جامعه شناسی دزدی

بررسی ها نشان داده است علل اجتماعی هم می تواند با تاثیر روی رفتار و واکنش های اجتماعی و ساختار یک اجتماع در بروز جرم های مختلف از جمله دزدی نقش داشته باشد

بررسی‌ها نشان داده است علل اجتماعی هم می‌تواند با تاثیر روی رفتار و واکنش‌های اجتماعی و ساختار یک اجتماع در بروز جرم‌های مختلف از جمله دزدی نقش داشته باشد.به این دلیل علاوه بر علل زیستی و روانی، به جامعه باید به عنوان عامل احتمالی بروز دزدی نگاه کرد...

● مهاجرت و افزایش آمار دزدی

این موضوع از اوایل سال‌های ۱۹۰۰ مدنظر جامعه‌شناسان قرار گرفت یعنی وقتی که تغییراتی اجتماعی در آمریکا رخ داد. این تغییر، اقتصاد صنعتی بود که جایگزین اقتصاد کشاورزی شده بود. صنعتی شدن با رشد و افزایش شهرها همراه بود. ضمن اینکه مهاجرت افراد از اروپای شرقی را هم شامل می‌شد و درست در این دوران، رشد جرم و دزدی افزایش پیدا کرد. در این بین مسایل نژادی، فقر و نبود ثبات اجتماعی نیز جزو عوامل افزایش دزدی محسوب می‌شوند.

● دزدی یادگرفتنی است

یکی دیگر از دلایل تاثیر جامعه بر دزدی بر این مبنا است که متخصصان معتقدند هیچ کس به طور ژنتیکی و ارثی دزد به دنیا نمی‌آید بلکه دزدی یک رفتار یادگرفتنی است. مثلا مواجهه با دزدی از طریق بستگان، خانواده و هم‌کلاسی‌ها می‌تواند فرد را به سمت این کار بکشاند و اینجاست که داشتن ارتباطی خوب با والدین، معلمان، کارفرمایان و سایر واحدهای اجتماعی می‌تواند در کاهش آن نقش موثری ایفا کند.

● افزایش آمار دزدی در روزهای آخر هفته

یکی از موضوعاتی که تاثیر اجتماع را روشن‌تر می‌کند رابطه مصرف الکل، اعتیاد و داروهای روان‌گردان با دزدی است و حتی در کشور آفریقای جنوبی تحقیقات نشان داده ارتکاب به دزدی در تعطیلات آخر هفته که مصرف این مواد بیشتر است زیادتر دیده می‌شود. مسلما درکشورهایی که مصرف این مواد با محدودیت و ممنوعیت خاصی همراه نیست، احتمال دزدی بیشتر می‌شود.

● راه‌حل جامعه‌شناختی

محققان معتقدند گسترش شهرها، بیکاری، فقر و سوءمصرف مواد مخدر و الکل از جمله موارد اجتماعی است که در بروز دزدی نقش دارد. به این دلیل برای کاهش این جرم درکشور باید وضعیت اجتماعی اقتصادی توسعه یافته و بهبود پیدا کند. تاثیر اجتماع بر دزدی و سایر جرایم در اینجا موثر و کلیدی می‌شود که در کشورهایی که پلیس با اجتماع رابطه عمیق‌تر و اصولی‌تر دارد هم جمع‌آوری اطلاعات در این زمینه برایش راحت‌تر است و هم امکان پیشگیری از بروز دزدی بیشتر می‌شود. مثلا در کشور آفریقای جنوبی بخش‌های مختلف دولت مثل دادگستری، تامین اجتماعی، وزارت مسکن و بهداشت همگام با سایر ساختارهای دولتی با پلیس همکاری می‌‌کنند تا علل اجتماعی جرایمی مثل دزدی حذف شود.

