نتیجه داشتن حُسن ظن

امام علی علیه السلام مکررا وجود حسن ظن در زندگی را عاملی در کاهش اندوه و ناراحتی انسان ها برمی شمارند

امام علی (علیه‌السلام) مکررا وجود حسن ظن در زندگی را عاملی در کاهش اندوه‌ و ناراحتی انسان‌ها برمی‌شمارند. از توانمندی‌های بسیار عظیم انسان که:دربردارنده موفقیت بِحُسْنِ النِّیاتِ تُنْجَحُ‏ الْمَطَالِبُ‏.(‌غررالحکم و دررالکلم، ص ۲۵۳)مایه آرامش قلب و روان حُسْنُ الظَّنِّ رَاحَةُ الْقَلْبِ‏ وَ سَلَامَةُ الْبَدَنِ. ( غرر الحکم و درر الکلم‏، پیشین، ۳۴۴) عامل جلب محبت دیگران مَنْ حَسُنَ ظَنُّهُ بِالنَّاسِ حَازَ مِنْهُمُ الْمَحَبَّةَ(غررالحکم و دررالکلم، ص ۶۴۱ ) می‌باشد؛ حُسن ظن (خوش‌بینی) است.این فضیلت ملکه‌ای است که از سلامت روان ناشی می‌شود و هرکه دارای این ملکه باشد جز خیر چیزی نمی‌بیند و بر این باور است که جز خیر و نیکی وجود ندارد مگر اینکه خلاف آن برایش ثابت گردد. افراد خوش‌بین، کمتر به بیماری‌های روانی مانند افسردگی و اضطراب مبتلا می‌شوند و در واقع، مهم‌ترین عارضه بدبینی افسردگی است. بنابراین می‌توان با استفاده از این توانمندی در افراد بزرگسال، افسردگی در آنان را کاهش داد و با رشد آن در کودکان، آنان را در برابر افسردگی ایمن‌سازی کرد.امام علی (علیه‌السلام) مکررا وجود حسن‌ظن در زندگی را عاملی در کاهش اندوه‌ و ناراحتی انسان‌ها برمی‌شمارند. ایشان می فرمایند: حُسْنُ‏ الظَّنِ‏ یخَفِّفُ الْهَم‏.(غررالحکم و دررالکلم،تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، ص ۳۴۴).افراد خوش‌بین سلامت جسمانی بیشتری نسبت به افراد بدبین دارند. دانشمندان تأثیر خوش‌بینی، بدبینی و اضطراب صفتی را بر سطوح فشار خون و سطح خلق مورد پژوهش قرار دادند.پیامدهای بسیار ارزشمندی برای افرادی که روان خود را مزین به این قابلیت کرده‌اند ذکر شده است، که از ذکر همه آنها در این مجال قاصریم اما به اختصار چند پیامد مهم این فضیلت ارزشمند را بیان می کنیم، باشد که همگان خود را ملزوم به اجرای آن در زندگی کنیم.

● آسایش خاطر و تخفیف آلام

فردی که به دیگران و پیرامون خود حسن ظن دارد، رفتارهای پرسش‌برانگیز آنان را توجیه و بر درستی حمل می‌کند، و از این اندیشه مهمترین پیامدی که برای خود کسب می‌کند، خاطری آسوده و به دور از افکار منفی‌ای است که آسایش او را مختل می‌کند. در مقابل، فرد بدگمان چون همواره منفی نگر است و جنبه نامطلوب رفتار دیگران را می‌پذیرد آرامش و آسایش خود را از دست می‌دهد و همیشه پریشان خاطر و نگران خواهد بود. امام علی (علیه‌السلام) می‌فرماید: «مَنْ لَمْ یُحسِنْ ظَنَّهُ اِسْتَوْحِشَ مِنْ کُلِّ احد».(تمیمی آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم،ص ۲۶۴)کسی که گمانش نیکو نباشد و به دیگران بدگمان باشد، از هر کسی وحشت می‌کند.

● افزایش محبت در خانواده

خانواده‌ای که بدگمانی میان اعضای آن رواج دارد، دل‌های ایشان پریشان و خالی از مهر و محبت است. زمانی که پیامبر اکرم(ص) به امر خداوند مأمور شد ۴۰ روز از حضرت خدیجه فاصله بگیرد، برای اینکه آرامش خانواده حفظ شود، عمار یاسر را به سوی خدیجه فرستاد و فرمود: «به خدیجه بگو که گمان نکنی من از تو بریده‌ام، نیامدن من به سوی تو از روی کراهت و عداوت نیست، امر پروردگار است. پس ای خدیجه! جز خیر گمان مبر». وجود حسن‌ظن در خانواده به خصوص بین همسران عامل جلب و افزایش محبت بین آن‌هاست. (مهارت‌های سازگاری، ص ۶۴). هنگامی که حسن ظن در خانواده حاکم شود، طبیعی است که آثار مثبتی در زندگی پدید می‌آید و آرامش، سراسر زندگی را فرا می‌گیرد. اصولاً خوشبین بودن به دیگران، کارهای ناخوشایند آنان را برایمان تحمل پذیر می‌کند. همسرانی که به اعمال مثبت شریک زندگی توجه می‌کنند و آن‌ها را ارج می‌نهند به راحتی می‌توانند رفتارهای منفی او را نیز تحمل کنند و در نتیجه چنین تفکری محبت در خانواده افزایش پیدا می‌کند.( پیشین، ص ۳۰)

● فراگیر شدن امید در زندگی

اگر انسان حسن ظن داشته باشد و معتقد باشد آنچه که خدا برایش پیش آورده و آنچه به تأخیر انداخته، برای او بهتر است، گرچه دلخواه وی نباشد، مثبت فکر می‌کند؛ اگرچه به دلیل جهلش نتواند کارهایی را که بر خلاف میلش روی داده است را توجیه کند. حسن ظن به رحمت الهی فکر مثبتی است که انسان را بهتر از هر عاملی به موفقیت و منتهای آرزویش می‌رساند. «اَلْرَجاء لِرَحمَهِ الله اَنْجَح، مِنْ یَکُن الله اَمَلَهُ یُدرکُ غایه الأملِ والرجاء». (غررالحکم و دررالکلم،تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، ص ۸۳).با این نوع تفکر، سراسر زندگی انسان را خوش بینی و امید فرا می‌گیرد.

فاطمه زین الدینی