انضباط علوی

بیستم ماه رمضان سال چهلم هجری قمری برابر سال سی و پنج هجری شمسی, مولای شیعیان جهان حضرت علی ابن ابیطالب ع تمام فرزندان و خانواده خود را در شهر کوفه عراق به وصیتی مهم و تاریخی فرا خواند

بیستم ماه رمضان سال چهلم هجری قمری برابر سال سی و پنج هجری شمسی، مولای شیعیان جهان حضرت علی‌ابن ابیطالب(ع) تمام فرزندان و خانواده خود را در شهر کوفه عراق به وصیتی مهم و تاریخی فرا خواند. امروزدر بیستم رمضان سال ۱۴۲۹ هجری قمری که ۱۳۸۹ سال از آن واقعه می‌گذرد غروب غمگین ناامیدی پس از گذشت سال‌های ظلم و سیاهی و اختناق و استبداد به طلوع امید و انفجار نور پرتلالو انقلاب اسلامی ملت مسلمان ایران رسید و امید و آزادی را برای بشریت به ارمغان آورد.امام عارفان فرمود: همه فرزندان و خانواده‌ام به ویژه حسن(ع) و حسین(ع) جمع شوند حال حضرت علی(ع) در اثر ضربه شب گذشته ابن‌ملجم مرادی بسیار ناخوش است لحظه‌ای به هوش می‌آید و لحظه‌ای بیهوش می‌شود در فرصتی فرمود: «اوصیکما و جمیع ولدی و اهلی و من بلغه کتابی بتقوی ا... و نظم امرکم و صلاح ذات بینکم فانی سمعت جدکم(ص) یقول صلاح ذات البین افضل من عامة الصلاة و الصیام» به شما دو نفر (حسن(ع) و حسین(ع)) و همه فرزندانم و خانواده‌ام و هر کسی که نوشته من به او می‌رسد وصیت به پارسایی الهی و نظم امرتان و سامان دادن روابط بین‌تان می‌کنم من از جد شما شنیدم که می‌فرمود: «سامان دادن امور بین مردم از سال‌ها نماز و روزه بهتر است.» محور مشترک این سه وصیت مهم یعنی پارسایی ، نظم امور و اصلاح بین مردم، انضباط است انضباطی که زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان را سامان می‌دهد انضباط مورد وصیت مولای مومنان و عارفان در تدبیر و مدیریت زندگی فردی و اجتماعی طی این اصول تحقق پیدا می‌کند.

اصل اول) انضباط ساختاری

برای انضباط فردی و جمعی ضروری است ساختار کلان و حوزه مرتبط کاری را به خوبی بشناسیم و به تعبیر زیبای حضرت علی(ع) باید بدانیم که از کجا آمدیم و به چه جهانی می‌رویم و برای چه آمده بودیم؟ ساختارشناسی کلان زندگی شخصی و اجتماعی، جایگاه‌ها و موقعیت‌ها را به ما می‌شناساند و این موضوع در نگاه اجتماعی نیز قابل تطبیق است و توجه مدیریت را به جایگاه‌های مهم اجتماعی و سیاسی و فرهنگی در آن ساختار ترسیم شده جهت تدبیر جامعه جلب می‌کند.

اصل دوم) انضباط نیروی انسانی

هر گروه و مذهب و مکتبی برای پیشبرد اندیشه و تفکر خود نیاز به رسولان و پیام‌رسانانی دارد که ابتدا خودساخته باشند تا بتوانند جامعه و نیروی انسانی را در جایگاه‌ها و موقعیت‌های شناخته شده تعریف کنند.تعریف نیروی انسانی و استخدام بهینه آن نیروی تعریف شده در جایگاه‌های ساختار شناخته شده مدیریت نیروی انسانی است که انضباط آن اقتضای تامین و احترام به نیروی انسانی متخصص و متدین را دارد.

اصل سوم ) انضباط در برنامه

کدام تفکر و ایده را می‌توان سراغ داشت که بدون طراحی و برنامه‌ریزی، استعداد اجرایی پیدا کند. طرح و برنامه ابتدا در اتاق فکر و مطالعه بررسی می‌شود و چنانچه در محاسبات ذهنی به نتیجه رسید و مفاهیم علوم انسانی به مفاهیم ریاضی مبدل شد آنگاه زمینه برای اجرا در دنیای خارج ذهن فراهم می‌شود. کلمه که نماد معناست باید به عدد که نماد کمیت ریاضی است برسد تا برنامه تدوین شود.

