مفید اما مختصر

صنعت بیمه ایران, اگر چه در داخل در حال ترقی است, اما به دلایل متعددی در جهان ناشناخته است

با آن که در حدود ۱۵ درصد حق بیمه تولیدی خاورمیانه و شمال آفریقا در اختیار ما است و در حدود ۱۷ درصد حق بیمه تولیدی خاورمیانه از آن شرکت‌های بیمه ایرانی است، اما متأسفانه سهم کشور ما از کل بیمه تولیدی در جهان به ۱۵/۰ درصد نیز نمی‌رسد.

حق سرانه بیمه کشور ما نیز رقمی کمتر از ۶۰ دلار است و میزان نفوذ بیمه در ایران به ۵/۱ هم نمی‌رسد. این در حالی است که سرانه حق بیمه در جهان ۶۰۰ دلار و ضریب نفوذ بیمه در حدود ۵/۷ است.

با توجه به آمارهای فوق و با نگاهی به این حقیقت که رسالت سخت اقتصاد کشور در راستای ایجاد تعامل با جهان در دهه‌های اخیر در کنار ارتقای ریسک‌های اقتصادی در اقتصادهای توسعه یافته و در حال توسعه که به ریسک‌ شرکای اقتصادی دامن زده است و همچنین ضرورت تحول تولیدی کشورمان، می‌توان گفت اولاً بیمه به یکی از پایه‌های اصلی و غیرقابل انکار در اقتصاد ملی تبدیل شده است و ثانیاً هنوز راه زیادی در پیش داریم. در این فضا که در آن کاهش اطمینان به سرمایه گذاری‌ها و احتمال بروز چالش‌های اقتصادی ناشی از رقابت زیر گوش فعالان اقتصادی است، برنامه‌های توسعه صنعتی و بازار، بدون در نظر گرفتن بیمه و روش‌های تأمین ریسک محال است.

در فضای غیراقتصادی نیز نمی‌توان شرایطی را تعریف کرد که در آن بیمه به عنوان راهکار جبران زیان افراد و خانوارها جایی نداشته باشد و با نگاهی به پایه‌های موجود بیمه‌ای در کشورمان می‌توان چنین گفت که بیمه در حال نفوذ به تار و پود زندگی اقشار مردم کشورمان است.

● کارنامه صنعت بیمه ایران

بر اساس آمارهای موجود، حق بیمه تولیدی در کشور ما از رقم ۴ تریلیون و ۶۳ میلیارد ریال در سال ۷۹ که تمام آن توسط بیمه‌های دولتی حاصل شده، به ۵۹ تریلیون و ۱۳۵ میلیارد و ۹۴۷ میلیون ریال در سال ۸۹ رسیده که این تغییر مبیّن افزایشی هزار و ۴۰۰ درصدی است. این رشد را باید مدیون دو عامل مهم بود. اول، خصوصی‌سازی در صنعت بیمه که اگر چه با ایراداتی مواجه است، اما نمی‌توان از اثرات ساختاری آن به ویژه در حوزه رقابت غافل بود.

به این آمار توجه کنید: تعداد بیمه‌ نامه‌های صادر شده در کشور در سال ۷۹ برابر ۷ میلیون و ۹۷۹ هزار و ۸۱۴ فقره بوده که تمام آن را بیمه‌های دولتی صادر کرده‌اند، اما در سال ۸۹، این رقم چهار برابر شده و به ۳۲ میلیون و ۵۵۶ هزار و ۸۱۶ فقره رسیده که خوب است بدانید ۵۰ درصد این تعداد را بیمه‌های خصوصی صادر کرده‌اند.

موضوع دوم خسارت‌ها است. در بخش خسارت‌ها نیز بخش خصوصی بیمه بسیار فعال و تأثیر گذار بوده و هست. آمارها نشان می‌دهند که کل رقم خسارت‌ها در سال ۷۹ برابر با ۲ تریلیون و ۴۶۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال بوده که بالطبع تمام آن را بخش دولتی پرداخت کرده است. این رقم ده سال بعد به ۳۸ تریلیون و ۸۶۷ میلیارد و ۶۲۹ میلیون ریال رسیده که در حدود ۵۰ درصد آن توسط بیمه‌های خصوصی پرداخت شده است. به عبارتی دیگر، از گذشته تاکنون پوشش بخش قابل توجهی از ریسک‌های موجود بر دوش بیمه‌های خصوصی کشور می‌باشد.

● پوشش‌های اقتصادی و تأمین عمر

رقمی در حدود ۷ درصد از کل حق بیمه‌های دریافتی شرکت‌های بیمه‌ای کشور اعم از بیمه‌های خصوصی و دولتی، به بیمه‌های زندگی اختصاص داشته و ۹۳ درصد دیگر به بیمه‌های غیرزندگی مرتبط بوده‌ است. البته بخشی از پایین بودن سهم بیمه‌های زندگی را باید به جدید بودن این نوع بیمه‌ها ارتباط داد، اما همین موضوع نشان از این حقیقت دارد که بیمه‌های غیرزندگی به دلیل اجباری بودن برخی از آنها و در عین حال سودآوری بیشتر، مورد توجه خاص شرکت‌های بیمه‌ای قرار گرفته‌اند و در عین حال، بیمه‌های زندگی مفاهیمی ناشناخته و البته پتانسیل‌هایی کارا برای توسعه پایه‌های بیمه‌ای در آینده به شمار می‌روند. در خسارت‌های پرداختی شرکت‌ها هم وضع عیناً به همین گونه است. شرکت‌های بیمه‌ای ۴ درصد کل خسارت‌های پرداختیشان مربوط به بیمه‌های عمر و زندگی است و ۹۶ درصد باقیمانده به بیمه‌های غیرزندگی مرتبط است.

● بیمه ۹۰

شرکت‌های بیمه در کشورمان در حدود ۶۰ درصد از حق بیمه دریافتی خود را که معادل ۲ تریلیون و ۱۸۵ میلیارد تومان است، به عنوان خسارت پرداخته‌اند. بر اساس گزارشی که بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران منتشر کرده است در شش ماهه اول سال جاری، در مجموع ۳ تریلیون و ۵۹۳ میلیارد تومان حق بیمه دریافت کرده‌اند که این رقم در مقایسه با مدت مشابه پارسال با ۳۵ درصد افزایش مواجه بوده است. این رقم حق بیمه را این شرکت‌ها از ۱۵ میلیون و ۶۳۳ هزار بیمه نامه دریافت کرده‌اند.

در عین حال، خسارت‌های پرداختی شرکت‌های بیمه با ۴۹ درصد رشد مواجه شده‌اند. بر اساس آمارهای منتشر شده، نسبت خسارت که حاصل تقسیم میزان خسارت پرداختی به حق بیمه دریافتی است به ۸/۶۰ درصد رسیده است که این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۷/۵ واحد درصد رشد را نشان می دهد. بر این اساس، از کل حق بیمه دریافتی شرکت‌های بیمه، در حدود ۴۰ درصد آن از محل بیمه شخص ثالث دریافت شده است و در عین حال، ۴۶ درصد از خسارت‌های پرداخت شده توسط شرکت‌های بیمه در این مدت نیز در همین محل هزینه شده است. گفتنی است تعداد خسارت‌های پرداخت شده در این مدت نیز ۳ میلیون و ۳۴ هزار و ۴۸۷ فقره بوده است.