راهکار و خط مشی بازاریابی گلیم نقش برجسته استان ایلام

«ایلام» خاستگاه مردمانی است که ورق ورق تاریخ دیرپای ایران را تجربه کرده اند اعتبار دیرینه این خاک و بوم در کنار جنگل های انبوه «بلوط و بنه» و از حرکت و خروش رودهای سیمره و کنجانچم به آن زیبایی محسور کننده ای بخشیده و پرتوهای روح افزای آفتاب از فراز کوه های قد کشیده کبیر کوه , مانشت و دینارکوه سرزمین طلوع خورشید را به زیباترین عروس دردانه زاگرس بزرگ تبدیل کرده است

بلندای گردنه رفیع «قلاجه»، آغازین سرزمینی است که نام و اعتبار خود را از کهن ترین تمدن های ایران زمین برگرفته است.

«ایلام» خاستگاه مردمانی است که ورق ورق تاریخ دیرپای ایران را تجربه کرده اند. اعتبار دیرینه این خاک و بوم در کنار جنگل های انبوه «بلوط و بنه» و از حرکت و خروش رودهای سیمره و کنجانچم به آن زیبایی محسور کننده ای بخشیده و پرتوهای روح افزای آفتاب از فراز کوه های قد کشیده کبیر کوه ، مانشت و دینارکوه سرزمین طلوع خورشید را به زیباترین عروس دردانه زاگرس بزرگ تبدیل کرده است.

دره های شگفت، رودها و آبشارهای طرب انگیز، غارهای بی نظیر، کوه های سر به فلک کشیده، اقلیم های متنوع آب و هوایی، همجواری دیدنی کوه و دشت، سادگی هزار رنگ طبیعت وحشی، صداقت فرهنگ و هنر و چشم اندازهای بدیع استان، ایلام را به شاهکار خلقت ایران تبدیل کرده است.

استان ایلام همچون ستاره ای تابناک بر آسمان تاریخ وفرهنگ ایران زمین می درخشد وآثار تاریخی بسیار فراوان بجای مانده از تمدنهای گذشته حکایت از ریشه دار بودن تاریخ وفرهنگ این دیار در قرنهای گذشته دارد. براستی دیار ایلامیان از هزاره های قبل از میلاد تاکنون به صلابت قلاقیران بوده است و آوازه مردان و زنان سخت کوش وحماسه ساز آن در بزم و رزم دهل و سرنا شنیده می شود،آری ایلام قاب دیدگان هر بیننده ای را می نوازد ودهان هر بیننده ای رابه شگفتی وحیرت وا می دارد

و اما هنرمندانش که زاییده این دیار هستند دستانشان آفریننده زیبایی هایی است که بحق گلیم نقش برجسته را گل سرسبد آن باید دانست .

واقعیت آنست که یکی از عنصرهای مؤثر بر افکار و زندگی انسانها در جهان امروز تبلیغات است . عنصری ارتباطی که با بررسی های کارشناسانه ، روانشناسانه و علمی پدید می آید . تبلیغات مؤثر بر نگرشها و اذهان بیشتر با بهره گیری از نمادها می باشد .

دان واسـتون در کتاب « نقش تبلیغات بازرگانی در بازاریابی مدرن » چنین تعریفی را برای تبلیغات ارائه میدهد : "تبلیغات، عبارتست از برون داده (Out Put) سازمان به صورت ارتباط غیر شخصی (non_personal) و پرداختی (paid) از طریق رسانه های مختلف، به منظور آگاه سازی (inform) و یا اقناع (persuade) بخشی از مخاطبان تشکیل دهنده عامه، به عنوان محیط سازمان."

ابعادهای مختلف تبلیغات ، سطوح کلان و منطقه ای است لیکن این سطور به راهکارها و تبلیغاتی می پردازد که با بهره گیری از آن بتوان گلیم نقش برجسته دردانه زاگرس را بهتر و برجسته تر معرفی نمود که نهایتاً بازارهای فروش آن نیز مهیا می گردد .

گلیمی که به مثابه صنعتی نورس در صنایع دستی ایرانیان محسوب می شود و می رود تا جایگاه شایسته و بایسته خود را پیدا نماید.

