عشق آسمانی در شب دهم

سالکان می‌گویند برای رسیدن به حضرت دوست و چشیدن قطره‌ای از زلال ناب وصال باید از خویشتن رمیده باشی و شیخ شهاب‌الدین سهروردی بر این باور است که برای شناخت ذات لایزال باید نخست …

سالکان می‌گویند برای رسیدن به حضرت دوست و چشیدن قطره‌ای از زلال ناب وصال باید از خویشتن رمیده باشی و شیخ شهاب‌الدین سهروردی بر این باور است که برای شناخت ذات لایزال باید نخست خود را بشناسی (خودشناسی مقدمه‌ای برای خداشناسی است) و معنی ساده و امروزی‌اش این است که باید از زمین به سوی آسمان حرکت کنی.

اگر معنا را همین در نظر بگیریم آنگاه می‌توانیم بگوییم که سریال «شب دهم» روایتی دیگر از حکایت شیخ صنعان است. درست است که در این سریال از زاهدی که ۷۰سال از عمرش را به عبادت گذرانده و به عشق دختر ترسایی، دل و دین فروگذاشت، خبری نبود اما درونمایه هر دو داستان یکی است؛ همان که عرفای ما گفته‌اند و حلاج به خاطرش سر به دار سپرد؛ برای رسیدن به حضرت دوست و تجربه شیرین عشق آسمانی باید از زمین حرکت کنی و معنای ساده و امروزی‌اش این است که عشق پاک مجازی مقدمه‌ای است برای تجربه عشق آسمانی...

حیدر (حسین یاری) سریال شب دهم، شیخ صنعان نبود و مریدان و شاگردان بسیار نداشت. خود مرید و شاگرد بود. جوانی با منش پهلوانی که دوستدار امام حسین(ع)، حضرت عباس‌(ع) و شهیدان کربلا بود و به همین سبب تعزیه می‌خواند، اما دوستی‌اش هنوز طعم گس عاشقی نداشت که دختر ترسایی از راه رسید و برای وصال شروطی گذاشت، شروطی که حیدر را نه به دختر ترسا که به عشق آسمانی نزدیک کرد.

ده شب کشمکش عقل و دل و استقامت حیدر و نزدیکی او به روز موعود که همان شب دهم بود نیز استعاره‌ای ناب از مفهوم عاشورا و ایستادگی در برابر ظلم بود، خلاصه این‌که کشمکشی که در این داستان اتفاق افتاد، ده شب طول کشید و میلیون‌ها مخاطب را با خود همراه کرد.

سریال شب دهم به نویسندگی و کارگردانی حسن فتحی دلایل دیگری هم برای این اقبال داشت که یکی از آنها بازی شسته رفته و باورپذیر بازیگرانی همچون حسین یاری، کتایون ریاحی، رویا تیموریان، ثریا قاسمی، پرویز پورحسینی و... بود. حسن فتحی کارگردان اهل ادبیات و آشنا با تاریخ با استفاده از نمادهای تاریخی توانست اثری بسازد که در ابعاد مختلف منحصر به فرد و بی‌نظیر بود.

او با تسلطی که بر زبان و ادبیات فارسی دوران قاجار داشت، متن داستان و دیالوگ‌ها را به گونه‌ای نوشت که مخاطب به دوران خاص مورد نظر او پرتاب می‌شد. شب دهم از جهات متعددی یکی از ماندگارترین آثار تاریخی ما با موضوع عشق آسمانی و مفهوم عاشورا بود، اثری که به قول خیلی‌ها ارزش چندبار دیدن را دارد.