● دزد کوچک، بزرگ می‌شود

بحث پیشگیری اجتماعی در بروز دزدی بسیار موثر است چون کسی که دزدی کوچکی می‌کند قادر است در آینده به دزدی‌های بزرگ‌تری دست بزند. در جامعه‌شناسی، آگاهی شناختی در پیشگیری از بروز انواع جرایم نقش کلیدی دارد که این کار باید از دوران کودکی و به‌خصوص مدرسه به افراد آموزش داده شود. در این آگاهی شناختی، خوب و بد در یک روند اجتماعی به افراد آموخته می‌شود و ظرفیت مواد برای برخورد مناسب با احساسات منفی خود و دیگران بالا می‌رود. برای آنکه این شناخت در افراد به وجود بیاید به این موارد نیاز داریم: هم‌دردی و همدلی مداوم و بی‌وقفه پدر و مادر با فرزندان، افزایش سرویس‌های حمایتی برای والدین و افزایش حس اعتماد و هم‌دردی، همدلی و محبت در دوران بزرگسالی بین والدین و دولت با فرزندان. معمولا دزدی در خانواده‌هایی رخ می‌دهد که این خصوصیات در‌ آنها رعایت نمی‌شود و جالب اینکه در بسیاری موارد با خود والدین در کودکی هم‌دردی و همدلی نشان داده نشده و آنها هم فکر می‌کنند خشکی روابط با فرزندان‌شان باعث می‌شود آنها بیشتر ساخته شوند اما درست نتیجه برعکس می‌دهد و به همین دلیل امکان دزدی و سایر جرایم در خانواده‌های فقیر و ثروتمند در این موارد، یکسان می‌شود.

● دزدی و شرایط سیاسی خاص

در بحث دیگری وقوع بعضی درگیری‌ها و شرایط سیاسی خاص را هم می‌توان در وقوع دزدی موثر دانست. در بعضی موارد درگیری‌ها باعث حضور رده و کلاس جدیدی در جامعه شده که تاثیر مثبتی بر جنبه‌های اقتصادی و اجتماعی نداشته‌اند و در مواردی با تخریب وضعیت اجتماعی، امکان دزدی و سایر جرایم را بیشتر کرده‌اند. از این موارد در تاریخ بسیار دیده شده است. وضعیت بی‌ثبات در بعضی کشورها نمونه‌ای از این مورد است که دایما با تغییر حکومت و یا سیستم نظارتی دست و پنجه نرم می‌کنند و قوانین اقتصادی اجتماعی آنها دایما در تغییرات به سر می‌برد و به طور مثال، همین موضوع در نیجریه باعث افزایش سرقت‌های مسلحانه از سال ۱۹۷۰ به بعد شده است. در تحقیق دیگری رابطه افزایش مالیات و افزایش دزدی در آمریکا بررسی شده است و مشخص شده با افزایش مالیات بر در‌آمد به دلیل ایجاد تنش بیشتر روی مردم و بدتر شدن وضعیت اجتماعی آنها، احتمال دزدی و سایر مشکلات اجتماعی بیشتر شده است. نابرابری‌های شدید مالی و بروز فاصله طبقاتی شدید نیز در یک بررسی در آمریکا با افزایش بروز دزدی ارتباط مستقیم داشته است.

● در یک کلام

در یک کلام می‌توان گفت ریشه جرایمی مثل دزدی نتیجه و برآیند شرایطی متعدد مثل شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و خانوادگی است. ساختار اجتماعی آینه‌ای است که ارزش‌ها و اولویت‌های جوامع را نشان می‌دهد. به همین دلیل ریشه اجتماعی که باعث جرایم مختلف از جمله دزدی می‌شود شامل نابرابری‌های مختلف اجتماعی، تمرکز قدرت، نداشتن حمایت خانوادگی، دسترسی نداشتن به خدمات اجتماعی یکسان، فقدان رهبری در جامعه، کاهش ارزش‌گذاری در سلامت اجتماعی کودکان و نمایش بیش از حد جرایم و دزدی از طریق فیلم‌های تلویزیونی است. فراموش نکنید در بروز جرمی مثل دزدی معمولا یک عامل به تنهایی مطرح نیست و تلفیقی از چند عامل در بروز آن نقش دارد. مثلا فقر در بروز دزدی یک عامل محسوب می‌شود اما خانواده‌های فقیر بسیاری وجود دارند که هیچ گاه به دزدی رو نیاورده‌اند.اما با این وجود باید این هشدار را در نظر گرفت که هرچه نرخ بیکاری، فقر، نابرابری‌های اجتماعی و تورم کمتر باشد، احتمال بروز جرایم مختلف هم کاهش پیدا می‌کند. محققان معتقدند وجود نسل جوان بدون امید به آینده ترسناک‌ترین موضوعی است که در یک جامعه می‌تواند وجود داشته باشد چون در این صورت راه برای انواع جرایم باز می‌شود.