواهد در زمان ورزش از لنز استفاده کند ، لنز نرم بهترین جایگزین برای استفاده‌ی موردی و موقت (Part time) است . استفاده‌ی موقت و تطبیق با لنز ‌GP مشکل تر است . همچنین برای کودکانی که در محیط‌های پر گرد و خاک مثل میدان های اسب سواری و زمین های خاکی مورد استفاده برای توپ بازی ، ورزش می‌کنند و یا فعالیت هایی همچون ژیمناستیک (با دستکش های پودردار) انجام می‌دهند ، لنزهای نرم مناسب ترند . به هر حال در این موارد لنزهایی که به طور مداوم (در طی روز و شب ) استفاده می‌شوند، بهترین جایگزین برای اصلاح چشم کودکان نیستند زیرا ممکن است نتوانند مراقبت ، نگهداری و برداشتن و گذاشتن لنز را بطور مرتب و مناسب انجام دهند . کودکان بایستی در مواقع خاص لنز را از چشم در بیاورند .

● کنترل کردن عیوب انکساری

ممکن است عینک برای بزرگسالان تنها وسیله‌ای برای افزودن بر زیبایی یا کاستن از آن باشد و یا به هر حال مسئله‌ای نه چندان مهم محسوب گردد ؛ اما معمولا نگاه کودکان به آن چنین نیست. بدین جهت بایستی انواع کنتاکت لنزهای مورد استفاده در کنترل انواع عیوب انکساری را چنان که در زیر خواهد آمد بشناسید .

▪ نزدیک بینی

پدر و مادر نزدیک بین ، اغلب نگران کنترل میوپی کودکشان هستند و استفاده از لنزهای GP تنها راه ممکن جهت کنترل پیشرفت میوپی است.

غالب بررسی‌ها و مطالعات دال بر تاثیرگذاری احتمالی لنزهای GP فیت شده از طریق Alignment Fit (سطح خلفی لنز موازی سطح قدامی قرنیه) بر روی پیشرفت میوپی هستند . در مورد تاثیر روش‌های تغییر دهنده انحنای قرنیه برای جلوگیری از پیشرفت میوپی هنوز مدارک زیادی موجود نیست . برای کودکان فعالی که نمی‌خواهند از عینک در موقع انجام فعالیتهای ورزشی استفاده کنند . روش‌های تغییر دهنده‌ی انحنای قرنیه (O rtho K) عالیترین روش است . این لنزها توسط کودک ، زیر نظر پدر و مادر و در منزل ، جایی که احتمال گم شدن آنها کم است استفاده می‌شود.

▪ آمبلیوپی

کودکان جوان آمبلیوپ دوست ندارند چشم سالم شان با پد بسته شود . این کودکان بایستی برای اصلاح تنبلی چشم از روش پنالیزاسیون استفاده کنند کنتاکت لنز برای این کودکان می‌تواند برای درمان آمبلیوپی از ۲هفتگی مورد استفاده قرار گیرد . دکتر شارلوت جاسلین ، معتقد است که : لنزهای اکولودر (لنزهای بستن چشم) جایگزینی مناسب در درمان آمبلیوپی شدید هستند . یک کنتاکت لنز اکولودر برای تقریبا یک سوم کودکانی که در روش بستن چشم استاندارد (patch therapy) نا موفق بوده‌اند ، موثر عمل کرده است یک سوم کودکانی (از یک سری ۱۳نفره) که با لنزهای اکولودر (لنزهای بستن چشم) موفق بودند ، یادگرفتند که لنز را در چشم جابجا کنند.یک سوم کودکان نیز اصلا همکاری نکرده و نتوانستند از این لنزها استفاده کنند. دکتر جاسلین پیشنهاد می‌کند : در این مورد این لنزهای مثبت بالا (high plus) انتخاب شوند تا بهتر در دست جای بگیرند . او می‌گوید : لنزهای اکلودر در بسته بندی چهارتاریی نگهداری می‌شوند و برای کودکانی که لنز را گم یا پاره می‌کنند مناسب ترند .

پنالیزاسیون ، به علت ایجاد تاری اپتیکی برای درمان آمبلیوپی موثر است . می‌توانید لنزهایی با مثبت بالا را برای درمان آمبلیوپی تجویز کنند. هر چند که کودک می باید هیپرمتروپ بوده و میزان تاری ایجاد شده بایستی از تاری چشم آمبلیوپ بیشتر باشد . بنابراین ، این گونه لنزها در آمبلیوپی متوسط و پائین قابل استفاده اند .

▪ آفاکی

نوزادان می‌توانند برای اصلاح آفاکی یک طرفه از لنز استفاده کنند. زیرا دچار آنیزوکونیا (اختلاف اندازه تصویر در دو چشم) می‌شوند . کودکان آفاک دو طرفه هنوز می‌توانند برای اصلاح بینایی از عینک استفاده کنند. لنزهای داخل چشمی (IOL) برای درمان کاتاراکت مادر زادی مورد استفاده قرار می‌گیرند ، هر چند استفاده در نوزادان به علت رشد سریع و تغییرات رفراکتیو سریع مرود تردید و کنتراورسیال است . پیش از قیت کردن یک کودک آفاک با لنز ، بایستی پدر و مادر بدانند که استفاده از لنز چه مسائلی دارد . لوئیز اسکالوفا ضمن اظهار این مطلب می‌‌‌گوید: سعی می‌کنم با خانواده کودک قبل از جراحی آب مروارید ملاقات کنم تا مطمئن شوم که آنها پروسه را درک می‌کنند. آنها باید بدانند که جراحی فقط مرحله‌ی اول درمانی طولانی برای بیماری کودک است ) می‌توانیدکودکان آفاک را با لنز GP یا لنز نزم Soft فیت کنید و این کودکان می‌توانند لنزها را بصورت روزانه (DW) و یا شبانه روزی (EW) استفاده کنند . اگر پدر و مادر بتوانند لنزها را روزانه در چشم نوزاد گذاشته و در آورند ، این روش ، روشی ایده آل است زیرا بدین ترتیب ، و در دوره نوزادی و پیش از آن که به یک کودک دو ساله‌ی قوی و سرکش تبدیل شود ، با لنز تطبیق پیدا می‌کند.