● تاریخچه گلیم نقش برجسته

زندگی عشیره ای و سنتی و پرورش دام برای تامین معیشت زندگی مردم منطقه ایلام از دیرباز تاکنون موجبات استفاده از پشم و رشد و رونق صنایع دستی مرتبط با آن خصوصاً قالی و گلیم ساده را فراهم آورده است.

عشایر این منطقه به دلیل کوچ نشین بودن و حرکتهای مداوم ، معمولاً از دارهای افقی که به راحتی جمع شده و در مناطق اسکان ایل قابل استقرار بوده ، استفاده می کردند. از نظر مصرف نیز قسمت عمده ای از قالی و گلیم های ساده تولید شده توسط زنان ، جنبه خود مصرفی داشته و در زندگی روز مره آنان مورد استفاده قرار گرفته است . در حین بافت گلیم ساده ، خانم بافنده ای بنام" سحر چلانگر"ساکن روستای زنجیره ( از توابع شهرستان سرابله استان ایلام ) در قسمتی از گلیم بافت خود ، موفق به اجرای نقشی برجسته با استفاده از گره قالی می شود که پس از ارسال این گلیم به سازمان صنایع دستی ایران مورد استقبال قرار گرفته و از آنجایی که این نوع گلیم مشابه قالیهای نقش برجسته ای بوده که در کشور چین بافته می شـود . تصـاویـری از ّهای بـافت چین بعنوان الگو ، جهت ترویج این گلیم از طرف معـاونت فنـی و اجـرایی ســازمان صنایع دستی ایران ( طبق نامه شماره ۱۲۴۶ مورخه ۶/۸/ ۱۳۶۶ ) به اداره صنایع دستی استان ایلام و سعی و همت بافندگان ، زمینه رشد گلیم نقش برجسته در این منطقه فراهم شده است .

گلیم نقش برجسته ، از نظر اصالت و تولید مهمترین و شاخص ترین صنعت دستی و بومی استان ایلام است که با توجه به ناچیز بودن سابقه بروز خلاقیت بافندگان چیره دست ایلامی در امر بافت گلیم نقش برجسته ، پیشرفت چشمگیری در زمینه های مختلف تولید آن حاصل شده است .

در این نوع گلیم ، زمینه بافت گلیم ساده ( صوفی بافی ) نقوش آن گره کامل ( گره ترکی ) قالی است که طبیعتاً بعد از بافت ، نقوش آن بر جسته تر از زمینه است .

● تبلیغ وتبیین گلیم نقش برجسته ایلام

یکی از راهکارهایی که بتوان گلیم نقش برجسته ایلام را بهترمعرفی کرد ،تبلیغ وتبیین این گلیم به عنوان صنعتی تازه و پررونق که باید در برنامه های جدید صنایع دستی در منطقه غرب کشور گنجانده شود . معرفی پتانسیلهای گلیم نقش برجسته بطوریکه اولویت اجرای برنامه های صنایع دستی و حتی گردشگری در بخش خصوصی کشور ، گلیم نقش برجسته ایلام باشد . استانی که به عنوان ابداع کننده گلیم نقش برجسته می تواند مکانی جدید جهت سرمایه گذاری و ایجاد بازار تولید جدید جهت بخش خصوصی باشد .

● بهره گیری از نمادها

و اما همانطور که گفته شد بهره گیری از نمادها یکی از راههای مؤثر تبلیغات است . پس در تبلیغات طوری بر این نکته تأکید شود که مفهومی که از کلمه گلیم نقش برجسته ایلام به ذهن انتقال می یابد یادآور فرشی زیبا ، منحصر بفرد و به یادماندنی باشد و به گردشگر یا خریدار گوشزد کند که گلیم نقش برجسته استان ایلام ، کالا و سوغاتی جدید ، مطلوب و دلخواه برای گردشگر و یا خریدار ذر مغرب ایران است.

تبلیغات خود نیز یک نوع ابزار است پس چه بهتر که جهت تبلیغ گلیم نقش برجسته و ماندگار کردن آن استفاده از مفاهیمی چون زیرانداز افسانه ای، گلیم بی همتا و اسرار آمیز، گلیم هزار رنگ و ... ، به عنوان ابزاری جهت جذب گردشگر ، سرمایه گذار و بازاریاب و جلب توجه وی به گلیم نقش برجسته دیار ایلامیان باشد .

