یه حبه قند و طعم شگرف شرنگ

نگاهی دیگر به فیلم بحث برانگیز یه حبه قند

می دانیم که سینمای ایران سینمای حاشیه هاست و نه متن. و مسئله نه در حاشیه دار بودن بلکه در میزان و چگونگی این حاشیه هاست.

اینکه چرا و چگونه و به چه صورت و با کدام قصد و نیتی و چه کسانی به این حاشیه ها دامن می زنند بحثی است مفصل و پردامنه و سهل و ممتنع. اما هرچه که هست و باید باشد، این نکته را نمی توان ندیده گرفت که گاهی فیلم های خوب و ارزشمند این سینما هم دچار حاشیه های خواسته و ناخواسته ای می شوند که همچون هاله ای گرد فیلم را می گیرند و مانع تابش درست و کامل و جامع و مانع نور این خورشیدهای درخشان هنر سینما به مخاطبانشان می شوند.

فیلم یه حبه قند جنجال های فراوانی را در ادامه اکرانش برای خود- خواسته و یا ناخواسته- فراهم آورده و این فیلم تحسین شده رضا میرکریمی کماکان پرحاشیه ترین فیلم این فصل اکران سینماهای ایران است.

از ممیزی مطلق آنونس های فیلم در تلویزیون گرفته تا حرفهای شدیداللحن میرکریمی در برنامه پارک ملت و از نحوه انتقادهای خیره کننده و جذاب و عالمانه مسعود فراستی در برنامه هفت گرفته تا حرفهای تامل برانگیز خود میرکریمی در این برنامه همگی باعث شد تا فیلم یه حبه قند در هاله ای از توجه برانگیزی و جلب نظر همگان قرار بگیرد و چشم ها را به سمت خود بچرخاند و حواس ها را به سوی خود معطوف دارد.

بگذریم از اینکه این حواشی چقدر دست پخت خود حضرات است و چقدرش کاذب و چه میزانش هم اجتناب ناپذیر و حرفه ای بوده است اما باید گفت یه حبه قند مجموعا می تواند به عنوان مهم ترین فیلم این فصل اکران سینماهای ایران به حساب آید.

اما اینکه دلیل این اهمیت چیست و این موقعیت از کجا ناشی می شود به مباحث مختلف و متنوعی برمی گردد و از آن جمله اینکه:

یه حبه قند فیلم خوش ساخت و خوش فرمی است که توانسته بهره خوبی از سخت افزار سینمایی مدنظرش ببرد و با توجه به ساختار خاص فیلم و تعلق خاطرش به فضاسازی به جای شخصیت پردازی، موقعیت بکر و جذاب و بدیعی برای مخاطب بیافریند.

علاوه بر این یه حبه قند یک فیلم ایرانی است و با سنتها و اصالتها و رسوم و آیین های آن ارتباطی تماتیک و پردامنه و گیرا و جذاب پدید آورده که از این نظر مخاطب را کاملا درگیر خود می کند.

در عین حال ما با یک فیلم نقادانه روبه روییم که سنتها و آدمهای جامعه سنتی را به نرمی و متانت و آهستگی مورد نقد قرار می دهد و از دل این نقادی منصفانه و دردمندانه، پلی به سوی آمال و آلام همین آدم ها می زند و نهایتا محیطی ملهم از سور و سوز و مرگ و عشق را فراهم می آورد و در تدارکی سینمایی به یکی از بهترین و ماندگارترین خاطره های ما در تاریخ سینمای ایران بدل می شود.مخاطبان از این فیلم استقبال کرده اند و عموم منتقدین هم به آن اقبال نشان داده اند و این همه درحالی رخ می دهد که فیلم میرکریمی کمترین میزان توجه را در میان داوران دو جشنواره مهم فجر و خانه سینما از آن خود کرد.

این هم از ویژگی های سینمای ماست که همیشه باید منتظر اتفاقات عجیب و غریب در آن بود. از هر جهت و هر حیثی.

نهایتا اینکه فیلم یه حبه قند به عنوان اثر اخیر یکی از خوش قریحه ترین و محبوب ترین فیلمسازان نسل سوم سینمای ایران در این فصل از اکران توانسته است فضای سینمایی کشور را چه از جهت رسانه ای و چه به لحاظ بحث های افواهی و نیز از جهت دیده شدن و انتقال تبلیغی، به طور تقریبی و به شکل حداکثری در سیطره خود بگیرد و رخ دادن چنین اتفاقی برای یک فیلم در سینمای ایران رویدادی خجسته و تضمین کننده موفقیت تام و تمام به حساب می آید.

سعید رضایی