سرزمین دانایی ترکیبی از هیجان و معما

این مسابقه یکی از گونه های متداول در شبکه های تلویزیونی دنیاست که هرروزه بر مخاطبان انبوه و طرفداران مشتاق آن افزوده می شود

بسیاری از مخاطبان در قاب تلویزیون و سینما، قهرمان‌هایی را جستجو می‌کنند که در دنیای واقعی از آنها خبری نیست و شاید همین نیاز بشر به وجود یک قهرمان است که باعث خلق اسطوره‌های متعدد شرقی و غربی-چه کهن و چه امروزی- شده است.

مدتی است مسابقه‌ای با عنوان «سرزمین دانایی» که از شبکه تهران پخش می‌شود، قهرمان‌هایی را به نمایش می‌گذارد که مجهز به هیچ قدرت ماورایی نیستند، نه سیمرغ دارند، نه رویین تن هستند و نه مانند اسطوره‌های مدرن هالیوودی از دیوار راست بالا می‌روند و پرواز می‌کنند.

قهرمانان مسابقه سرزمین دانایی از دل همین جامعه‌اند، با دغدغه‌ها و مشکلاتی مانند خود ما. آنها به دل طبیعت می‌روند تا مدتی کوتاه، روزمرگی‌ها را کنار بگذارند و در نقش یک قهرمان ظاهر شوند.

این مسابقه قهرمان‌هایی را نشان می‌دهد که زمینی‌اند، اشتباه می‌کنند، خسته می‌شوند، اما به هر صورت هدف را فراموش نمی‌کنند و برای آن می‌جنگند و دانستن همین مساله از سوی مخاطب که شرکت‌کنندگان در مسابقه کسانی شبیه خود او هستند، باعث جذابیت این برنامه می‌شود.

مسابقه سرزمین دانایی در شرایطی پخش می‌شود که مدتی است مسابقه‌های متفاوت و پرهیجان از تلویزیون پخش نمی‌شود و اغلب مسابقات به پرسش و پاسخ و اطلاعات عمومی شرکت‌کنندگان ختم می‌شد که البته این‌گونه از مسابقات نیز در نوع خود مفید و قابل توجه است، اما نیاز به مسابقه‌ای متفاوت با بخش‌‌های پیچیده و نو در تلویزیون احساس می‌شد که مسابقه سرزمین دانایی این خلأ را تا حدودی پر می‌کند.

مسابقه سرزمین دانایی به سبک شناخته شده‌ای از مسابقات تلویزیونی جهان به نام Adventure (ماجراجویانه ـ کاوشگرانه)‌ ساخته شده است.

شرکت‌کنندگان در طول مسابقه ابزار و وسایل مجاز را انتخاب کرده و به کمک آنها مسیر را طی می‌کنند. برخی ابزار و لوازم که پیشتر در طول مسیر پنهان شده، با رمزگشایی‌هایی از سوی شرکت‌کنندگان پیدا می‌شود. خود این مساله جنبه‌های کاوشگرانه و جذابیت مسابقه را افزایش می‌دهد.

اعضای هر گروه باید معماها و مسیر پیش‌رو را در فرصت زمانی معین (یک تا چهار شبانه‌روز) کشف و طی کنند. در این مسیر باید فعالیت‌های خاص هر مسابقه مانند تهیه آب آشامیدنی و آتش، تولید الکتریسیته برای شب، ساخت جان‌پناه، ماهیگیری، تهیه غذا، ساخت قایقی برای عبور از دریاچه، ساخت بالن برای تهیه عکس هوایی از منطقه و ده‌ها فعالیت و تجربه منحصر به فرد دیگر را انجام دهند.

از دیگر جذابیت‌های منحصر به فرد این مسابقه، تصویربرداری آن است که توسط چند گروه تصویربردار با دوربین‌های متعدد در طول مسیر انجام شده و باعث به وجود آمدن تصاویری زیبا و مستندگونه از روند مسابقه شده است. مستند مسابقه سرزمین دانایی با تلفیق بخش‌های هیجانی ـ فیزیکی با بخش‌های معمایی ـ علمی سعی دارد مخاطبان مختلف را با سلیقه‌های متفاوت جذب کند.

البته شاید این انتقاد به مسابقه وارد باشد که به دلیل وجود برخی بخش‌های طولانی در آن، هیجان و نشاط در بخش‌هایی از مسابقه از بین رفته است، اما با این حال فضاهای بکر مسابقه، تدوین و تنوع بخش‌‌ها و همراهی آنها با موسیقی خوب و همچنین اجرای مناسب گوینده توانسته بین برنامه و مخاطب ارتباط ایجاد کند و ضعف‌های آن را در حاشیه قرار دهد.

از دیگر ویژگی‌های این مسابقه، ساخت ابزار و وسایل مختلف مانند رادیو کوچک FM برای دریافت پیام از مرکز راهنمایی، ساخت فرستنده‌های ساده، کوره خورشیدی برای پخت غذا، ژنراتور بادی یا آبی برای تولید الکتریسیته، بالن کوچک برای عکسبرداری و مسیریابی، تولید صابون برای شست و شو و... است که گروه‌ها برای رسیدن به مقصد باید این فعالیت‌ها را بدرستی انجام دهند.

همچنین وجود فعالیت‌های ورزشی مهیج نظیر کوهنوردی، عبور از جنگل‌های انبوه شمالی، صحرانوردی، قایقرانی، بیابانگردی و غیره در کنار فعالیت‌های علمی از دیگر بخش‌های این مسابقه است که باعث شده طیف بیشتری از مخاطبان بخصوص مخاطبان جوان جذب برنامه شوند.

مسابقاتی مانند سرزمین دانایی در شکل‌های متنوع از جمله در قالب مهیج کاوشگری، یکی از گونه‌های متداول در شبکه‌های تلویزیونی دنیاست که هرروزه بر مخاطبان انبوه و طرفداران مشتاق آن افزوده می‌شود.

صابر احمدی