آیا سفر با مشکل قلبی, مُجاز است

سوالی که بیماران قلبی و خانواده های شان در آستانه سال نو زیاد می پرسند

برای آنهایی که از نزدیک با بیماران قلبی در ارتباط هستند و یکی از اطرافیان‌شان از بیماری قلبی رنج می‌برد، موضوع طفره رفتن بیمار و خانواده‌اش از مسافرت چیز عجیب و غریبی نیست. حالا که تعطیلات دوهفته‌ای نوروز را پیش رو داریم، بد نیست نگاهی بیندازیم به ملاحظاتی که بیماران قلبی و خانواده‌شان باید در طول سفر مد نظر داشته باشند....

نمی‌توان استرس سفر را انکار کرد زیرا سفر می‌تواند فرد را در معرض خطرهایی قرار دهد که در خانه خود از آنها دور بوده است: نشستن‌های طولانی مدت، کمبود اکسیژن، پرواز در ارتفاعات، قرار گرفتن در معرض آب و هوای سرد و گرم و انجام فعالیت‌های فیزیکی، بیش از حد معمول مانند حمل کردن چمدان‌های سنگین، بنابراین لازم است بیماران قلبی محدودیت‌های خود و شیوه برخورد با آنها را بدانند تا در طول سفر دچار مشکل نشوند.

● می‌خواهید بروید سفر؟

اگر شما آترواسکلروز (تصلب شرایین) داشته باشید، حتما باید قبل از قرار گرفتن در معرض هر استرسی مثل سفر، از لحاظ وضعیت عروقی بررسی شوید تا باز بودن رگ‌های‌تان مورد تایید قرار بگیرد. اگر جزو آنهایی هستید که در طول یک سال گذشته جواب آنژیوگرافی یا تست‌های استرسی قلب شان منفی بوده، می‌توانید با ادامه مصرف داروهای قبلی‌تان به سفر بروید. اگر در طول شش ماه گذشته تحت جراحی‌هایی مثل بای پس یا آنژیوپلاستی برای بهبود وضعیت جریان خون قلب خود قرار گرفته اید، می‌توانید با اطمینان خاطر سفر کنید، البته مثل هر جراحی قلب دیگر، بهتر است تا دو هفته بعد از جراحی به استراحت پرداخته، سپس اقدام به سفر کنید، ولی اگر دچار نارسایی احتقانی قلب یا دارای سابقه نامنظم بودن ریتم قلب (آریتمی) هستید، باید بعد از کنترل وضعیت بیماری‌تان به سفر بروید. در نهایت، اگر علاوه بر بیماری قلبی‌تان به دیابت هم مبتلا هستید، حتما نظر پزشک متخصص را درباره سفر کردن جویا شوید.

ملاحظات قلبی در سفرهای هواییبه طور کلی، آن دسته از بیماران قلبی که می‌توانند بدون مشکلاتی مثل درد قفسه سینه یا تنگی نفس حدود یک کیلومتر قدم بزنند یا از ۱۲ پله بالا بروند قادر به سفرهای هوایی یا فعالیت‌های متوسط در ارتفاعات خواهند بود، حتی افرادی که مشکل ریوی همزمان دارند، اگر بیماری آنها به خوبی کنترل شده باشد قادر به تحمل این شرایط هستند.

در سفر به مناطقی که ارتفاعی بالاتر از سطح دریا دارند، تطابق با ارتفاع حائز اهمیت است، به خصوص درباره بیماران قلبی این موضوع اهمیتی دو چندان پیدا می‌کند. توصیه می‌شود این افراد از فعالیت‌های شدید بدنی در چند روز اول سفر بپرهیزند و به بدن خود فرصت دهند به آرامی با شرایط جدید تطبیق پیدا کند.تحقیقات نشان داده در عرض ۵ تا ۷ روز، فرد توانایی خود را مثل زمانی که در مناطقی هم سطح دریا بود، به دست می‌آورد. اگر مبتلا به فشار خون هستید، ممکن است فشار شما اندکی در ارتفاعات افزایش یابد ولی در نهایت بدن شما با شرایط جدید تطبیق می‌یابد. با وجود توصیه‌های مکرر پزشکی به بیماران قلبی برای پرهیز از رفتن به ارتفاعات بالا، نتایج تحقیقات نشان داده، ارتفاعات بالاتر باعث افزایش خطر در حوادث قلبی عروقی یا بدتر شدن وضعیت فشار خون نمی شود. اگر قصد پرداختن به ورزش‌هایی سنگین مثل اسکی و کوهنوردی در ارتفاعات بالا را دارید، بهتر است با متخصص قلب خود مشورت کنید و تحت آزمایش غربالگری قرار گیرید، زیرا این آزمایش‌ها باعث مشخص شدن مشکلات پنهان قلب و محدوده توانایی بدنی شما می‌شوند.