اصل چهارم)انضباط در زمان

چگونه ممکن است برنامه‌ای اقتصادی یا اجتماعی یا فرهنگی تدوین کرد ولی ظرف زمان را در نظر نگرفت. بی‌تردید مفاهیم کمی اعداد و مفاهیم توصیفی اشیاء همواره در قالب زمان ارزشیابی می‌شوند چنانچه برنامه‌ای که ضرورت دارد ظرف زمانی دو سال انجام شود به مدت بیست سال طول بکشد نه تنها مفید نیست بلکه خسارت‌آفرین و مضر است. زمان در تعریف بسیاری از کمیت‌ها و ارزش‌های اقتصادی نقش تعیین‌کننده‌ای دارد بنابراین بدون انضباط زمانی، نظم معنایی ندارد.

اصل پنجم) انضباط مالی

از ارکان انضباط، نظم مالی است. هر شخص یا سازمانی که انضباط مالی نداشته باشد بی‌تردید فساد مالی در سطح مدیریت آن رسوخ می‌کند و هیچ فرد یا جامعه را نمی‌توان پیدا کرد که بدون انضباط مالی به هدف و نتیجه خود رسیده باشد کسانی که با ابزارسازی مفاهیم مقدس به حسابرسی‌های مالی تن نمی‌دهند و می‌خواهند از اعتبار الهی حلال محوری مزورانه فرار کنند بدون آنکه اسم حرام را بیاورند از حرام ارتزاق می‌کنند ودر معصیت خدا غرق می شوند.

اصل ششم) انضباط اجرایی

بعد از تعریف انضباط‌های پیش گفته نوبت به مدیریت اجرایی جهت تحقق برنامه‌های تعریف شده در ظرف زمانی معین با بودجه مصوب می‌رسد. مدیر اجرایی نباید سخنرانی و تئوری‌پردازی کند بلکه طبق برنامه زمانبندی شده باید به سرعت به اجرا بپردازد و توانایی ریاست و مدیریت اجرایی خود را در اجرا و عمل نشان دهد در غیر این صورت صرف حرف زدن و سخنرانی کردن چیزی از قدرت اجرایی را ثابت نمی‌کند.

اصل هفتم ) نظارت

در هرم قدرت اجرایی برای پیاده کردن انضباط کامل مورد وصیت حضرت علی(ع) ضروری است مدیر بالا دست بر روند اجرایی مدیران پایین دست پیگیر باشد تا روند اجرایی متوقف نشود و زمان از دست نرود زیرا چه بسیار طرح‌های اجرایی که با گزارش‌ها و آمارهای دروغین حتی یک قدم هم به جلو نرفته و یا اگر حرکتی در اجرا داشته بسیار کند و فرصت‌سوز بوده است بنابراین ضروری است مدیران اجرایی همواره بر روند اجرایی کارهای تحت مدیریت خود نظارت داشته باشند.

اصل هشتم) بازرسی

یک طرح به اجرا درآمد و در قالب گزارش‌ها و ظواهر فریبنده به اطلاع افکار عمومی رسید لزوما به معنای اجرای کامل و صحیح نیست بلکه باید براساس یک بازرسی دقیق که همراه با حسابرسی عالمانه است به این حقیقت پی برد که طرح و برنامه اجرا شده درست و صحیح به نتیجه رسیده است. بازرسی، تاییدکننده ادعای اجرایی است که بخشی از انضباط مدیریت است و از هر گونه ظاهرکاری و صحنه‌سازی جلوگیری می‌کند.

اکنون که هزار و سیصد و هشتاد و نه سال از زمان وصیت مولایمان و مرادمان حضرت علی(ع) می‌گذرد به آن سرور و سالار کائنات، وصی پیامبر اسلام(ص) و امام عارفان عرض می‌کنیم نوشته شما به ما رسیده است و ما از قعر دوران تاریخ بر وجود مقدس‌تان درود و سلام می‌فرستیم و یقین داریم که سلام ما را می‌شنوید و به ما جواب می‌دهید و به آن وجود مقدس عرض می‌کنیم که سعی ما در یاری رساندن به شما در تلاش و پارسایی مبتنی بر انضباط علوی شماست و امیدوار و پر انرژی به آینده درخشان تشیع شما یقین داریم که زمین میراث صالحان است.

احمد اسماعیل‌تبار