● بهره گیری از تجارب مفید دیگران

می توان یکی از روش های مهم جهت تبلیغات مناسب جهت گلیم نقش برجسته را چنین عنوان کرد که شیوه های علمی و عملی تجربه شده دیگران را مطالعه کنیم تا دریابیم که دیگران چگونه توفیق یافتند.

برخی استانها که شرایطی مشابه از نظر دارابودن تولیدات گلیم و فرش با استان دارند در زمینه های تبلیغاتی به خوبی عمل کرده و امتیازاتی دریافت کرده اند که می توان با بهره گیری و مطالعه مناسب آن روشها و راهکارها ، شیوه های موفق را در استان پیاده کرد .

● شرکت در نمایشگاهها و بازارهای صنایع دستی و گردشگری

در نمایشگاه های بازارهای هدف، با اندیشه و ابتکار، حضور یابیم و نوآوری ها و تولیدات متنوع گلیم نقش برجسته خود را به نمایش بگذاریم. با تبلیغات علمی و اصولی برنامه ریزی شده و هدفمند و استمرار آن ، جایگاه ویژه ای برای این صنعت نوین فراهم کنیم.

بالطبع یکی از مکانهای مهم در امر معرفی و اطلاع رسانی صنایع دستی ، نمایشگاههای داخلی و خارجی است البته باید نمایشگاهها و جشنواره های صنایع دستی و گردشگری انتخاب شوند که شرکت در آنها مؤثر و مفید و با نتیجه باشد تا هزینه ها به هدر نرود.( الزامی است که غرفه داران شرکت کننده در نمایشگاهها و جشنواره های صنایع دستی و گردشگری از کارشناسان باتجربه ، خوش برخورد ، مؤدب ، مطلع ، بازاریاب و ... باشند .)

● جلب رضایت مشتری

درعرصه های رقابت، پیش از آن که به کاهش قیمت بیاندیشیم، به جلب رضایت مشتری از نظر کیفیت ارائه انواع گلیم نقش برجسته بپردازیم و سعی کنیم که استراتژی جلب و انگیزش را سرلوحه فعالیت بازاریابی خود در زمینه فروش گلیم قرار دهیم.

● بهره گیری از کلیه امکانات

از دیگر راهکارهای که می توان در راستای بازاریابی جهت فروش گلیم نقش برجسته استان ایلام بیان کرد بکارگیری علمی وعملی کلیه دستگاه ها و اهرم های تبلیغاتی سنتی و مدرن براساس شرایط روان شناسی و علایق مردم و سرمایه گذاران و خریداران و بهره برداری از کلیه امکانات بالقوه داخلی دولتی و خصوصی جهت پیشبرد اهداف بازاریابی و تبلیغات صنایع دستی استان است .

● شناسایی، ارزیابی و طبقه بندی انواع گلیم نقش برجسته استان

شناسایی، ارزیابی و طبقه بندی انواع گلیم نقش برجسته استان و برنامه ریزی تبلیغاتی براساس اطلاعات جمع آوری شده و انجام مطالعات بنیادی از اثرات سه محور تبلیغاتی (نوشتاری، شنیداری، دیداری) در هر شهرستان و نتیجتآ کل استان . و نیز شناسایی، ارزیابی و طبقه بندی سلایق و علایق بازارها و کشورهای هدف و برنامه ریزی بازاریابی بر اساس تحقیقات و تعیین بازارهای هدف، زیرا که بازارهای هدف را باید با توجه به نوع محصول از منظرهای گوناگون ا، امکانات تسهیلات و فروش ، اهداف توسعه هر جامعه و سایر عوامل تعیین کرد. یعنی موقعیت جغرافیایی بازارها، نحوه دسترسی و طریقه ارتباط از طریق وسایل حمل و نقل مختلف و هزینه فروش تا مقصد نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

ویژگی های مربوط به ترکیب خریدار و یا سمایه گذار و خصوصیات آنان که اجزای تشکیل دهنده بازارها به حساب می آیند، باید به نوعی تجزیه و تحلیل شود.