سفرتان سرد است یا گرم؟بدن ما با گرما در مقایسه با ارتفاع آرام‌تر و دیرتر تطبیق می‌یابد. با قرار گرفتن در معرض گرما سیستم‌های مختلفی در بدن به راه می‌افتد، مثل جمع شدن خون در قسمت‌های سطحی (پوست) برای خنک‌تر کردن بدن، افزایش برون‌ده قلبی، افزایش ضربان قلب و افزایش فشار خون که همه اینها به افزایش کار قلب منجر می‌شود. همچنین در صورت همراهی گرما، ورزش و رطوبت باز هم نیاز به افزایش برون‌ده قلبی نیز افزایش می‌یابد. هنگام ورزش لازم است خون به عضلات برود و افزایش فعالیت ماهیچه‌ها به تولید بیشتر گرما منجر می‌شود و برای خروج این گرما از بدن، قلب باید کار بیشتری کند و اگر در این شرایط رطوبت هم به محیط افزوده شود، باز هم به کار آن افزوده می‌شود. با اطلاع از این موارد، بهتر است پیش از سفر درشرایطی نزدیک به شرایط مقصد ورزش کنید تا راحت‌تر با گرما تطبیق یابید. برنامه‌های ورزشی باعث می‌شوند کارایی غدد عرق پوست افزایش یابد و قلب با افزایش دما تطبیق بیشتری پیدا کند. این تطبیق باعث کاهش تعداد ضربان قلب و اندکی افزایش در دمای مرکزی بدن می‌شود، تحقیقات نشان داده است زنان بهتر از مردان با گرما و رطوبت مناطق مختلف تطبیق پیدا می‌کنند. در ارتفاعات بهتر است فعالیت خود را روزهای اول سفر در هوای گرم کاهش دهید و به مرور بر میزان آن بیفزایید. زمان تطابق کامل یک تا دو هفته است. مصرف مقدار زیاد مایعات و استفاده از لباس‌های مناسب و خنک را نیز فراموش نکنید. در مقایسه با گرما و ارتفاع، اصولا بدن انسان با سرما تطبیق پیدا نمی کندو بیماران قلبی در برابر مشکلات ناشی از سرما بسیار خطرپذیر هستند.

در مناطق معتدل، میزان مرگ و میر یا ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی در فصول سرد سال در بیشترین حد خود است. سرما باعث انقباض عروق محیطی، افزایش فشار خون ماکزیمم و در نهایت، افزایش بار قلب می‌شود و در کنار هم بودن سرما، ارتفاع و ورزش کردن به میزان کار قلب بسیار می‌افزاید.

برای تحمل بیشتر سرما بهتر است موارد زیر را رعایت کنید: مدت زمان بون در هوای سرد بیرون را محدود کنید، بدن خود را گرم و خشک نگه دارید، با پیچیدن شال یا پارچه‌ای دور دهان و بینی خود، هوای گرم‌تری را تنفس کنید و به علایم قلبی خود کاملا توجه کنید. بیماران قلبی در صورت استفاده از هر وسیله نقلیه به‌خصوص هواپیما باید از نشستن طولانی‌مدت بپرهیزید.

● زنگ هشدار

اگر در طول سفر هر کدام از نشانه‌ها و علایم زیر را مشاهده کردید حتما به دنبال پیگیری و دریافت مراقبت‌های پزشکی باشید:

نبض نامنظم یا نبض بسیار تند (بیش از ۱۰۰ ضربان در دقیقه) یا بسیار کند (پایین‌تر از ۵۰ تا در دقیقه)، تنگی نفس، سبکی سر، خستگی مفرط و شدید، ایجاد ورم در اندام تحتانی، نشانه‌های کلاسیک حمله قلبی، درد قفسه سینه به صورت احساس فشار و سنگینی با انتشار به گردن یا فک و یا حتی بازوی چپ است و احساس تعریق و تهوع یا بدون سبکی سر نیز وجود دارد. علایم غیرمعمول نیز مثل درد معده‌ای که با داروهای معده آرام نمی‌شود ولی با نشستن و استراحت بهتر می‌شود، دیده می‌شود. افراد دیابتی ممکن است درد قفسه سینه را تجربه نکنند، ولی ممکن است علایمی مانند سبکی سر، خستگی و یا کوتاهی نفس هم داشته باشند.

دکتر ارشمیدس

صنعتی فوق‌تخصص قلب و عروق