● درمان موارد دیگر

کودکان می‌توانند برای اصلاح دید دو چشمی ( Binocular vision therapy) از لنز استفاده کنند. آنها که کمبود تقارب (Convergence insufficiency) یا کمبود تطابق (Accommodative insufficiency) دارند ، ممکن است از لنزهای دو کانونه (Bifocal) بهره برند. برای این کودکان می توان از لنز GP یا سافت استفاده کرد . اگر کودک برای مطالعه ، بعلت ایزوفوریای نزدیک یک Add زیاد دارد ، لنز Bifocal GP مناسب ترین روش درمانی است ، اما بیشتر بچه‌ها می‌توانند از هر نوع لنز Bifocal بهره ببرند. تعداد کمی از کودکان با نیستا گموس به هر دلیل به شما مراجعه می‌کنند و گزارش های نا موثفی از کاهش نیستاگموس با لنز وجود دارد . مکانیسم احتمالی بر اساس چرخه فیدبک که حرکت چشم را کاهش می دهد ، استوار است و بنظر می رسد که GP بسیار موثرتر است . گزارش های دیگر می‌‌‌گوید: لنزهای نرم هم موثرند که نشان می دهد بهبود حدت بینایی می تواند علت اصلی کاهش نیستاگموس باشد . اگر لنز ، نیستا گموس را کاهش ندهد ، لنزهای پروستتیک ممکن است حرکت لنز را تا حدی پوشانده و ظاهر بیمار را بهبود بخشد . برخی کودکان از زدن عینک سرباز می زنند زیرا ظاهر خود را با عینک دوست ندارند همچنین تصور می‌کنند استفاده از عینک راحت نیست و آنها را محدود می‌کند . این بچه ها کاندیداهای خوبی برای لنز هستند. آنها با این لنزها علاوه بر تصحیح قدرت بینایی چشم شان ، احساس اعتماد به نفس بیشتری خواهند داشت .

کودکان به علل زیادی ممکن است از لنز استفاده کنند اما آنها از هر روشی که استفاده کنند تا هفت ـ هشت سالگی ، نقش پدر و مادر در نگهداری و مراقبت از لنز در کودکان حیاتی است . از این سن به بعد بچه ها می‌توانند بطور مستقل از لنز خود نگهداری کنند . لازم است کلیه کودکانی را که نیاز به اصلاح رفراکتیو دارند ، در مورد امکان استفاده از لنز آگاه کنید . حتی کودکانی که نیاز به اصلاح ندارند ، می‌توانند از کنتاکت لنز بهره ببرند .

● یافتن لنز مناسب برای بازی کودکان

در سنینی که کودک فعال و متحرک می‌شود ، توجه او در حدود درک نوشته‌های تابلوها و سایر وسایل است کودکان می‌خواهند بازی های خشن انجام دهند . و توانایی خود را درک نمی‌کنند. بنابراین صدمات چشمی برای بچه های نوپا نسبتا شایع است .

در پاسخ به سوال چه زمانی استفاده از لنز توسط کودک به عنوان سخت ترین شرایط ممکن ، تلقی می گردد ؟ دکتر اسکافانی می‌‌‌گوید : کودک دو ساله با صدمه‌ی قرنیه ای . بسته به نوع ضربه‌ی چشمی ، لنز را برای اصلاح دید یا اصلاح ظاهری چشم استفاده می‌شود . . افراد با تجربه لنز GP را برای اصلاح بینایی بعد از ثروما توصیه می‌کنند ، زیرا آستیگماتیسم نا منظم قرنیه را اصلاح می‌کند . برای پدر و مادر راحت تر است که لنز GP را در چشم کودک ۲ ساله گذاشته ودر بیاورند ،‌اما برای کودک ۲ ساله هم راحت است که لنز را در چشم جابجا کند یا در بیاورد .

اگر تروما باعث تغییر شکل چشم شده و هدف اصلاح زیبایی است ،‌بنابراین تجویز لنزهای پروستیک انتخابی مناسب است . لنزهای زیبایی مختلفی برای کودکان و بزرگسالان موجود است . اگر پیش آگهی بینایی خوب نیست . لنز پروستیک با مردمک Opaque (سیاه) برای زیبایی بیشتر مفید است .

● بهره‌گیری از یک جمعیت جوان تر

وقتی با فیت لنز کودکان آشنا شوید ، در می‌یابید که چگونه هر کودک توان نگهداری و پذیرش مسئولیت لنز را دارد همچنین درک می‌کنید که کارکردن با کودکان چه قدر جذاب و لدت بخش است . کار با آنهایی که در آینده بالغینی خواهند شد و دوباره از لنز استفاده می‌کنند.

Jeffrey J. Walline OD.PHD

ترجمه : دکتر پرویز زرین بخش

با تشکر از آقای دکتر زرین بخش

سایت انجمن اپتومتری خراسان