● داشتن یک استراتژی واحد در استان

داشتن یک استراتژی هم اندیشی و هم گرایی در استان برای توسعه تبلیغات و بازاریابی در زمینه فروش گلیم نقش برجسته و نیز صنایع دستی استان در داخل و خارج از کشور که این امر با همکاری کلیه ارگانها و شخصیتهای استان ایلام میسر خواهد شد . بازارهای بالقوه ای که می توان با توجه به محصول موجود جذب کرد، که این امر باید توسط کارشناسان خبره و باتجربه در این زمینه تعیین شود.

● انتشار اقلام مناسب تبلیغاتی گلیم نقش برجسته و نیز صنایع دستی استان

اما یکی از راهکارهای مهم در امر تبلیغات و بازاریابی در این زمینه ،تهیه و توزیع نشریات تبلیغاتی شامل بروشور، پوستر، کارت پستال، کتاب و جزوات راهنما در سطح وسیع به طور رایگان در سطح آژانس های سرمایه گذاری ، بخش خصوصی و ارسال به مقاصد هدف و مراکز فرهنگی ایران درخارج از کشور مثل سفارتخانه ها که توسط رایزن فرهنگی توزیع شود و همچنین استفاده از تبلیغات نوشتاری، دیداری و شنیداری مثل شبکه اینترنتی، سی دی ، کلیپ های متنوع، اسلاید، فیلم و دیگر اقلام تبلیغاتی درمجامع، نمایشگاه ها، سمینارها و همایش های تخصصی البته در کنار این اقدامات نیز تبلیغ در مطبوعات، رسانه های جمعی، روزنامه ها، مجلات، رادیو و تلویزیون و تبلیغ در نشریات صنایع دستی و گردشگری برای جذب نیز انجام داد.

● فعال کردن بخش خصوصی در زمینه تبلیغات

فعال کردن بخش خصوصی صنعت دستی کشور از دیگر اقدامات راهگشا جهت توسعه فروش و بازاریابی گلیم نقش برجسته و نیز صنایع دستی استان است که با دعوت از آژانس های فروش و سرمایه گذاران بخش خصوصی وخبرنگاران مطبوعاتی و نویسندگان و پژوهشگران صنعت دستی گردشگری برای بازدید از استان ایلام و کارگاهها و پتانسیلهای موجود میسر خواهد شد که نتیجه مثبت آن آشنایی با پتانسیلهای موجود در زمینه صنایع دستی،آشنایی نزدیک باگلیم نقش برجسته ، امکانات ،تسهیلات وخدمات صنایع دستی استان و تبلیغ برای استان جهت فروش بیشتراست .

● نتیجه گیری

قدر مسلم این است که در دنیای امروز تلاش های تبلیغاتی و بازاریابی از مهمترین فاکتورهای توسعه صنایع مختلف است . اگر چه استان ایلام از پتانسیلهای مختلفی در صنایع دستی برخوردار است ، اما اگر شیوه بازاریابی،اطلاع رسانی وتبلیغات به بخش خصوصی ، سرمایه گذاران ، خریداران داخلی و خارجی و کشورهای هدف را در برنامه کلان استانی و کشوری خود قرار ندهد به یقین موفق نخواهد بود.در هر جایی مشکلاتی برای این تبلیغات وجود دارد که با برنامه ریزی و کار کارشناسی و نیز رفع پندارهای نابجای پاره ای از مسئولان و مردم درباره بازار آن و سرمایه گذاری در این زمینه و برخی مشکلات اداری دست و پاگیر و همچنین مشکلات و ناهماهنگی بین دستگاه های فرهنگی و اجرایی و بانکها برای عرضه داشته ها و توانایی های گلیم نقش برجسته و صنایع دستی استان می توان این مشکلات را پشت سر گذاشت.

با شناخت و ارایه راهبردهای مناسب می توان به تصویرسازی ، شناخت و ارایه مناسبی از استان درکشور یا منطقه مورد نظر رسید.

در آخر کلام این نکته حائز اهمیت است که جهت معرفی گلیم نقش برجسته و شناساندن و صنایع دستی استان توسط یک نهاد مسئول میسر نخواهد شد بلکه باید با همکاری ، همدلی و بهره گیری از کلیه نهادها ، اشخاص ، بخشها و دوستداران این دیار کهن انجام شود .

امید است با بهره گیری از قابلیت ها و توانمندی های صنایع دستی دیار ایلامیان بیش از پیش معرفی شود و نام گلیم نقش برجسته زن ایلامی بر تاریخ این مرزو بوم خودنمایی کند .